การพัฒนารูปแบบการตรวจคัดกรองภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา (ตา 3 ต้อง) โรงพยาบาลนราธิวาสราชนครินทร์
คำสำคัญ:
การตรวจคัดกรองตา, เบาหวานขึ้นจอประสาทตา, ตา 3 ต้องบทคัดย่อ
การวิจัยและพัฒนานี้เพื่อศึกษาสถานการณ์การตรวจคัดกรองภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา พัฒนาและประเมินผลรูปแบบการตรวจคัดกรองภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา (ตา 3 ต้อง) ดำเนินการ 3 ระยะ 1) ศึกษาสถานการณ์การตรวจคัดกรองฯ จากผู้ป่วยเบาหวาน 30 ราย แพทย์ พยาบาล 7 ราย เก็บข้อมูลโดยการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา 2) พัฒนารูปแบบฯ โดยยกร่างรูปแบบก่อนนำให้ผู้เชี่ยวชาญ 3 คน ตรวจสอบ และศึกษาความเหมาะสม เป็นไปได้ และประโยชน์ต่อผู้รับบริการโดยพยาบาลวิชาชีพ 27 คน 3) ศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบฯ ด้วยระเบียบวิจัยแบบกึ่งทดลอง ชนิดหนึ่งกลุ่มวัดผลก่อนและหลัง จากผู้ป่วยเบาหวาน 99 ราย เครื่องมือที่ใช้ คือ รูปแบบที่พัฒนาขึ้นและแบบบันทึกการตรวจคัดกรอง ฯ วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติความถี่ ร้อยละ และ One sample t-test
ผลการวิจัย พบว่า รูปแบบการส่งตรวจคัดกรองตาไม่ชัดเจน ขาดพยาบาลจัดการรายกรณี ผู้ป่วยปฏิเสธตรวจตาเนื่องจากรอนาน โดยรูปแบบ ฯ (ตา 3 ต้อง) ประกอบด้วย 1) ขั้นตอนก่อนเข้ารับบริการ (ต้องเตรียมตัว) 2) ขั้นตอนวันรับบริการ (ต้องตรวจเร็ว) และ 3) ขั้นตอนหลังรับบริการ (ต้องติดตาม) ผลการใช้รูปแบบฯ พบว่า อัตราการตรวจคัดกรอง ฯ เพิ่มจากร้อยละ 54.17 ในปี 2565 เป็นร้อยละ 71.36 ในปี 2566 และร้อยละ 63.03 ในปี 2567 ตามลำดับ หลังใช้รูปแบบ ฯ อัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อนเบาหวานขึ้นจอประสาทตาลดลงจาก ร้อยละ 7.37 ในปี 2566 เป็นร้อยละ 7.25 ในปี 2567 และหลังใช้รูปแบบ ฯ ระยะเวลารอคอยตรวจตาลดลงจาก 28 นาที เหลือ 15.36 นาที (S.D. = 0.63) น้อยกว่าเกณฑ์ที่โรงพยาบาลกำหนดที่ 20 นาที อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001 (t = 73.21)
เอกสารอ้างอิง
Alisa, R. (2020). Development of a screening model for diabetic retinopathy. Journal of Enviromental and Community Health, 5(2), 86 - 94. https://he03.tcithaijo.org/index.php/ech/article/download/802/410
Arunee, C., & Wimol, J. (2020). Significant Roles of Nurse Case Manager to Improve Quality of Care for Chronically Ill Patients: Diabetes and Hypertensive Patients. Nursing Journal, 44(4), 195 - 205. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/cmunursing/article/view/135865
Atcharawan, S. (2021). The Effect of the practice guideline of waiting time survice of Outpatient Department, King Narai Hospital. Journal of Health and Environmental Education, 6(4), 181 - 189. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/hej/article/view/253490
Bureau of Non Communicable Disease [NCD]. (2015). Clinical Practice Guideline Diabetic Retinopathy Screening. The Acricultural Co-Operative Federation of Thailand LTD. (ACFT).
Chanpen, P., Pitsamai, C., & Darunee, M. (2020). Development of Care Model for Patients with Chronic Disease by Community Participation in Lamphun Province. Journal of Health Science 2020, 29(5), 803 - 812. https://thaidj.org/index.php/JHS/article/view/9471
Chayapa, Y. (2020). The Development of a Diabetic Clinic Service by Applying Lean Conceptat Phayakkaphumphisai Hospital, Mahasarakham Province. Mahasarakham Hospital Journal, 17(3), 54 - 63. https://he02.tcithaijo.org/index.php/MKHJ/article/download/247825/169582
Chunthawanich, S. (2010). Qualitative Research Methodology (17th ed). Chulalongkorn University.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, Lawrence Erlbaum Associates.
Department of Disease Control Division of Non-Communicable diseases. (2021, January 20). Annual report http://www.thaincd.com/document/file/download/paper-manual/NCDAnnual_Report 2564.pdf
Diabetes Association of Thailand under The Patronage of Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhor. (2023). Clinical Practice Guideline for Diabetes. Srimuang Printing.
Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A.-G., & Buchner, A. (2007). G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39, 175 - 191. https://link.springer.com/article/10.3758/BF03193146
Jaroon, B. (2022). Prevalence and factor associated with diabetic retinopathy in type-2 diabetes mellitus in primary care unit at kasetsomboon hospital. Medical Journal of Srisaket Burirum Hospital, 37(2), 341 - 351. https://he02.tcithaijo.org/index.php/MJSSBH/article/view/258908
Kornkan, J. (2023). Prevalence of diabetic retinopathy and relation of Hemoglobin A1c level with occurrence of diabetic retinopathy in diabetic patients at Sanpatong hospital, Chiangmai province. Journal of Disease Prevention and Control 2, Phitsanulok, 10(2), 15 - 25. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/dpcphs/article/view/262223/177981
Krippendorff, K. (2013). Content Analysis: An Introduction to Its Methodology. (3rd ed.). SAGE Publication.
Medical record male internal medicine. (2022). Incident medical record effective diabetes retinopathy screening in Naradhiwas rajanagarindra Hospital. Author.
Orem, D.E. (2001). Nursing: Concept of Practice (6th ed.) Mosby.
Siriwan, W., Mukda, D., & Prut, H. (2020). Effect of Educational and Promoting Self-care Behaviors Program for Diabetic Retinopathy Prevention on Clinical Outcomes in Diabetic Patients. Thai Journal of Nursing and Midwifery Practice, 7(2), 57 - 75. https://he02.tcithaijo.org/index. php/apnj/article/view/241479
Supawadee, P., Vorapoj P., & Phadoongsit, C. (2020). Development of Care for Patients with Type 2 Diabetes under the Chronic Disease Management Model (Chronic Care Model) in Diabetes Clinic Khunhan Hospital, Khunhan District, Sisaket Province. Academic Journal of Community Public Health, 6(2), 1 - 15. http://202.28.34.124/dspace/handle/123456789/689
Usanee, R. (2024). Results of the Development of a Nursing Model for Case Management and Self-regulation of Patients with Type 2 Diabetes into Remission of Diabetes. The Office of Disease Prevention and Control 8 Udon Thani Journal, 2(3), 27 - 41. https://he03.tcithaijo.org/index. php/JODPC8/article/view/1833
World Health Organization. (2021, May 26). The top 10 causes of death. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
