ความหลากชนิดและมวลชีวภาพของพรรณไม้ต้นในป่าชายเลน บริเวณคลองกำพวน จังหวัดระนอง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
จากเหตุการณ์ธรณีพิบัติภัยคลื่นยักษ์สึนามิ ในปี พ.ศ. 2547 พื้นที่บริเวณคลองกำพวน ซึ่งได้รับความเสียหายไปด้วย โดยเฉพาะพรรณไม้ป่าชายเลน ในเวลาต่อมาพื้นที่ดังกล่าวได้ถูกอนุรักษ์ไว้ให้มีสภาพตามธรรมชาติ ทั้งในปัจจุบันหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ให้ความสำคัญของความหลากหลายทางชีวภาพ โดยเฉพาะประเทศไทยกับเป้าหมายความเป็นกลางทางคาร์บอน (carbon neutrality) ในปี ค.ศ. 2050 ซึ่งการศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหลากชนิดและมวลชีวภาพของพรรณไม้ต้นในป่าชายเลน บริเวณคลองกำพวน จังหวัดระนอง โดยการวางแปลงสำรวจรูปแถบ ขนาด 40 เมตร X 300 เมตร จากนั้นแบ่งเป็นแปลงย่อยขนาด 10 เมตร X 10 เมตร รวมจำนวน 120 แปลง ระบุชนิดและบันทึกขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของไม้ต้น ในแปลงตัวอย่างที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางเพียงอก (dbh) > 3.2 เซนติเมตร ขึ้นไป สำหรับโกงกางใบเล็ก (Rhizophora apiculata) และโกงกางใบใหญ่ (R. mucronata) ที่มีรากค้ำยันขนาดใหญ่ ให้วัดขนาดความสูง 20 เซนติเมตร เหนือคอราก แปลงขนาด 4 เมตร X 4 เมตร เก็บข้อมูลไม้รุ่น ที่มีขนาด dbh น้อยกว่า 3.2 เซนติเมตร แต่มีความสูงตั้งแต่ 1.30 เมตร ขึ้นไป ส่วนแปลงขนาด 1 เมตร X 1 เมตร เก็บข้อมูลกล้าไม้ ที่มีขนาดความสูงน้อยกว่า 1.30 เมตร นำข้อมูลทางชนิดและขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของไม้ต้นที่ได้มาคำนวณดัชนีความหลากชนิด และมวลชีวภาพ
ผลการศึกษาพบว่า ในบริเวณพื้นที่ศึกษาพบพรรณไม้ จำนวน 1,422 ต้น จำแนกเป็นไม้ต้น 1,294 ต้น ไม้รุ่น 52 ต้น และกล้าไม้ 76 ต้น จาก 5 วงศ์ 7 สกุล 11 ชนิด เมื่อพิจารณาตามวิสัยพืช จำแนกเป็นไม้ต้น 7 ชนิด ไม้ต้นขนาดเล็ก 3 ชนิด และไม้พุ่ม 1 ชนิด วงศ์ที่มีชนิดของพรรณไม้มากสุด คือ วงศ์โกงกาง (Rhizophoraceae) ซึ่งมีทั้งหมด 5 ชนิด มีค่าดัชนีความหลากชนิด (Shannon-Wiener index; H') มีค่าต่ำมากเพียง 1.22 เพราะว่าพันธุ์ไม้แต่ละชนิดมีจำนวนแตกต่างกันมาก ค่าดัชนีความชุกชุม เท่ากับ 1.39 ค่าดัชนีความสม่ำเสมอ เท่ากับ 0.51 โดย โกงกางใบเล็ก โกงกางใบใหญ่ ถั่วขาว (Bruguiera cylindrica) เป็นชนิดไม้ที่มีค่าดัชนีความสำคัญ (IVI) มากที่สุด 3 อันดับแรก เท่ากับ ร้อยละ 165.02, 72.46 และ 24.96 ตามลำดับ โดยไม้ใหญ่มีขนาดความโตและความสูงเฉลี่ย 11.18±4.08 เซนติเมตร และ 9.31±2.42 เมตร ตามลำดับ มีมวลชีวภาพรวม 459.70 ตันต่อเฮกตาร์ แยกเป็นมวลชีวภาพเหนือพื้นดิน 359.03 ตันต่อเฮกตาร์ และมวลชีวภาพใต้พื้นดิน เท่ากับ 100.67 ตันต่อเฮกตาร์
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ขอรับรองว่า ต้นฉบับที่เสนอมานี้ยังไม่เคยได้รับการตีพิมพ์และไม่ได้อยู่ในระหว่างกระบวนการพิจารณาตีพิมพ์ลงในวารสารหรือสิ่งตีพิมพ์อื่นใด ข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ยอมรับหลักเกณฑ์และเงื่อนไขการพิจารณาต้นฉบับ ทั้งยินยอมให้กองบรรณาธิการมีสิทธิ์พิจารณาและตรวจแก้ต้นฉบับได้ตามที่เห็นสมควร พร้อมนี้ขอมอบลิขสิทธิ์ผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ให้แก่วารสารวนศาสตร์ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรณีมีการฟ้องร้องเรื่องการละเมิดลิขสิทธิ์เกี่ยวกับภาพ กราฟ ข้อความส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือ ข้อคิดเห็นที่ปรากฏในผลงาน ให้เป็นความรับผิดชอบของข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) แต่เพียงฝ่ายเดียว และหากข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ประสงค์ถอนบทความในระหว่างกระบวนการพิจารณาของทางวารสาร ข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ยินดีรับผิดชอบค่าใช้จ่ายทั้งหมดที่เกิดขึ้นในกระบวนการพิจารณาบทความนั้น”
เอกสารอ้างอิง
Aksornkaew, S. 1998. Mangrove Forest Ecology and Management, 2^nd ed. Kasetsart University Press, Bangkok, Thailand (in Thai)
Comley, B.W.T., McGuinness, K.A. 2005. Above-and below-ground biomass, and allometry, of four common northern Australian mangroves. Australian Journal of Botany, 53(5): 431-436.
