เรณูวิทยาของพืชวงศ์ถั่วบางชนิดในจังหวัดภูเก็ต

บทคัดย่อ

ศึกษาเรณูวิทยาของพืชวงศ์ถั่ว (Fabaceae) 18 ชนิด ในจังหวัดภูเก็ต ได้แก่ Bauhinia monandra Kurz (โยทะกา), B. pottsii G. Don (ชงโคดำ), B. purpurea L. (ชงโค), Caesalpinia pulcherrima (L.) Sw. (หางนกยูงไทย), Cassia fistula L. (ราชพฤกษ์), C. grandis L.f. (กาฬพฤกษ์), Leucaena leucocephala (Lam.) de Wit. (กระถิน), Parkia speciosa Hassk (สะตอ), P. timoriana (DC.) Merr. (เหรียง), Peltophorum pterocarpum (DC.) Backer ex K. Heyne (นนทรี), Phanera aureifolia (K. Larsen & S.S. Larsen) Banyop., P.P. Ghoshal & M.K. Pathak (ใบไม้สีทอง), Saraca indica L. (โศกน้ำ), Senna floribunda (Cav.) H.S. Irwin & Barneby (ขี้เหล็กอเมริกัน), S. siamea (Lam.) H.S. Irwin & Barneby (ขี้เหล็ก), S. timoriensis (DC.) H.S. Irwin & Barneby (ขี้เหล็กเลือด), Sesbania grandiflora (L.) Poir. (แค), Strongylodon macrobotrys A. Gray (พวงหยก) และ Tamarindus indica L. (มะขาม) โดยใช้วิธีอะซีโตไลซิส (acetolysis) นำเรณูมาศึกษาภายใต้กล้องจุลทรรศน์แบบใช้แสง (LM) และกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนแบบส่องกราด (SEM) พบลักษณะของเรณูแตกต่างกัน 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ 1 เป็นเรณูที่อยู่เป็นกลุ่มแบบกลุ่มละสี่ (tetrad) พบใน Bauhinia  pottsii มีช่องเปิดแบบ pantoporate ลวดลายบนผนังเรณู เป็นแบบ finely reticulate และเรณูที่อยู่เป็นกลุ่มแบบกลุ่มมากกว่าสี่ (polyad) ได้แก่ Parkia speciosa และ P. timoriana เรณูพืชทั้ง 2 ชนิดมีช่องเปิดแบบ pantoporate ลวดลายบนผนังเรณูเป็นแบบ rugulate และกลุ่มที่ 2 เป็นเรณูที่อยู่กลุ่มละหนึ่ง (monad) พบในพืช 15 ชนิด ในจำนวนนี้ส่วนใหญ่มีรูปแบบของช่องเปิดของพืชเป็นแบบ tricolporate และมีลวดลายบนผนังเรณูที่แตกต่างกันได้ 4 แบบ ได้แก่ regulate, striate, reticulate และ finely reticulate ยกเว้นเพียงชนิดเดียว คือ Bauhinia  monandra ที่มีช่องเปิดแบบ 5-zonocolporate และลวดลายบนผนังเรณูแบบ baculate