ปัจจัยทางสังคมและวัฒนธรรมที่มีต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ : กรณีศึกษาตำบลกุตาไก้ อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยทางสังคมและปัจจัยทางวัฒนธรรมรวมทั้งพฤติกรรมการดูแลสุขภาพของคนในชุมชน และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของปัจจัยดังกล่าวต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่างคือประชาชนในตำบลกุตาไก้ อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม จำนวน 451 คน การสุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิ เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถามโดยได้รับการตรวจสอบคุณภาพ พบว่า IOC อยู่ระหว่าง 0.67–1.00 ค่า Cronbach’s Alpha = 0.89 และค่า KMO = 0.82 ผู้วิจัยดำเนินการตามหลักจริยธรรม โดยชี้แจงวัตถุประสงค์ ขอความยินยอมโดยสมัครใจ และรักษาความลับของผู้ให้ข้อมูล และสถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติการถดถอยพหุคูณ ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยทางสังคม ปัจจัยทางวัฒนธรรม และพฤติกรรมการดูแลสุขภาพอยู่ในระดับมาก เมื่อวิเคราะห์ถดถอยเชิงเส้นพหุคูณ พบว่า ปัจจัยทางสังคมและวัฒนธรรมสามารถร่วมกันทำนายพฤติกรรมการดูแลสุขภาพได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (F = 161.534, p = 0.001) โดยอธิบายความแปรปรวนได้ ร้อยละ 41.90 (R² = 0.419) ทั้งนี้ ปัจจัยทางสังคมมีอิทธิพลสูงสุด (β = 0.423, t = 7.672, p = 0.001) รองลงมาคือปัจจัยทางวัฒนธรรม (β = 0.265, t = 4.794, p = 0.001) ข้อค้นพบว่าปัจจัยทั้งสองมีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมสุขภาพของประชาชน ควรผสานบทบาทครอบครัวและองค์กรท้องถิ่นในการส่งเสริมสุขภาพเพื่อความยั่งยืน
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เจ้าของลิขสิทธิ์ (สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์) ผู้เขียน ตกลงว่าการทำสำเนาบทความหรือส่วนใดส่วนหนึ่งของบทความดังกล่าวในรูปแบบสิ่งพิมพ์หรืออิเล็กทรอนิกส์ตามที่ได้รับอนุญาต จะต้องระบุประกาศลิขสิทธิ์ตามที่กำหนดไว้ในวารสาร พร้อมทั้งอ้างอิงข้อมูลฉบับสมบูรณ์ของบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารที่จัดทำโดย สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์ อย่างครบถ้วนทุกครั้ง
เอกสารอ้างอิง
McLeroy, K.R., et al., An ecological perspective on health promotion programs. Health education quarterly, 1988. 15(4): p. 351-377. https://doi.org/10.1177/109019818801500401.
Nyambe, A., G. Van Hal, and J.K. Kampen, Screening and vaccination as determined by the Social Ecological Model and the Theory of Triadic Influence: a systematic review. BMC Public Health, 2016. 16(1): p. 1166. https://doi.org/10.1186/s12889-016-3802-6.
Moudatsou, M., et al., The role of empathy in health and social care professionals. Healthcare (Basel), 2020. 8(1). https://doi.org/10.3390/healthcare8010026.
Grey, I., et al., The role of perceived social support on depression and sleep during the COVID-19 pandemic. Psychiatry Res, 2020. 293: p. 113452. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113452.
Li, F., et al., Effects of sources of social support and resilience on the mental health of different age groups during the COVID-19 pandemic. BMC Psychiatry, 2021. 21(1): p. 16. https://doi.org/10.1186/s12888-020-03012-1.
Qi, W., et al., Effects of family relationship and social support on the mental health of Chinese postpartum women. BMC Pregnancy Childbirth, 2022. 22(1): p. 65. https://doi.org/10.1186/s12884-022-04392-w.
Poraj-Weder, M., A. Pasternak, and M. Szulawski, The development and validation of the health behavior motivation scale. Frontiers in Psychology, 2021. 12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.706495.
