การประเมินมูลค่าเพื่อการแทนคุณการจัดการลุ่มนํ้าในพื้นที่ลุ่มนํ้าปราจีนบุรีตอนบน

บทคัดย่อ

                การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความยินดีจ่ายและยินดีรับของชุมชนเพื่อใช้ในการจัดการลุ่มนํ้า ด้วยกระบวนการแทนคุณระบบนิเวศลุ่มนํ้า โดยทำการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อความยินดีที่จะจ่ายและยินดีรับค่าแทนคุณระบบนิเวศลุ่มนํ้า วิเคราะห์การประเมินมูลค่าโดยใช้วิธี contingent valuation method (CVM) เพื่อหามูลค่าเศรษฐกิจของทรัพยากรธรรมชาติ กลุ่มประเภทที่เป็นสินค้าสาธารณะ ซึ่งรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ลุ่มนํ้าปราจีนบุรีตอนบนทำการเก็บข้อมูลในช่วงเดือนตุลาคมถึงเดือนธันวาคม ปี 2561 โดยแบ่งกลุ่มตัวอย่างออกเป็นกลุ่มที่อยู่อาศัยตอนบนของพื้นที่ลุ่มนํ้าและกลุ่มที่อยู่อาศัยในพื้นที่ตอนล่างของลุ่มนํ้าพื้นที่ศึกษาจำนวน 403 คน โดยใช้คำถามแบบปลายเปิดในการสอบถามความยินดีจ่ายของผู้ที่อยู่อาศัยในพื้นที่ตอนล่างของลุ่มนํ้าและยินดีรับของผู้ที่อยู่อาศัยในพื้นที่ตอนบนของลุ่มนํ้าโดยใช้สมมติฐานจากการวิเคราะห์ปริมาณนํ้าด้วยแบบจำลองทางอุทกวิทยา (SWAT model) ซึ่งกำหนดสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินเป็นข้อมูลสำคัญในการตัดสินใจของผู้ให้ข้อมูลบ่งบอกค่าความยินดีที่จะจ่าย และยินดีที่จะรับในกระบวนการแทนคุณระบบนิเวศลุ่มนํ้า ผลการวิเคราะห์ความถดถอยโลจิสติค (logistic regression analysis) เป็นการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรตามกับตัวแปรอิสระ ของค่าความยินดีจ่าย (willingness to pay) และความยินดีรับ (willingness to accept) พบว่า กลุ่มประชากรในพื้นที่ปลายนํ้ามีผู้ยินดีจ่ายร้อยละ 66.5 ไม่ยินดีจ่ายร้อยละ 3.5 (จากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 200 คน) และในพื้นที่ต้นนํ้ามีผู้ยินดีรับร้อยละ 60.1 ไม่ยินดีรับร้อยละ 39.9 (จากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 203 คน) ผลการวิเคราะห์ความถดถอยโลจิสติค ความสัมพันธ์ของปัจจัยทางเศรษฐกิจและสังคมประกอบด้วย เพศ อายุ การศึกษา ภูมิลำเนา อาชีพ และรายได้ต่อความยินดีจ่ายและความยินดีรับ พบว่า ไม่มีค่าตัวแปรใดที่มีความสัมพันธ์กับการยินดีจ่ายและยินดีรับที่นัยสำคัญ 0.05