การพัฒนาสารสนเทศภูมิศาสตร์ของแหล่งน้ำเพื่อการเกษตรสำหรับจังหวัดจันทบุรี ด้วยภาพถ่ายดาวเทียม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ทรัพยากรน้ำเป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลกระทบต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตทางการเกษตร จากการเปลี่ยนแปลงของสภาวะแวดล้อมและสภาพภูมิอากาศในปัจจุบัน ส่งผลกระทบต่อความผันแปรของปริมาณน้ำที่ใช้ในภาคการเกษตรในหลายพื้นที่ของประเทศไทย งานวิจัยนี้มุ่งเน้นกระบวนการพัฒนาสารสนเทศภูมิศาสตร์ของแหล่งน้ำในจังหวัดจันทบุรีโดยใช้ภาพถ่ายดาวเทียม การดำเนินการวิจัยแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ การเก็บข้อมูลแหล่งน้ำภาคสนาม การวิเคราะห์ข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียม และการสร้างชั้นข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์ โดยการเก็บข้อมูลแหล่งน้ำภาคสนามได้ลงพื้นที่เก็บข้อมูลแหล่งน้ำจำนวน 2 ครั้งต่อ 1 แหล่งน้ำ คือ ในช่วงปลายฤดูฝน 1 ครั้ง และในช่วงปลายฤดูแล้ง 1 ครั้ง สำหรับการวิเคราะห์ข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียม ได้ใช้ภาพถ่ายจากดาวเทียม sentinel-2 ที่ถ่ายในช่วงวันใกล้เคียงกับวันที่ลงพื้นที่เก็บข้อมูลแหล่งน้ำภาคสนาม จากนั้นนำข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมมาวิเคราะห์หาพื้นที่ผิวน้ำโดยใช้ค่าดัชนี NDWI เพื่อนำมาคำนวณหาปริมาตรของน้ำในแหล่งน้ำโดยอาศัยข้อมูลความลึกของแหล่งน้ำที่ได้จากการลงพื้นที่เก็บข้อมูลภาคสนาม จากนั้นนำข้อมูลทั้งหมดมาสร้างเป็นชั้นข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์ ซึ่งจะทำให้ทราบปริมาณน้ำที่เก็บกักได้ในปลายฤดูฝน ปริมาณน้ำที่ถูกใช้ไป และปริมาณน้ำคงเหลือเมื่อสิ้นฤดูแล้งของแต่ละแหล่งน้ำ จากการทดลองพบว่า การจำแนกพื้นที่ผิวน้ำจากภาพถ่ายดาวเทียมด้วยค่าดัชนี NDWI มีความแม่นยำสูง สามารถนำมาใช้ในการคำนวณปริมาตรน้ำในแหล่งน้ำและประเมินสถานการณ์น้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนั้นยังพบว่า แหล่งน้ำขนาดกลางและขนาดใหญ่มีปริมาณน้ำที่เก็บกักได้ในปลายฤดูฝนและปริมาณน้ำคงเหลือในปลายฤดูแล้งต่างกันมาก ในขณะที่แหล่งน้ำขนาดเล็กไม่มีความแตกต่างของปริมาณน้ำในปลายฤดูฝนและปลายฤดูแล้งมากนัก หรืออาจกล่าวได้ว่า พื้นที่เพาะปลูกโดยรอบแหล่งน้ำขนาดเล็กมีความเสี่ยงต่อการขาดแคลนน้ำค่อนข้างน้อย ดังนั้นแหล่งน้ำขนาดเล็กจึงมีความสำคัญต่อเกษตรกรค่อนข้างมาก
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
วศิน ยุวนะเตมีย์, สุมิตร คุณเจตน์, ไพฑูรย์ ศรีนิล, วีรชัย สุวรรณสาร และวิโรจน์ ละอองมณี. 2560. การศึกษาแหล่งน้ำเพื่อการเกษตรของจังหวัดจันทบุรีโดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศภูมิศาสตร์. วารสารแก่นเกษตร, 46(ฉบับพิเศษ 1), 866-872. [Vasin Yuvanatemiya, Sumit Kunjet, Phaitoon Srinil, Weerachai Suvannasan and Wirote Laongmanee2, 2017, Study on water resource for agriculture in Chanthaburi province with GIS. Khon Kaen Agriculture Journal, 46(SUPPL. 1), 866-872.]
