การประยุกต์ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เพื่อวิเคราะห์การเข้าถึงจุดความร้อน ในพื้นที่ป่าไม้

บทคัดย่อ

                เทคโนโลยีภาพถ่ายจากดาวเทียมและการพัฒนาของขั้นตอนวิธี (algorithm) ทำให้สามารถคำนวณและทราบจุดเกิดความร้อนได้รวดเร็วและครอบคลุมพื้นที่เป็นบริเวณกว้าง จุดความร้อนที่พบในพื้นที่ป่าไม้อาจเป็นพื้นที่ที่มีค่าความร้อนสูง เช่น ไฟป่า ภูเขาไฟ หรือลานหิน เป็นต้น เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ป่าไม้ที่เกิดจุดความร้อนจะต้องตรวจสอบและเข้าดำเนินการควบคุมไฟหากเกิดไฟไหม้ขึ้นจริง ซึ่งพื้นที่ป่าไม้มีความยากง่ายในการเข้าถึงที่แตกต่างกันในแต่ละจุด งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความสะดวกในการเข้าถึงจุดความร้อนในพื้นที่ป่าไม้ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยพิจารณาจากสี่ปัจจัย ได้แก่ ความลาดชัน ตำแหน่งสถานีควบคุมไฟป่า ถนน และแหล่งนํ้า ด้วยกระบวนการวิเคราะห์ตามลำดับชั้น และการให้คะแนนความสำคัญของปัจจัยต่างๆ จากผู้เชี่ยวชาญด้านไฟป่ามาวิเคราะห์ร่วมกับระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ ผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยที่มีผลต่อการเข้าถึงจุดความร้อนมากที่สุด คือ ถนน มีค่าความสำคัญเท่ากับ 0.406 รองลงมาคือ สถานีควบคุมไฟป่า แหล่งนํ้า และความลาดชัน มีค่าความสำคัญเท่ากับ 0.316, 0.154 และ 0.124 ตามลำดับ ระดับการเข้าถึงจุดความร้อนในพื้นที่ป่าไม้ จังหวัดแม่ฮ่องสอน สามารถแบ่งได้ 3 ระดับ คือ ระดับการเข้าถึงยาก ระดับการเข้าถึงปานกลาง และระดับการเข้าถึงง่าย คิดเป็นร้อยละ 74.104, 18.412 และ 7.484 ตามลำดับ ผลที่ได้จากการศึกษานี้สามารถนำไปใช้ในการจัดการและเตรียมการเข้าถึงพื้นที่ที่พบจุดความร้อนหรือไฟป่าได้อย่างเหมาะสม