ความหลากชนิดและความมากมายของผีเสื้อกลางวัน ในอุทยานแห่งชาติแม่ปืม จังหวัดพะเยา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ผีเสื้อกลางวันจัดเป็นแมลงที่มีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศเป็นทั้งผู้บริโภคในระยะตัวหนอน และในตัวเต็มวัยเป็นผู้ช่วยผสมเกสรให้กับพืชในระบบนิเวศ งานวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหลากชนิดและความมากมายของผีเสื้อกลางวันในพื้นที่ป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณ บริเวณอุทยานแหงชาติแม่ปม จังหวัดพะเยา ใช้วิธีการเดินสำรวจโดยตรงและสวิงโฉบจับทุกเดือน ดำเนินการระหว่างเดือนพฤษภาคม 2565 ถึงเดือนเมษายน 2566 ผลการศึกษาพบผีเสื้อกลางวันทั้งสิ้น 719 ตัว 70 ชนิด 46 สกุล จาก 4 วงศ์ (วงศ์ Lycaenidae, Nymphalidae, Papilionidae และ Pieridae) ซึ่งผีเสื้อกลางวันในวงศ์ Nymphalidae (43 ชนิด) พบจำนวนชนิดมากที่สุด รองลงมาเป็นวงศ์ Lycaenidae (14 ชนิด) วงศ์ Pieridae (9 ชนิด) และวงศ์ Papilionidae (4 ชนิด) ตามลำดับ ซึ่งพบว่าค่าดัชนีความหลากหลายทางชนิดและค่าดัชนีความสม่ำเสมอของผีเสื้อกลางวันในพื้นที่ป่าเต็งรังมีค่ามากกว่าในพื้นที่ป่าเบญจพรรณ ส่วนค่าดัชนีความคล้ายคลึงของผีเสื้อกลางวันทั้งสองสังคมพืชมีความคล้ายคลึงกันอยู่ที่ระดับปานกลาง คือ ร้อยละ 55.67 เมื่อวิเคราะห์ค่าความหลากชนิดในแต่ละฤดูกาลของทั้งสองพื้นที่พบว่ามีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) แสดงให้เห็นว่าการเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาลในแหล่งที่อยู่อาศัยที่แตกต่างกันส่งผลต่อสัดส่วนของชนิดผีเสื้อกลางวันที่ปรากฏในช่วงเวลา ส่วนการประเมินสถานภาพการอนุรักษ์ตาม IUCN Red List พบว่ามีผีเสื้อกลางวันจำนวน 7 ชนิดได้รับการจัดประเภทอยู่ในประเภทที่น่ากังวลน้อยที่สุด (least concern, LC) จากผลการศึกษาครั้งนี้สามารถใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการอนุรักษ์และพัฒนาโครงการท่องเที่ยวเชิงนิเวศด้านผีเสื้อกลางวันในอุทยานแห่งชาตินี้ต่อไปได้
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ขอรับรองว่า ต้นฉบับที่เสนอมานี้ยังไม่เคยได้รับการตีพิมพ์และไม่ได้อยู่ในระหว่างกระบวนการพิจารณาตีพิมพ์ลงในวารสารหรือสิ่งตีพิมพ์อื่นใด ข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ยอมรับหลักเกณฑ์และเงื่อนไขการพิจารณาต้นฉบับ ทั้งยินยอมให้กองบรรณาธิการมีสิทธิ์พิจารณาและตรวจแก้ต้นฉบับได้ตามที่เห็นสมควร พร้อมนี้ขอมอบลิขสิทธิ์ผลงานที่ได้รับการตีพิมพ์ให้แก่วารสารวนศาสตร์ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรณีมีการฟ้องร้องเรื่องการละเมิดลิขสิทธิ์เกี่ยวกับภาพ กราฟ ข้อความส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือ ข้อคิดเห็นที่ปรากฏในผลงาน ให้เป็นความรับผิดชอบของข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) แต่เพียงฝ่ายเดียว และหากข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ประสงค์ถอนบทความในระหว่างกระบวนการพิจารณาของทางวารสาร ข้าพเจ้าและผู้เขียนร่วม (ถ้ามี) ยินดีรับผิดชอบค่าใช้จ่ายทั้งหมดที่เกิดขึ้นในกระบวนการพิจารณาบทความนั้น”
เอกสารอ้างอิง
Colwell, R.K., Fuentes, E.R. 1975. Ecological factors influencing the distribution of species and communities. Journal of Ecological Studies, 10(3): 401-414.
