พฤกษศาสตร์พื้นบ้านของชาวมูเซอดำ บ้านห้วยปลาหลด ตำบลด่านแม่ละเมา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก

บทคัดย่อ

การศึกษาพฤกษศาสตร์พื้นบ้านของชาวมูเซอดำ  บ้านห้วยปลาหลด ตำบลด่านแม่ละเมา  อำเภอแม่สอด  จังหวัดตาก เป็นการศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่นของราษฎรในการนำพรรณพืชมาใช้ประโยชน์ในลักษณะต่างๆ ด้วยวิธีการประเมินทางพฤกษศาสตร์แบบเร่งด่วน และศึกษาลักษณะทางนิเวศบางประการของพรรณพืชที่ราษฎรใช้ประโยชน์  ผลการศึกษาพบว่าราษฎรมีภูมิปัญญาในการเลือกใช้ประโยชน์จากพรรณพืชอย่างหลากหลาย จำนวนทั้งสิ้น 193 ชนิด 79 วงศ์  จำแนกตามลักษณะการใช้ประโยชน์เป็น 6 ประเภท  ได้แก่  พืชอาหาร 60 ชนิด 37 วงศ์   พืชสมุนไพร 103 ชนิด 53 วงศ์  พืชที่ใช้ในการก่อสร้าง 14  ชนิด  12  วงศ์  ไม้ฟืนและถ่าน  6  ชนิด  6  วงศ์  พืชใช้สอยในลักษณะอื่น 19 ชนิด 15 วงศ์  และพืชปลูกเพื่อฟื้นฟูสภาพแวดล้อม 4 ชนิด 4 วงศ์ สำหรับการศึกษาลักษณะทางนิเวศเชิงปริมาณของพืชที่ราษฎรนำมาใช้ประโยชน์พบว่า  ในป่าเบญจพรรณ ราษฎรเก็บหาพรรณพืชเพื่อใช้ประโยชน์ รวมทั้งสิ้น 66 ชนิด 40 วงศ์  พืชเด่นที่มีค่าดัชนีความสำคัญสูง ได้แก่ กระเจียว (Curcuma sessilis Gage)  มะขามป้อม (Phyllanthus emblica L.) และเข็มป่า (Ixora cibdela Craib) มีค่าดัชนีความสำคัญ  เท่ากับ 14.20  12.35  และ 9.93 ตามลำดับ  ส่วนป่าดิบแล้งพบพรรณพืชที่ราษฎรเก็บหาและใช้ประโยชน์ จำนวน 54 ชนิด 36 วงศ์  พืชเด่นที่มีค่าดัชนีความสำคัญสูง ได้แก่  ชะเนียง (Archidendron jiringa  (Jack) I.C. Nielsen)  รองลงมาได้แก่ ต้างหลวง (Trevesia palmata (Roxb. Ex Lindl.) Vis.)  และหนามไข่ปู (Rubus  rugosus Sm.)  ซึ่งมีค่าดัชนีความสำคัญ  เท่ากับ 17.17  13.17 และ 10.56 ตามลำดับ

คำสำคัญ :  พฤกษศาสตร์พื้นบ้าน  ลักษณะทางนิเวศ  ป่าเบญจพรรณ ป่าดงดิบแล้ง