การยับยั้งกระบวนการสปอรูเรชั่นของเชื้อบิดในไก่ด้วยสารแทนนินจากสารสกัดใบกะเม็ง

บทคัดย่อ

กะเม็งเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกากลางและอเมริกาใต้ มีการแพร่กระจายพันธุ์ไปยังประเทศเขตอบอุ่นและเขตร้อน ในประเทศไทยพบได้ทั่วไปทุกภูมิภาค สารออกฤทธิ์ที่สำคัญในการต้านโปรโตซัวคือสารแทนนิน เนื่องจากประเทศไทยตั้งอยู่บริเวณเขตร้อนชื้นซึ่งเหมาะแก่การเจริญของเชื้อไอเมอเรีย (Eimeria spp.) ไอเมอเรียในไก่เป็นโรคก่อให้เกิดอาการบิด ท้องเสีย อัตราการป่วยและตายสูงขึ้น และอัตราการเจริญเติบโตลดลง ส่งผลให้เกิดความเสียหายทางเศรษฐกิจแก่เกษตรกร การศึกษาชิ้นนี้มุ่งเน้นศึกษาประสิทธิภาพของสารสกัดจากใบกะเม็งต่อกระบวนการสปอรูเรชั่นของโอโอซีสต์ (oocyst) ของไอเมอเรียในไก่เนื้อในหลอดทดลอง (in vitro) โดยแบ่งการทดสอบออกเป็น 6 กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ความเข้มข้นสารแทนนินจากสารสกัดใบกะเม็งที่ 70 700 7,000 และ 70,000 ppm กลุ่มยาต้านบิด Toltrazuril และกลุ่มควบคุม โดยเปรียบเทียบลักษณะสัณฐานวิทยาของโอโอซีสต์และเปอร์เซ็นต์การสปอรูเรชั่นของแต่ละกลุ่มการทดลองภายหลังการผสมสารสกัดใบกะเม็งกับโอโอซีสต์ที่ 24 48 และ 72 ชั่วโมง ผลการศึกษาพบว่าประสิทธิภาพการยังยั้งกระบวนการสปอรูเรชั่นขึ้นกับความเข้มข้นของแทนนิน สารแทนนินจากสารสกัดใบกะเม็งที่ความเข้มข้น 70,000 ppm ส่งผลให้เกิดความผิดปกติของผนังโอโอซีสต์และการแตกของผนังโอโอซีสต์มากที่สุด นอกจากนี้เปอร์เซ็นต์การเกิดสปอรูเรชั่นน้อยที่สุดเมื่อเปรียบเทียบในแต่ละกลุ่มการทดลอง จากผลการศึกษาดังกล่าวผนังของโอโอซีสต์ที่เปลี่ยนแปลงและอัตราการสปอรูเรชั่นที่ลดลงจะช่วยลดความสามารถในการก่อโรคในไก่ได้