การมีส่วนร่วมของราษฎรในการควบคุมไฟป่าในพื้นที่ป่าชุมชนบ้านโนนชาด ตำบลดงเค็ง อำเภอหนองสองห้อง จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะทางเศรษฐกิจ สังคม ระดับการมีส่วนร่วมและปัจจัยที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมของราษฎรในการควบคุมไฟป่าในพื้นที่ป่าชุมชนบ้านโนนชาด ตำบลดงเค็ง อำเภอหนองสองห้อง จังหวัดขอนแก่น การเก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามสัมภาษณ์หัวหน้าครัวเรือน หรือผู้แทนครัวเรือน จำนวน 250 ราย ระหว่างเดือน กันยายนถึงธันวาคม 2555 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าสูงสุด ค่าต่ำสุด ค่าทดสอบ t-test และค่าทดสอบ F-test ที่ระดับนัยสำคัญทางสถิติ 0.05 คำนวณข้อมูลโดยคอมพิวเตอร์และโปรแกรมสถิติสำเร็จรูป

ผลการศึกษาพบว่า ราษฎรส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุเฉลี่ย  52.40  ปี มีการศึกษาระดับประถมศึกษาและต่ำกว่า มีสมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 4.37 คน มีแรงงานในครัวเรือนเฉลี่ย 3.22 คน  มีอาชีพหลักเกษตรกรรม (ทำนา) และมีอาชีพรองรับจ้าง มีรายได้สุทธิของครัวเรือนต่อปีเฉลี่ย  81,573.64  บาท ส่วนใหญ่มีระยะเวลาการตั้งถิ่นฐานเฉลี่ย 47.60 ปี มีที่ดินถือครองเป็นของตัวเอง มีระยะห่างของที่ทำกินจากขอบเขตป่าชุมชนเฉลี่ย 1.90 กิโลเมตร และมีระยะห่างของบ้านจากขอบเขตป่าชุมชนเฉลี่ย 1.98 กิโลเมตร ส่วนใหญ่ไม่เป็นสมาชิกกลุ่มทางสังคม เคยได้รับข่าวสารเกี่ยวกับการป้องกันไฟป่า ไม่เคยได้รับการฝึกอบรมจากเจ้าหน้าที่ป่าไม้ การมีความรู้เกี่ยวกับเรื่องไฟป่าอยู่ในระดับน้อย การมีส่วนร่วมในการควบคุมไฟป่าอยู่ในระดับน้อยที่สุด มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 1.50 คะแนน ปัจจัยที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมของราษฎรในการควบคุมไฟป่าในพื้นที่ป่าชุมชนบ้านโนนชาด ตำบลดงเค็ง อำเภอหนองสองห้อง จังหวัดขอนแก่นได้แก่ เพศ การศึกษา รายได้สุทธิของครัวเรือน ระยะห่างของบ้านจากขอบเขตป่าชุมชน การเป็นสมาชิกกลุ่มทางสังคม การได้รับข่าวสารเกี่ยวกับการป้องกันไฟป่า การได้รับการฝึกอบรมจากเจ้าหน้าที่ป่าไม้ และความรู้เกี่ยวกับเรื่องไฟป่า

คำสำคัญ: การมีส่วนร่วมของราษฎร  การควบคุมไฟป่า  ป่าชุมชน  จังหวัดขอนแก่น