ความหลากชนิดของแมลง สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังในดิน และคุณสมบัติทางเคมีของดินของแปลงเกษตรอินทรีย์ บ้านหัวงัว ต.กุดใส้จ่อ อ.กันทรวิชัย จ.มหาสารคาม
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้เพื่อศึกษาความหลากชนิดของแมลง สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังในดินและศึกษาคุณสมบัติทางเคมีของดินในแปลงเกษตรอินทรีย์ ดำเนินการวิจัยโดยเลือกสำรวจพื้นที่แปลงเกษตรอินทรีย์ของหมู่บ้านหัวงัว ตำบลกุดใส้จ่อ อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม ทำการสำรวจความหลากชนิดของแมลง สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังในดิน และศึกษาคุณสมบัติทางเคมีของดิน ศึกษาและสำรวจเป็นเวลา 9 เดือน ตั้งแต่เดือนเมษายน ถึง เดือนธันวาคม 2557 วิเคราะห์ค่าความถี่การปรากฏ (frequency of occurrence)) ค่าความหลากชนิด (species diversity) และค่าดัชนีความสม่ำเสมอ (evenness index) ผลการวิจัยพบสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง 2 ไฟลัม คือ ไฟลัมหนอนตัวกลมมีปล้อง (phylum Annelida) พบ 1 ชั้น (class) 1 อันดับ (order) 1 ชนิด (species) ไฟลัมสัตว์ขาข้อ (phylum Arthropoda) พบ 4 ชั้น 13 อันดับ 43 ชนิด ค่าดัชนีความหลากหลาย และค่าดัชนีความสม่ำเสมอเท่ากับ 3.33 และ 0.88 ตามลำดับ และจากการวิเคราะห์คุณสมบัติทางเคมีของดินพบว่า ค่าพีเอชดิน ค่าอินทรียวัตถุในดิน ค่าปริมาณไนโตรเจนทั้งหมด (%) ค่าฟอสฟอรัสที่สกัดได้ และค่าโพแทสเซียมที่สกัดได้ เท่ากับ 6.2±0.4, 0.83±0.08, 0.04±0.01, 41.11±4.86 และ 64.67±7.45 ตามลำดับ จากการวิจัยในครั้งนี้พบว่า เดือนกรกฎาคมเป็นเดือนที่พบดัชนีความหลากหลายของกลุ่มสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังมากที่สุดคือเท่ากับ 3.22 ซึ่งจะสำรวจพบสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง เช่น ไส้เดือนดิน (Amynthas sp.) แมงมุม (Tartarus sp.) ตะขาบ (Scolopendra sp.) และกิ้งกือ (Thyropygus sp.) และจากการวิเคราะห์คุณสมบัติทางเคมีของดินในเดือนกรกฎาคมนี้พบว่า มีค่าอินทรียวัตถุในดิน เท่ากับร้อยละ 0.86 ค่าฟอสฟอรัสเท่ากับ 48 ppm และค่าโพแทสเซียมเท่ากับ 74 ppm ซึ่งพบว่ามีปริมาณสูงที่สุดในรอบเก้าเดือนที่ทำการศึกษา
Downloads
Article Details

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เจ้าของลิขสิทธิ์ (สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์) ผู้เขียน ตกลงว่าการทำสำเนาบทความหรือส่วนใดส่วนหนึ่งของบทความดังกล่าวในรูปแบบสิ่งพิมพ์หรืออิเล็กทรอนิกส์ตามที่ได้รับอนุญาต จะต้องระบุประกาศลิขสิทธิ์ตามที่กำหนดไว้ในวารสาร พร้อมทั้งอ้างอิงข้อมูลฉบับสมบูรณ์ของบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารที่จัดทำโดย สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์ อย่างครบถ้วนทุกครั้ง
เอกสารอ้างอิง
สุวพล พุทธวิสุทธิ์. ความหลากชนิดของแมลงที่มีประโยชน์ในแปลงนาข้าวอินทรีย์. โครงการ เพาะพันธุ์ปัญญาและกระบวนการพัฒนาครู. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.); 2553.
