พลวัตของสังคมป่าเต็งรัง และปริมาณการกักเก็บคาร์บอน บริเวณป่าชุมชนบ้านหนองใหญ่ จังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

การศึกษาพลวัตของสังคมป่าเต็งรังและปริมาณการกักเก็บคาร์บอน บริเวณป่าชุมชน บ้านหนองใหญ่จังหวัดกาญจนบุรี ได้ทำการสำรวจเก็บข้อมูลในแปลงตัวอย่างถาวร ขนาด 90 × 90 เมตร จำนวน 1 แปลง ในปี พ.ศ. 2559 ซึ่งเป็นแปลงศึกษาวิจัยที่กรมป่าไม้เคยศึกษาเรื่องความหลากหลายทางชีวภาพ และการสะสมคาร์บอนของป่าชุมชน ปี พ.ศ. 2556 โดยได้ทำการวัดขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางเพียงอก ความสูงของไม้ใหญ่และไม้รุ่น และนับจำนวนกล้าไม้ นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เพื่อเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงความหลากหลายทางชีวภาพ ความหนาแน่นของหมู่ไม้ ความเด่นหรือการปกคลุมพื้นที่ของหมู่ไม้ ความเพิ่มพูนมวลชีวภาพและปริมาณการกักเก็บคาร์บอนของพรรณพืช โดยใช้สมการแอลโลเมตรี

ผลการศึกษาพบว่า พรรณไม้เด่นในพื้นที่ ได้แก่ ประดู่ป่า (Pterocarpus macrocarpus Kurz) มะค่าแต้ (Sindora siamensis Teijsm. ex Miq.) แดง (Xylia xylocarpa Taub.) เต็ง (Shorea obtusa Wall.) และ รัง (Shorea siamensis Miq.) ลักษณะการเปลี่ยนแปลงของสังคมพืชทางชนิด จำนวน และความหลากหลายของชนิดพันธุ์ ระหว่างปี พ.ศ. 2556 และ พ.ศ. 2559 มีการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อย กล่าวคือ ในปี พ.ศ. 2559 กล้าไม้มีจำนวนชนิดพันธุ์เพิ่มขึ้น 3 ชนิด ไม้รุ่นเพิ่มขึ้น 2 ชนิด ในขณะที่ไม้ใหญ่กลับพบว่าลดลง 1 ชนิด ค่าดัชนีความหลากหลายของ Shannon-Wiener มีค่า 2.59 ซึ่งลดลง 0.01 เมื่อเปรียบเทียบกับ ปี พ.ศ. 2556 ในขณะที่ความสม่ำเสมอของชนิดพันธุ์ (evenness index) มีค่าไม่เปลี่ยนแปลง และความร่ำรวยของชนิดพันธุ์ (richness index) มีค่าลดลงเล็กน้อย มวลชีวภาพ และปริมาณการกักเก็บคาร์บอน ในปี พ.ศ.2556 มีค่า 11,489.42 กิโลกรัม/ไร่ และ 5,400.02 กิโลกรัม/ไร่ ตามลำดับ แต่ในปี พ.ศ. 2559 มีค่า 13,404.99 กิโลกรัม/ไร่ และ 6,300.35 กิโลกรัม/ไร่ ตามลำดับ ในช่วงระยะเวลา 3 ปี มวลชีวภาพมีค่าเพิ่มขึ้น 1,915.57 กิโลกรัม/ไร่ ปริมาณการกักเก็บคาร์บอน เพิ่มขึ้น 900.33 กิโลกรัม/ไร่ หรือคิดเป็นความเพิ่มพูนมวลชีวภาพเฉลี่ยรายปี 638.53 กิโลกรัม/ไร่/ ปี ความเพิ่มพูนปริมาณคาร์บอนเฉลี่ยรายปี 300.11 กิโลกรัม/ไร่/ ปี