Borchers, A. and T. Pieler, Programming pluripotent precursor cells derived from Xenopus embryos to generate specific tissues and organs. Genes (Basel), 2010. 1(3): p. 413-26. https://doi.org/10.3390/genes1030413.
Sogari, G., et al., College Students and Eating Habits: A Study Using An Ecological Model for Healthy Behavior. Nutrients, 2018. 10(12). https://doi.org/10.3390/nu10121823.
Laroche, H.H., et al., Resource mobilization combined with motivational interviewing to promote healthy behaviors and healthy weight in low-income families: An intervention feasibility study. SAGE Open Med, 2022. 10: p. 20503121221102706. https://doi.org/10.1177/20503121221102706.
Lister, P., A taxonomy for developing cultural competence. Nurse Education Today,, 1999. 19(4): p. 313-318. https://doi.org/10.1054/nedt.1999.0642.
Milne-Ives, M., et al., Mobile apps for health behavior change in physical activity, diet, drug and alcohol use, and mental health: systematic review. JMIR Mhealth Uhealth, 2020. 8(3): p. e17046. https://doi.org/10.2196/17046.
Hoenig, K. and S.E. Wenz, Education, health behavior, and working conditions during the pandemic: evidence from a German sample. European Societies, 2020. 23(sup1): p. S275-S288. https://doi.org/10.1080/14616696.2020.1824004.
Papageorge, N.W., et al., Socio-demographic factors associated with self-protecting behavior during the Covid-19 pandemic. J Popul Econ, 2021. 34(2): p. 691-738. https://doi.org/10.1007/s00148-020-00818-x.
Townsend, N. and C. Foster, Developing and applying a socio-ecological model to the promotion of healthy eating in the school. Public Health Nutrition, 2011. 16(6): p. 1101-1108. https://doi.org/10.1017/s1368980011002655.
Flay, B.R., et al., Differential influence of parental smoking and friends' smoking on adolescent initiation and escalation and smoking. Journal of Health and Social behavior, 1994: p. 248-265. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7983337/.
Kim, J., Y. Kwon, and D. Cho, Investigating factors that influence social presence and learning outcomes in distance higher education. Computers & Education, 2011. 57(2): p. 1512-1520. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2011.02.005.
Wang, J., J. Yang, and Y. Xue, Subjective well-being, knowledge sharing and individual innovation behavior. Leadership & Organization Development Journal, 2017. 38(8): p. 1110-1127. http://dx.doi.org/10.1108/LODJ-10-2015-0235.
van den Heuvel, S., et al., Changes in employee well-being during the covid-19 pandemic: A study among healthcare workers, teachers and sales workers. Gedrag en Organisatie, 2021. 34(3): p. 305-327. https://doi.org/10.5117/GO2021.3.002.HEUV.
Tuan, L.T., et al., Fostering well-being among public employees with disabilities: the roles of disability-inclusive human resource practices, job resources, and public service motivation. Review of Public Personnel Administration, 2021. 41(3): p. 466-496. https://doi.org/10.1177/0734371X19897753.
Cavite, H.J., P. Mankeb, and S. Suwanmaneepong, Community enterprise consumers’ intention to purchase organic rice in Thailand: the moderating role of product traceability knowledge. British Food Journal, 2021. 124(4): p. 1124-1148. https://doi.org/10.1108/BFJ-02-2021-0148.
Bury, M., The sociology of chronic illness: a review of research and prospects. Sociology of Health & Illness, 2006. 13(4): p. 451-468. http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-9566.1991.tb00522.x.
Paterson, B.L., The shifting perspectives model of chronic illness. J Nurs Scholarsh, 2001. 33(1): p. 21-6. https://doi.org/10.1111/j.1547-5069.2001.00021.x.
Sharma, P. and P.D. Kaur, Effectiveness of web-based social sensing in health information dissemination—A review. Telematics and Informatics, 2017. 34(1): p. 194-219. https://doi.org/10.1016/j.tele.2016.04.012.
Eden, K.B., et al., Barriers and facilitators to exchanging health information: a systematic review. Int J Med Inform, 2016. 88: p. 44-51. https://doi.org/10.1016/j.ijmedinf.2016.01.004.
