อนุกรมวิธานและพฤกษเคมีของพืชประเภทบุกบอนบนดิน ในอุทยานแห่งชาติไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

การศึกษาอนุกรมวิธานของพืชประเภทบุกบอนบนดิน ในอุทยานแห่งชาติไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี ได้ดำเนินการระหว่างเดือนมกราคม – ธันวาคม 2555 พบ 8 สกุล 13 ชนิด ดังนี้ ว่านขันหมาก {Aglaonema simplex (Blume) Blume} บอนขาว (Alocasia acuminata Schott) กระดาด (Alocasia hypnosa J. T. Yin, Y. H. Wang & Z. F. Yu) บุก (Amorphophallus cruddasianus Prain ex Engl.) บุกกาบพริ้ว (Amorphophallus maxwellii Hett.) บุกคนโท (Amorphophallus muelleri Blume) บุกคางคก {Amorphophallus paeoniifolius (Dennst.) Nicolson} Arisaema maxwellii Hett. & Gusman บอนน้ำ {Colocasia esculenta (L.) Schott} คูน {Colocasia gigantea (Blume) Hook. f.} ผักหนาม {Lasia spinosa (L.) Thwaites} ตะพิตกาบแข็ง (Sauromatum horsfieldii Miq.) และอุตพิต {Typhonium trilobatum (L.) Schott} ในการศึกษาสารประกอบทุติยภูมิได้นำส่วนลำต้นใต้ดินสะสมอาหารในช่วงที่พืชมีการเจริญเติบโตเต็มที่มาสกัดสดเพื่อศึกษาทางพฤกษเคมีได้จำนวน 11 ชนิด ยกเว้น  Amorphophallus cruddasianus Prain ex Engl. และ Sauromatum horsfieldii Miq. โดยนำสารสกัดหยาบส่วนที่เป็น lipophilic extract มาวิเคราะห์ เปรียบเทียบด้วยเทคนิค Thin Layer Chromatography (TLC) และใช้วิธีการตรวจสอบปฏิกิริยาการเกิดสีด้วยน้ำยาพ่นแบบเฉพาะเจาะจง พบสารสำคัญในกลุ่ม terpenoids, phenolic compounds, courmarin และ alkaloids โดยสารสำคัญในกลุ่ม terpenoids ที่ค่า R_f  0.30, 0.40, 0.91 และสารสำคัญในกลุ่ม phenolic compounds ที่ค่า R_f  0.20, 0.33, 0.95 มีรูปแบบทางเคมีของสารสำคัญเหมือนกัน ส่วนสารสำคัญในกลุ่ม courmarin และ alkaloids พบเฉพาะในพืช 7 ชนิด จากกรณีศึกษาฤทธิ์ทางชีวภาพของสารสกัดส่วน lipophilic extract ของผักหนาม {Lasia spinosa (L.) Thwaites} พบว่าสารสกัดมีแนวโน้มในการชะลอการเติบโตของต้นกล้า และมีผลต่อความสมบูรณ์ของต้นกล้าหลังย้ายปลูก 1 สัปดาห์

คำสำคัญ: การศึกษาอนุกรมวิธาน  พฤกษเคมี  พืชประเภทบุกบอนบนดิน  อุทยานแห่งชาติไทรโยค