ลักษณะโครงสร้างของป่าสนเขา บริเวณโครงการหลวง บ้านวัดจันทร์ อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

การศึกษาลักษณะโครงสร้างของป่าสนเขา บริเวณโครงการหลวงบ้านวัดจันทร์ อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งอยู่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 1,000 เมตร ครั้งนี้ได้ดำเนการศึกษาใน 3 หมู่ไม้ คือ ป่าสนสองใบ ป่าสนสามใบ และป่าสนผสม (ผสมระหว่างสนสองใบและสนสามใบ) เมื่อกลางเดือนพฤศจิกายน 2530 โดยการวางแปลงตัวอย่างชั่วคราว ขนาด 10x10 m² ,4x4 m² และ 1x1 m² เพื่อเก็บข้อมูลทางนิเวศวิทยาของไม้ใหญ่ ลูกไม้ และกล้าไม้ ตามลำดับขนาดแปลงละ 20 แปลงต่อหนึ่งหมู่ไม้ รวม 60 แปลง แบบการสุ่มตัวอย่างมีระบบ นอกจากนี้ยังได้วางแปลงตัวอย่างขนาด 10x40 m² จำนวน 1 แปลง ในแต่ละหมู่ไม้เพื่อศึกษาโครงสร้างตามแนวดิ่ง ผลการศึกษาปรากฏว่า ป่าสนสองใบ ป่าสนสามใบ และป่าสนผสม มีจำนวนชนิดพันธุ์ไม้ทั้งหมดเท่ากับ 22, 31และ 28 ชนิด ตามลำดับ โดยป่าสนผสมมีค่าความหลากชนิดสูงสุด สวนป่าสนสองใบมีค่าความหลากชนิดน้อยที่สุด สำหรับค่าความหนาแน่นของพรรณไม้ในป่าสนสองใบ ป่าสนสามใบ และป่าสนผสมมีค่าเท่ากับ 255, 270 และ 280 ต้น/เฮกแตร์ ตามลำดับ โดยมีพื้นที่หน้าตัด 25.3208, 20.3158 และ 19.1924 m² /ha ตามลำดับ ส่วนค่าดรรชนีของความสำคัญนั้น พบว่าไม้พลวง มีค่าดรรชนีความสำคัญสูงสุดในป่าสนสองใบ ไม้เหียง มีค่าดรรชนีความสำคัญสูงสุดในป่าสนผสม และไม้สนสามใบ มีค่าดรรชนีความสำคัญสูงสุดในป่าสนสามใบ พันธุ์พืชพื้นล่างที่มีค่าดรรชนีความสำคัญสูงสุดในป่าสนเขาทุกประเภทคือหญ้า ดรรชนีความคล้ายคลึงของป่าสนสองใบ กับป่าสนผสมมีค่าสูงสุดในขณะที่ดรรชนีความคล้ายคลึงของป่าสนสองใบกับป่าสนสามใบมีค่าน้อยที่สุด การปกคลุมเรื่อนยอดในป่าสนชนิดต่าง ๆ มีค่าระหว่าง 52.88-66.54% มีการจัดการชั้นเรือนยอดเท่ากันคือ 2 ชั้นเรือนยอด โดยมีไม้สนเขาเป็นพันธุ์ไม้ที่มีชั้นเรือนยอดเด่นเพียงชนิดเดียว สภาพการสืบต่อพันธุ์ตามธรรมชาติของไม้สนเขาไม่ดีนัก แม้ว่าจะมีการกระจายของกล้าไม้อย่างเพียงพอแล้วก็ตาม