Chondamrongkul, S. 2010. Save the Butterfly. Forest and Plant Conservation Research Office. Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Chondamrongkul, S., Chanthasaka, S ., Ruadrew, M. 2015. Save the Butterfly 2nd. Forest and Plant Conservation Research Office. Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Fagan, W.F., Holmes, E.E. 2002. The influence of dispersal on the dynamics of population networks. Ecology, 83(5): 1285-1295.
Krebs, C.J. 1972. Ecology: The Experimental Analysis of Distribution and Abundance, 6th ed. Pearson New International Edition, USA.
Kumarnthip, T. 2016. Butterfly Fabric. Butterfly benefits, Lobburee, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Kusakulrat, S. 2016. Changes in the Population of the Common Emigrant Butterfly (Catopsilia Pomona) in the Ban Bueng Niam Area, Khon Kaen Province. In: The National and International Graduate Research Conference 2016 Graduate School, Khon Kaen University, Thailand and Universitas Muhammadiyah Yogyakarta, Indonesia. (in Thai)
Lomolino, M.V., Sax, D.F. 2010. Island Biogeography Theory: Reticulations and Reintegration. In The Theory of Island Biogeography Revisited. New Jersey: Princeton University Press, USA.
Ludwig, J.A., Reynolds, J.F. 1988. Statistical Ecology: A Primer on Methods and Computing. Wiley-Interscience Pub, New York, USA.
Magurran, E. 2007. Measuring Biological Diversity. Wiley-Interscience Pub, Germany.
Office of Natural Resources and Environmental Policy and Planning. 2024. 2 May 2024 Open the World of 'Butterflies,' an Important Puzzle Piece in the Ecosystem and a Representative of Biodiversity. https://www.onep.go.th/2-?utm_source=chatgpt.com/, 20 January 2025.
Primack, R.B. 2014. Essentials of Conservation Biology, 6th ed. Massachusetts: Sinauer Associates, Sinauer Associates is an imprint of Oxford University Press, Oxford, USA.
Pollard, A., Daly, C., Burn, K., Higgins, S. 2023. Reflective Teaching in Secondary Schools: Effective and Evidence-Informed Professional Practice, 6th ed. London: Bloomsbury Academic, United Kingdom.
Shah, A.P., Tiwari, B.K. 2017. Diversity pattern of lepidopteron fauna in different habitat types in GNPS. International Journal of Advanced Research in Biological Sciences, 4(3): 43-53.
Smart, P. 1989. The Lliustrated Encyclopedia of the Butterfly World. Salamander books limited, London, United Kingdom.
Sutherland, W.J. 2006. Ecology of Biodiversity Conservation. Cambridge: Cambridge University Press, USA.
Suwannasak, K. 2003. Butterfly Guide. Nonfiction publisher, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Tasen, W., Wanthongchai, K., Pingul, S., Wiwatwittaya, D. 2007. Butterfly Diversity in Doi Inthanon National Park, Chiang Mai Province. Kasetsart University, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Thai Meteorological Department. 2017. Seasonal in Thailand. Thai Meteorological Department, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Tubtim, N., Thichai, W., Kittibancha, S., Aittijan, L. 2016. Butterfly Breeding Guide. Forest and Plant Conservation Research Office,. Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation, Bangkok, Thailand. (in Thai)
Uemura, Y., Takeda, H., Shimizu, K. 2007. Habitat preferences of butterflies in a tropical ecosystem of Southeast Asia. Biological Conservation, 135(3): 360-369.
Whittaker, R.J., Triantis, K.A., Ladle, R.J. 2010. A general dynamic theory of oceanic island biogeography: Extending the MacArthur-Wilson theory to accommodate the rise and fall of volcanic islands. Journal of Biogeography, 37(7): 1254-1266.
World Resources Institute. 2020. Global Forest Watch: Monitoring Forest Change and Deforestation Trends. https://www.globalforestwatch.org/, 20 January 2025.
Yamamoto, S., Sato, T. 2001. Ecology of Lycaenidae butterflies in relation to plant diversity in temperate forests of Japan. Ecological Research, 16(3): 459-469.
Zhang, J., Li, Y., Zhang, X. 2017. Ecological relationships between butterflies and vegetation types in temperate forests of China. Journal of Insect Conservation, 21(4): 663-674.
