A Mathematical Model of Chikungunya Fever Epidemic in the South of Thailand

Abstract

บทคัดย่อ

     โรคชิคุนกุนยาเป็นโรคติดเชื้อไวรัสชิคุนกุนยา (Chikungunya virus, Buggy Creek หรือ CHIKV) ซึ่งมียุงลายเป็นพาหะนำโรค มีอาการคล้ายโรคไข้เลือดออก แต่ต่างกันที่ไม่มีการรั่วของพลาสมาออกนอกเส้นเลือด จึงไม่พบผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงมากจนถึงมีอาการช็อค แต่เมื่อเป็นแล้วมักจะมีอาการเรื้อรังอยู่นานจึงจะหายขาด ทั้งนี้ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมาหลายจังหวัดในภาคใต้เกิดการระบาดของโรคชิคุนกุนยาเป็นอย่างมาก ทั้งนี้มีรายงานว่ากลุ่มผู้ป่วยสตรีที่ติดเชื้อระหว่างตั้งครรภ์ในระยะใกล้คลอด เมื่อคลอดลูกพบว่าลูกติดเชื้อด้วย ผู้วิจัยจึงได้ทำการศึกษาโรคนี้โดยรวมกรณีหญิงตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อเข้าไปด้วย และได้ทำการสร้างแบบจำลองทางคณิตศาสตร์เพื่ออธิบายการแพร่ระบาดของโรคชิคุนกุนยา โดยได้หาจุดสมดุล หาเงื่อนไขที่ทำให้จุดสมดุลเกิดเสถียรภาพภายใต้สภาวะไร้โรคและสภาวะการระบาดเรื้อรัง และวิเคราะห์ค่าสืบพันธุ์พื้นฐานซึ่งเป็นตัวชี้วัดทางระบาดวิทยา   จากการศึกษาพบว่าพารามิเตอร์ที่เราควบคุมได้เพื่อไม่ให้เกิดสภาวะระบาดของโรคคือ   และ  ซึ่งเกี่ยวข้องกับการควบคุมปริมาณยุง นั่นคือ ถ้าเพิ่มการกำจัดยุงลายตัวเต็มวัยที่มีประสิทธิภาพเน้นการทำลายแหล่งเพราะพันธ์ยุงลาย รวมทั้งการป้องกันจากการถูกยุงลายกัด จะทำให้ไม่เกิดการระบาดของโรค

คำสำคัญ : โรคชิคุนกุนยา ค่าสืบพันธ์พื้นฐาน เสถียรภาพของจุดสมดุล

Abstract

     Chikungunya disease is a disease of the Chikungunya virus (Chikungunya virus, Buggy Creek or CHIKV), which has a mosquito-borne disease with dengue-like symptoms but with no plasma leakage outside the blood vessels. Patients with severe symptoms that were not shocked. But patients with this disease often take a long time to recover, there are often chronic conditions that will be cured. In the past few years, in many southern provinces, the outbreak of this disease is very serious. There are reports that the group of infected women during pregnancy, when giving birth, also found that the child is infected as well. The researcher therefore studied this disease, including cases of infected pregnancy women and created a mathematical model to explain the spread of Chikungunya disease. The equilibrium point, conditions for stability of the disease are investigated. In addition the analysis of the basic reproductive numbers which is epidemiological indicator . We found that  the parameters that we can control to prevent the occurrence of disease epidemic is    and  which is related to the control of the mosquito, that is, if increasing the effective of elimination mosquito breeding sources. As well as protection from mosquito bites will prevent the outbreak of the disease.

Keywords : Chikungunya fever, reproductive number, stability of equilibrium point.