ผลของการปลูกยางพาราต่อสมบัติอุทกวิทยาดินบางประการ ในพื้นที่ลุ่มน้ำย่อยชายฝั่งทะเลตะวันออก จังหวัดระยอง

บทคัดย่อ

การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินโดยเฉพาะการเพิ่มพื้นที่ปลูกยางพารานั้น ส่งผลกระทบต่ออุทกวิทยาของดินบางประการที่มีความสำคัญต่อกระบวนการซึมน้ำและการกักเก็บน้ำไว้ในดิน ส่งผลไปถึงผลผลิตน้ำในลุ่มน้ำได้ การวิจัยครั้งนี้เพื่อทราบถึงผลของการใช้ที่ดินในการปลูกยางพาราต่อสมบัติอุทกวิทยาดินบางประการในลุ่มน้ำย่อยชายฝั่งทะเลตะวันออก ทั้งช่วงน้ำหลากและน้ำแล้ง ปี พ.ศ. 2560 โดยการเก็บตัวอย่างดินแบบไม่ทำลายโครงสร้างเพื่อศึกษาความชื้นดิน ความหนาแน่นรวมของดิน และการนำน้ำของดินเมื่อดินอิ่มตัวด้วยน้ำ ในขณะที่การซึมน้ำผ่านผิวดินใช้ single ring infiltrometer และทดสอบสถิติโดยใช้ F-test ผลการศึกษาพบว่า เนื้อดินของพื้นที่สวนยางพาราเป็นดินร่วนปนทราย มีอินทรียวัตถุในดินต่ำ ค่าความชื้นดินเฉลี่ยของดินบนและดินล่างในช่วงน้ำแล้งเท่ากับร้อยละ 7.66 และ 9.21 ในช่วงน้ำหลากเท่ากับร้อยละ 16.62 และ 14.17 ตามลำดับ ซึ่งมีค่าใกล้เคียงกับความชื้นดินของป่าธรรมชาติในพื้นที่ศึกษา อีกทั้งความชื้นดินจะเพิ่มขึ้นในช่วงน้ำหลากเนื่องจากปริมาณฝน สำหรับความหนาแน่นรวมเฉลี่ยของดินบนและดินล่างมีค่าเท่ากับ 1.43 และ 1.56 กรัม/ลูกบาศก์เซนติเมตร โดยมีค่าใกล้เคียงกับป่าธรรมชาติแต่ที่ดินล่างจะมีความหนาแน่นมากกว่า ส่วนอัตราการซึมน้ำผ่านผิวดินคงที่ในช่วงน้ำแล้งและน้ำหลาก มีค่าเท่ากับ 153.44 และ 119.99 มิลลิเมตร/ชั่วโมง ซึ่งมีสมรรถนะการซึมน้ำผ่านผิวดินที่ต่ำกว่าป่าธรรมชาติแต่สูงกว่าสวนผลไม้ในพื้นที่ศึกษา สรุปได้ว่า การปลูกยางพาราในลุ่มน้ำย่อยชายฝั่งทะเลตะวันออกมีผลต่อความหนาแน่นของดินโดยเฉพาะดินล่างและในพื้นที่ยางพาราที่มีอายุน้อยจะมีสมรรถนะการซึมน้ำผ่านผิวดินค่อนข้างต่ำกว่าพื้นที่ยางพาราอายุมาก