Mutanu, L., K. Gupta, and J. Gohil, Leveraging IoT solutions for enhanced health information exchange. Technology in Society, 2022. 68: p. 101882. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2022.101882.
Yang, X. and W. Jo, Roles of work-life balance and trait mindfulness between recovery experiences and employee subjective well-being: A moderated mediation model. Journal of Hospitality and Tourism Management, 2022. 52: p. 459-468. https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2022.08.005.
Wood, S., K. Daniels, and C. Ogbonnaya, Use of work–nonwork supports and employee well-being: the mediating roles of job demands, job control, supportive management and work–nonwork conflict. International Journal of Human Resource Management, 2020. 31(14): p. 1793-1824. https://doi.org/10.1080/09585192.2017.1423102.
Moffett, S., R. McAdam, and S. Parkinson, Developing a model for technology and cultural factors in knowledge management: a factor analysis. Knowledge and Process Management, 2002. 9(4): p. 237-255. https://doi.org/10.1002/kpm.152.
Lewis-Fernández, R. and N. Díaz, The cultural formulation: a method for assessing cultural factors affecting the clinical encounter. Psychiatric Quarterly, 2002. 73(4): p. 271-295. https://doi.org/10.1023/A%3A1020412000183.
Foni, A.E., G. Papagiannakis, and N. Magnenat-Thalmann, A taxonomy of visualization strategies for cultural heritage applications. Journal on Computing and Cultural Heritage, 2010. 3(1): p. 1-21. https://doi.org/10.1145/1805961.1805962.
Butani, Y., J.A. Weintraub, and J.C. Barker, Oral health-related cultural beliefs for four racial/ethnic groups: Assessment of the literature. BMC Oral Health, 2008. 8: p. 26. https://doi.org/10.1186/1472-6831-8-26.
Hilton, I.V., et al., Cultural factors and children's oral health care: a qualitative study of carers of young children. Community Dent Oral Epidemiol, 2007. 35(6): p. 429-38. https://doi.org/10.1111/j.1600-0528.2006.00356.x.
Stein Duker, L.I., et al., The Relationship between Dental Fear and Anxiety, General Anxiety/Fear, Sensory Over-Responsivity, and Oral Health Behaviors and Outcomes: A Conceptual Model. Int J Environ Res Public Health, 2022. 19(4). https://doi.org/10.3390/ijerph19042380.
Hagger, M.S., Psychological determinants of health behavior. Annu Rev Psychol, 2025. 76(1): p. 821-850. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-020124-114222.
Viner, R., et al., School closures during social lockdown and mental health, health behaviors, and well-being among children and adolescents during the first COVID-19 wave: a systematic review. JAMA Pediatr, 2022. 176(4): p. 400-409. https://doi.org/10.1001/jamapediatrics.2021.5840.
Allington, D., et al., Health-protective behaviour, social media usage and conspiracy belief during the COVID-19 public health emergency - CORRIGENDUM. Psychol Med, 2021. 51(10): p. 1770. https://doi.org/10.1017/s003329172000224x.
Masoudiyekta, L., et al., Effect of education based on health belief model on the behavior of breast cancer screening in women. Asia Pac J Oncol Nurs, 2018. 5(1): p. 114-120. https://doi.org/10.4103/apjon.apjon_36_17.
American Diabetes, A., 5. Facilitating Behavior Change and Well-being to Improve Health Outcomes: Standards of Medical Care in Diabetes-2020. Diabetes Care, 2020. 43(Suppl 1): p. S48-S65. https://doi.org/10.2337/dc22-S005.
Cochran, W.G., Sampling techniques (3rd ed.). New York: John Wiley & Sons., 1977. https://www.wiley.com/en-sg/Sampling+Techniques%2C+3rd+Edition-p-9780471162407.
Krejcie, R.V. and D.W. Morgan, Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 2016. 30(3): p. 607-610. https://doi.org/10.1177/001316447003000308.
Rovinelli, R.J. and R.K. Hambleton, On the use of content specialists in the assessment of criterion-referenced test item validity. 1976: p. 1-37. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:59042188.
Hair, J.F., et al., Multivariate Data Analysis (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall., 2010. https://www.drnishikantjha.com/papersCollection/Multivariate%20Data%20Analysis.pdf.