Chumriang, P., Nanthikan, P., Nattakarnda, D. 2021. Structural and dynamics of mangrove forest at Mangrove Forest Resources Research Center 6 (Satun). Journal of Thai Forest Ecological Research, 5(1): 53-64. (in Thai)
Department of Marine and Coastal Resources. 2016. Biodiversity in the Mangrove Forest 1 Decade of Resources Biology in the Mangrove Forest (2006-2015). Agricultural Cooperative Community Press, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Department of Marine and Coastal Resources. 2021. Knowledge Manual about Mangrove Forest. 7^th ed. Ploy media Press, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Du, L. V. 1962. Ecology and Silviculture of Mangrove. Yale Univ. School of Forest. Unpublished mimeo. 26 pp.
Hongxiao, L., Hai, R., Dafeng, H., Wenqing, W., Baowen, L., Qingxian, C. 2013. Carbon stocks and potential carbon storage in the mangrove forest of China. Journal of Environmental Management, 133: 86-93.
Kasetsart University. 2007. Ranong Coastal Resources Research Station, Prapas Beach and Kampuan Canal: lmpact and management of tsunami. Aksorn Siam Printing Press, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Komiyama, A., Ong, J.E., Poungparn, S. 2008. Allometry, biomass, and productivity of mangrove forests: A review. Aquatic Botany, 89: 128-137.
Komiyama, A., Poungparn, S., Kato, S. 2005. Common allometric equations for estimating the tree weight of mangroves. Journal of Tropical Ecology, 21: 471-477.
Meepol, W. 2010. Carbon sequestration of mangrove forests at Ranong Biosphere Reserve. Journal of Forest Management, 4(7): 33-47. (in Thai)
Meng, Y., Bai, J., Gou, R., Cui, X., Feng, J., Dai, Z., Diao, X., Zhu, X., Lin, G. 2021. Relationships between above- and below-ground carbon stocks in mangrove forests facilitate better estimation of total mangrove blue carbon. Carbon Balance and Management, 16:8. doi.org/10.1186/s13021-021-00172-9
Ogino, K., Tamai, S., Tabuchi, R., Nakasuga, T. 1983. In: Forest Ecological Studies of Mangrove Ecosystem: Biomass of Mangrove Forest, Ranong, Southern Thailand. Thai-Japanese Cooperative Research Project on Mangrove Productivity and Development. March 1983, Japan.
Pattanasingh, N., Phuangjit, L., Chamroenphruek, M. 2012. Biomass production, litterfall and litter decomposition Prednai Community Mangrove Forest of Trat province. Thai Journal of Forestry, 31(3): 15-24. (in Thai)
Poungparn, S., Komiyama, A., Jintana, V., Piriyayaota, S., Sangtiean, T., Tanapermpool, P., Patanaponpaiboon, P., Kato, S. 2002. Aquantitative analysis on the root system of a mangrove, Xylocarpus granatum Koenig. Tropics, 12: 35-42.
Research Station for Andaman Coast Development. 2014. Research Master Plan for Ecosystem Development Suksamran District, Ranong Province 2015-2020. Aksorn Siam Printing Press, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Rozainah, M.Z., Nazri, M.N., Sofawi, A.B., Hemati, Z., Juliana, W.A. 2018. Estimation of carbon pool in soil, above and belowground vegetation at different types of mangrove forests in Peninsular Malaysia. Marine Pollution Bulletin, 137: 237-245.
Shimwell, D.W. 1971. The Description and Classification of Vegetation. Sidgwick and Jackson, London, England.
Tamai, S., Nakasuga, T., Tabuchi, R., Ogino, K. 1986. Standing biomass of mangrove forests in southern Thailand. Journal of the Japanese Forest Society, 68: 384-388.
Tusinski, A., Verhagen, H.J. 2014. The use of mangroves in coastal protection. In: Proceedings of COPEDEC 2012, 20‐24 February 2012. COPEDEC 2012, IIT Madras, Chennai, INDIA.
Walters, B.B., Rönnbäck, P., Kovacs, J.M., Crona, B., Hussain, S.A., Badola, R., Primavera, J.H., Barbier, E., Dahdouh-Guebas, F. 2008. Ethnobiology, socio-economics and management of mangrove forests: A review. Aquatic Botany, 89: 220-236.
Yamprasai, S. 2021. Biodiversity of Mangrove Species of Koh Yao Noi and Kho Yao Yai at Phang Nga Province. https://www.dmcrth.dmcr.go.th, 6 July 2023. (in Thai)
Zich, F.A., Hyland, B.P.M., Whiffen, T., Kerrigan, R.A.2020. Heritiera littoralis. Australian Tropical Rainforest Plants Edition 8 (RFK8). Centre for Australian National Biodiversity Research (CANBR), Australian government, Acton ACT, Australia.
