การพัฒนารูปแบบการป้องกันอุบัติเหตุโดยมีชุมชนเป็นฐานแบบบูรณาการเชิงพื้นที่: บริบทพื้นที่จังหวัดนราธิวาส

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยปฏิบัติการ (Action Research) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการป้องกันอุบัติเหตุในชุมชนที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของเทศบาลตำบลศรีสาคร จังหวัดนราธิวาส แบบมีส่วนร่วม ดำเนินการ 4 ขั้นตอน คือ การวางแผน การลงมือปฏิบัติ การติดตามสังเกตการณ์ และการสะท้อนผลการปฏิบัติงาน กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับการแก้ไขปัญหาอุบัติเหตุบนถนน ตัวแทนสมาชิกครอบครัวจากชุมชนที่อยู่พื้นที่จุดเสี่ยง และผู้ใช้รถจักรยานยนต์เป็นยานพาหนะในการสัญจรบนถนน จำนวน 30 คน เก็บข้อมูลด้วย การสนทนากลุ่ม และการสังเกต เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์กึ่งมีโครงสร้าง และแบบประเมินพฤติกรรมการรับรู้และการป้องกันอุบัติเหตุในชุมชน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิตเชิงพรรณนาและเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการรับรู้และการป้องกันอุบัติเหตุก่อนและหลังพัฒนาโดยใช้สถิติค่าทีคู่
ผลการศึกษา พบว่า การส่งเสริมและสนับสนุนการทำงานแบบบูรณาการระหว่างภาคีเครือข่าย มีการวางแผนปฏิบัติงาน โดยวิเคราะห์ข้อมูลผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนตามแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ดำเนินกิจกรรมร่วมกันตั้งแต่การวางแผน ลงมือปฏิบัติ และประเมินผลการสะท้อนข้อมูลกลับ ผลลัพธ์ที่ได้ คือ อัตราการบาดเจ็บของชุมชนในปี 2564 ลดลงจากปี 2563 จาก 197 คน เหลือ 102 คน เท่ากับ 7.53 ต่อแสนประชากร อัตราตาย เท่ากับ 1.47 ต่อแสนประชากร และคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการรับรู้และการป้องกันอุบัติเหตุในชุมชนหลังพัฒนาสูงกว่าก่อนพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
(t = -10.04, p < .001)