ทรงเดช ก้อนวิมล. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์: กระบวนการขยายแนวคิดการทำเกษตรกรรมยั่งยืน เพื่อสร้างชุมชนพึ่งตนเอง โดยกลุ่มเกษตรอินทรีย์ตำบลหนองตอกแป้น. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.); 2553.
กองวิชาการเกษตร. การประเมินความอุดมสมบูรณ์ของดิน (Soil Fertility Evaluation). กรุงเทพฯ: สำนักงานทหารพัฒนา หน่วยบัญชาการทหารพัฒนา กองบัญชาการกองทัพไทย; ม.ป.ป. 189.
ชวิศร์ สวัสดิสาร. เอกสารเผยแพร่: คู่มือเกษตรอินทรีย์ (สำหรับเกษตรกร). กรุงเทพฯ: กลุ่ม. ถ่ายทอดเทคโนโลยี สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 7 กรมวิชาการเกษตร; 2565.
กรมส่งเสริมการเกษตร. เอกสารคำแนะนำที่ 5/2559: ระบบมาตรฐานเกษตรอินทรีย์. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด; 2559. 36.
วัฒนา ศักดิ์ชูวงษ์. วิธีการศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพของแมลง การสุ่มตัวอย่างและการวิเคราะห์ความหลากหลายทางชีวภาพของแมลงในดินเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช; 2552. 71.
สำนักงานเกษตรจังหวัดมหาสารคาม. การใช้ประโยชน์ที่ดินทางการเกษตร [อินเทอร์เน็ต]. มหาสารคาม: สำนักงานเกษตรจังหวัด; 2551 [เข้าถึงเมื่อ 4 มกราคม 2555]. เข้าถึงได้จาก: http://www.mahasarakham.doae.go.th/file/sarasuntes/02.html.
Zahradník J. A Field Guide in Colour to Insects. Prague: Polygrafia, a.s.; 1990. 320.
Preteseille N, Deguerry A, Reverberi M, Weigel T. Insects in Thailand: National Leadership and Regional Development, from Standards to Regulations Through Association. In: Halloran A, Flore R, Vantomme P, Roos N, editors. Edible Insect in Sustainable Food Systems. Cham, Switzerland: Springer International Publishing AG; 2017. 435-442.
Nair S, Braman K, Bauske E. Insect Identification Guide for Southeastern Landscape [Internet]. Georgia: The University of Georgia; 2012 [cited 2016, Mar 25]. Available from: https://rvskvv.net/images/Insect-Identification-Guide_20.04.2020.pdf
วีรยุทธ์ เลาหะจินดา, วุฒิ ทักษิณธรรม. หลักอนุกรมวิธานสัตว์. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์; 2549. 256.
อนันต์ สกุลกิม. ชีววิทยาของแมลง. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: โปรแกรมวิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา; 2542. 292.
องุ่น ลิ่ววานิช. ผีเสื้อและหนอน = Lepidopterous Adults and Larvae. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: กองกีฏและสัตววิทยา กรมวิชาการเกษตร; 2544. 234.
สุรชัย ชลดำรงกุล, ศุภชัย แพเทพย์, พงษ์เทพ พับเที่ยง. ผีเสื้อ: คู่มือสำรวจและสื่อความหมายธรรมชาติ. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: สทรีทพริ้นติ้ง จำกัด; 2542. 254.
เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์, จารุจินต์ นภีตะภัฏ. ผีเสื้อ. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: บริษัทด่านสุทธาการพิมพ์ จำกัด; 2544. 320.
สุวรรณ พวงประโคน. กีฏวิทยา. พิมพ์ครั้งที่ 1. บุรีรัมย์: โปรแกรมชีววิทยาประยุกต์ คณะ. วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันราชภัฏบุรีรัมย์; 2542. 206.
