การศึกษาผลกระทบต่อความอุดมสมบูรณ์ของดินและคุณภาพน้ำผิวดินของการปลูกกาแฟอาราบิก้าภายใต้ร่มเงาไม้ใหญ่

Abstract

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมของการปลูกกาแฟอาราบิก้าแบบอินทรีย์และเคมีภายใต้ร่มเงาไม้ใหญ่ในป่าบริเวณพื้นที่บ้านขุนลาว ตำบลแม่เจดีย์ใหม่ อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย ประกอบด้วยการศึกษาความอุดมสมบูรณ์ของดินด้วยการวิเคราะห์สมบัติของดินทางกายภาพ เคมี และชีวภาพ และการวิเคราะห์คุณภาพของแหล่งน้ำที่ไหลผ่านบริเวณพื้นที่เพาะปลูก ผลการศึกษาพบว่าการปลูกกาแฟอาราบิก้าภายใต้ร่มเงาไม้ใหญ่ในป่ามีส่วนช่วยเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดิน โดยช่วยปรับโครงสร้างของดินล่างให้ร่วนซุยขึ้น ทำให้ความเป็นกรดของดินลดลง เพิ่มปริมาณธาตุอาหารพืช ได้แก่ ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม และแมกนีเซียม และช่วยเพิ่มปริมาณจุลินทรีย์ทั้งหมดและจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ชนิดตรึงไนโตรเจนแบบอิสระในดิน สำหรับการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำ พบว่าน้ำจากแม่น้ำลาวซึ่งไหลผ่านบริเวณพื้นที่เพาะปลูกพืช เรื่อยลงไปจนถึงชุมชน และจุดที่แม่น้ำลาวไหลไปรวมกับแม่น้ำอื่น ๆ มีค่าการนำไฟฟ้าสูงกว่าน้ำในบริเวณต้นน้ำถึงประมาณ 6 เท่า แต่ค่าดัชนีชี้วัดคุณภาพน้ำทุกค่าของน้ำในแม่น้ำแม่ลาวตลอดสายไม่เกินเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำผิวดินของกองจัดการคุณภาพน้ำ กรมควบคุมมลพิษ ปี พ.ศ. 2540 กล่าวคือ ไม่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสิ่งมีชีวิตในแหล่งน้ำ และแม้การปลูกกาแฟภายใต้ร่มเงาป่าในพื้นที่สูงบริเวณบ้านขุนลาวจะไม่ส่งผลกระทบต่อความอุดมสมบูรณ์ของดินและคุณภาพของแหล่งน้ำ แต่ควรระมัดระวังเรื่องการใช้ปุ๋ยในระบบการผลิตพืชไม่ให้มากเกินไป

คำสำคัญ : กาแฟอาราบิก้า; ความอุดมสมบูรณ์ของดิน; คุณภาพของแหล่งน้ำ

Abstract

This study focused on environmental impacts of mountain shade-grown organic and chemical Arabica coffee plantation in Ban Khun Lao, Mae Chedi Mai sub-district, Wiang Pa Pao district, Chiang Rai province. The study included an assessment of soil fertility by physical, chemical and biological soil analyses, and a measurement of water quality of the Mae Lao stream. Results indicated that coffee growing under big trees’ shades assisted an improvement of soil fertility by loosing texture of sub-soil, increasing soil pH, phosphorus, potassium and magnesium, and rising quantity of soil microbes and free-living nitrogen fixing bacteria. For Mae Lao stream water quality analysis, the results showed that the water starting at the crop cultivation area down to the Khun Lao community and to the pooled main stream (after local communities) presented 6 times higher electrical conductivity (EC) than the up-stream water from forest area. Even though, all values of water quality index of the Mae Lao stream did not exceed the values stated in the standard of surface water quality, however, human activities such as crop cultivation and daily chemicals (detergents) use should be taken into consideration. 

Keywords: Arabica coffee; soil fertility; water quality