ปฐมพงศ์ สุขทอง. 2551. การประยุกต์ใช้ข้อมูลระยะไกลช่วงคลื่นความร้อนเพื่อศึกษาปรากฎการณ์โดมของความร้อนของเมือง กรณีศึกษาพื้นที่เมืองปทุมธานี. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต, สาขาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม, คณะวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. [Pathompong Sukthong. 2008, Thermal remote sensing application on urban heat island: case study: Pathumthani urban areas. M.Eng. Thesis, Science and Technology, Thammasat University. (in Thai)]
ธีรสันต์ รัตนบำรุง. 2554. การประเมินสังคมพืชป่าชายเลนโดยใช้ THEOS: กรณีศึกษาพื้นที่สงวนชีวมณฑลระนอง. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต, สาขาวิชาเทคโนโลยีและการจัดการสิ่งแวดล้อม, บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์. [Teerasan Rattanabumrung, Mangrove Plant Community Assessment using THEOS: A Case Study in Ranong Biosphere Reserve. M.Sc. Thesis, Technology and Environmental Management, Graduate School, Prince of Songkla University. (in Thai)]
สุรเชษฐ์ ปิ่นแก้ว, วีระพงค์ เกิดสิน, พันธ์ ทองชุมนุม, สูฮัยลาร์ สมาแอ, จุฑาพร เกษร และเอกชัย กกแก้ว. 2561. ระบบบริการข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์ผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ตแบบใกล้เวลาจริงสำหรับคำนวณค่าปริมาณน้ำผิวดินของจังหวัดภูเก็ต. วารสารสมาคมสำรวจข้อมูลระยะไกลและสารสนเทศภูมิศาสตร์แห่งประเทศไทย, 19(ฉบับพิเศษ 1), 230-241. [Surachet Pinkaew, Werapong Koedsin, Pun Thongchunum, Suhailar Sma-air Jutaporn Keson and Eakkachai Kokkaew. 2018. Near Real-time Web-based GIS for Surface Water Volume Calculation of Phuket Province. Journal of RESGAT, 19(SUPP.1), 230-241. (in Thai)]
ยศธร ไตรพรมมา. 2562. การใช้เทคนิค NDVI และ NDWI ในการจำแนกชนิดป่าไม้ในเขตอำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรบัณฑิต, สาขาภูมิศาสตร์, มหาวิทยาลัยนเรศวร. [Yossatron Tripromma. 2019. Using NDVI and NDWI techniques for classification in forest area: A case study of Nakhonthai District, Phitsanulok Province, B.S. (Geography) Thesis, Naresuan University. (in Thai)]
Gao, B. 1996. NDWI-A normalized difference water index for remote sensing of vegetation liquid water from space. Remote Sensing of Environment, 58(3), 257-266.
McFeeters, S.K. 1996. The use of the Normalized Difference Water Index (NDWI) in the delineation of open water features. International Journal of Remote Sensing, 17(7), 1425-1432.
Qiao, C., Luo, J., Sheng, Y., Shen, Z., Zhu, Z. and Ming, D. 2011. An Adaptive Water Extraction Method from Remote Sensing Image Based on NDWI. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 40(3), 421-433.
McFeeters, S.K. 2013. Using the Normalized Difference Water Index (NDWI) within a Geographic Information System to Detect Swimming Pools for Mosquito Abatement: A Practical Approach. International Journal of Remote Sensing, 5(7), 3544-3561.
Chen, D., Jackson, T.J., Li, F., Cosh, M.H., Walthall, C. and Anderson, M. 2003. Estimation of vegetation water content for corn and soybeans with a normalized difference water index (NDWI) using Landsat Thematic Mapper data. Proceedings IEEE International Geoscience and Remote Sensing Symposium 2003. Toulouse, France, 2853-2856.
Taktikou, E., Bourazanis, G., Papaioannou, G. and Kerkides, P. 2016. Prediction of Soil Moisture from Remote Sensing Data. Procedia Engineering, 162, 309-316.
Toureiro, C., Serralheiro, R., Shahidian, S. and Sousa, A. 2017. Irrigation management with remote sensing: Evaluating irrigation requirement for maize under Mediterranean climate condition. Agricultural Water Management, 184, 211-220.
Ji, L., Zhang, L. and Wylie, B. 2009. Analysis of dynamic thresholds for the normalized difference water index. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 75(11), 1307-1317.
สุมิตร คุณเจตน์, ไพฑูรย์ ศรีนิล, ภัทราพร ทองนิ่ม และวิโรจน์ ละอองมณี. 2560. แบบจำลองทางสารสนเทศภูมิศาสตร์สำหรับการบริหารจัดการแหล่งน้ำเพื่อการเกษตรในเขตพื้นที่จังหวัดจันทบุรี. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์, คณะวิทยาศาสตร์และศิลปศาสตร์, มหาวิทยาลัยบูรพา วิทยาเขตจันทบุรี. [Sumit Kunjet, Phaitoon Srinil, Pattharaporn Thongnim and Wirote Laongmanee. 2017. GIS for the management of water resource for agriculture in Chanthaburi region. Full paper research. Faculty of Science and Arts, Burapha University, Chanthaburi Campus. (in Thai)]