กลุ่มงานชีววิธี ส่วนบริหารศัตรูพืช. เอกสารเผยแพร่: การจำแนกแมลงเพื่อการบริหารจัดการศัตรูพืช. กรุงเทพฯ: สำนักพัฒนาคุณภาพสินค้าเกษตร กองส่งเสริมการอารักขาพืชและจัดการดินปุ๋ย กรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. ม.ป.ป.
ภราดร ดอกจันทร์, นันทศักดิ์ ปิ่นแก้ว, สราวุธ คลอวุฒิมันตร์. ความหลากหลายของหนอนผีเสื้อ (Order Lepidoptera) ในพื้นที่โครงการพัฒนาป่าชุมชนบ้านอ่างเอ็ด (มูลนิธิชัพัฒนา) อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี [อินเทอร์เน็ต]. 2556. [เข้าถึงเมื่อ 15 สิงหาคม 2557]. เข้าถึงได้จาก:
http://61.19.252.223/~jtf/thai/pdf/2013/specails/Vol32_56_4_Diversity%20of%20Caterpillars.pdf
ชูศรี กาญจนวงศ์. ความหลากชนิดของสัตว์หน้าดินและคุณสมบัติทางเคมีของดินในแปลงเกษตรอินทรีย์ [อินเทอร์เน็ต]. ครูเพาะพันธ์ปัญญา ศูนย์ครุวิจัยสิ่งแวดล้อม; 2553 [เข้าถึง เมื่อ 12 สิงหาคม 2557]. เข้าถึงได้จาก: https://kruvijai.files.wordpress.com/2010/11/8-anv-chusri.pdf.
ณัฐวุฒิ ธานี. รายงานการวิจัย: ความหลากหลายของชนิดของแมลงในดินและความสัมพันธ์. กับปัจจัยสิ่งแวดล้อมบางประการที่สถานีวิจัยสิ่งแดล้อมสะแกราช จังหวัดนครราชสีมา. นครราชสีมา: ทุนอุดหนุนวิจัย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี; 2557.
คนึงนิจ ณ น่าน. การเปรียบเทียบคุณสมบัติทางกายภาพและเคมีของดินระหว่างแปลงผักอินทรีย์แบบผสมผสานและแบบเชิงเดี่ยว [อินเทอร์เน็ต]. ครูเพาะพันธ์ปัญญา ศูนย์ครุวิจัย สิ่งแวดล้อม; 2553 [เข้าถึงเมื่อ 25 มกราคม 2557]. เข้าถึงได้จาก: https://kruvijai.files.wordpress.com/2010/11/4-anv-kaneungnit.pdf.
พัชรี ธีรจินดาขจร, อุบล หินเธาว์, พจนีย์ แสงมณี, สุรศักดิ์ เสรีพงศ์. การประเมินความอุดมสมบูรณ์ของดินโดยวิธีการวิเคราะห์ดิน. พิมพ์ครั้งที่ 1. ขอนแก่น: ภาควิชาพืชศาสตร์และทรัพยากรการเกษตร คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2550. 37.
จิราภรณ์ คชเสนี. นิเวศวิทยาของสัตว์ในดิน ด้านจำนวน น้ำหนัก และชนิดในป่าดิบแล้งสะแกราช นครราชสีมา วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรบัณฑิต). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย; 2519.
ภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล. รายงานฉบับสมบูรณ์: โครงการศึกษาจัดทำข้อมูลความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่วิกฤตทางความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity Hotspots) จังหวัดระนอง จังหวัดพังงา จังหวัดกระบี่ และจังหวัดภูเก็ต. กรุงเทพฯ: ภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล คณะประมง มหาวิทยาศาสตร์เกษตรศาสตร์; 2554.
สุวรรณา สาสนรักกิจ. การวิเคราะห์ดินและแปลความหมายในระดับห้องปฏิบัติการและไร่นา [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการอาชีวศึกษา; 2555. [เข้าถึงเมื่อ 4 มกราคม 2558]. เข้าถึงได้จาก: http://118.175.21.24/wbi1/index.htm.