การประยุกต์ใช้ระบบการรับรองแบบมีส่วนร่วมเพื่อส่งเสริมการเกษตรอินทรีย์ภายในชุมชนเกษตรกรรายย่อย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
กลุ่มรักษ์เกษตรอินทรีย์พีจีเอสก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2552 ซึ่งในระยะเริ่มต้นมีสมาชิกเกษตรกรรายย่อยผู้ผลิตพืชผักด้วยระบบเกษตรดีที่เหมาะสม จำนวน 8 ครอบครัว ต่อมามีสมาชิกเพิ่มขึ้นเป็น 15 ครอบครัว จึงมีการปรับเปลี่ยนระบบการผลิตพืชผักเป็นเกษตรอินทรีย์ ซึ่งในปี พ.ศ. 2557 มีสมาชิกจำนวน 1 ใน 15 ครอบครัว ที่ผ่านการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ IFOAM และ Organic Thailand ด้วยหน่วยตรวจรับรองบุคคลที่สาม อย่างไรก็ตาม ผลผลิตพืชผักอินทรีย์ไม่เพียงพอต่อความต้องการของผู้ประกอบการและผู้บริโภค สมาชิกที่เหลืออีก 14 ครอบครัว จึงมีความต้องการได้รับการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ ถึงแม้ว่าสมาชิกผู้ที่ผ่านการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์แล้ว แต่ใบรับรองมีระยะเวลาครอบคลุมเพียงแค่ 1 ปี การจะทำให้สมาชิกทั้ง 15 ครอบครัว ได้รับการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ด้วยหน่วยตรวจรับรองบุคคลที่สาม จะต้องเสียค่าใช้จ่ายในการตรวจรับรองจำนวนมาก ระบบการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์แบบมีส่วนร่วม (พีจีเอส) จัดเป็นหนึ่งเครื่องมือในการขับเคลื่อนเกษตรอินทรีย์ให้ได้รับการรับรองมาตรฐาน ด้วยการตรวจเยี่ยมฟาร์มและตรวจติดตามกันเองภายในชุมชน ซึ่งหลังจากการนำระบบพีจีเอสมาประยุกต์ใช้กับกลุ่มรักษ์เกษตรอินทรีย์พีจีเอส เป็นระยะเวลา 2 ปี สมาชิกตรวจเยี่ยมฟาร์มของเพื่อนสมาชิกแต่ละฟาร์มตามกระบวนการพีจีเอส ผลการศึกษาพบว่ามีผู้ผ่านการรับรองมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ด้วยระบบพีจีเอส จำนวน 14 ครอบครัว และอีก 1 ครอบครัว จะผ่านการรับรองในปีถัดไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดพืชปลูกและระยะเวลาปรับเปลี่ยนที่แตกต่างกัน ที่เป็นเช่นนี้เพราะการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการมีส่วนร่วมในการตรวจเยี่ยมฟาร์มเพื่อนสมาชิก ทำให้เกิดความเข้าใจมาตรฐานเกษตรอินทรีย์อย่างถ่องแท้และการปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด บ่งชี้ให้เห็นว่าพีจีเอสเหมาะสมกับการส่งเสริมการทำเกษตรอินทรีย์ภายในชุมชนเกษตรกรรายย่อย ซึ่งมีผลผลิตหลากหลายอย่างละเล็กอย่างละน้อยและส่งเสริมให้ชุมชนเข้มแข็งอย่างยั่งยืน
คำสำคัญ : กลุ่มรักษ์เกษตรอินทรีย์พีจีเอส; ชุมตาบง; พีจีเอส; เกษตรอินทรีย์วิถีพื้นบ้าน; ชุมชนรับรอง
Article Details
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ข้อความที่ปรากฏในแต่ละเรื่องของวารสารเล่มนี้เป็นเพียงความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่มีความเกี่ยวข้องกับคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี หรือคณาจารย์ท่านอื่นในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผู้เขียนต้องยืนยันว่าความรับผิดชอบต่อทุกข้อความที่นำเสนอไว้ในบทความของตน หากมีข้อผิดพลาดหรือความไม่ถูกต้องใด ๆ
เอกสารอ้างอิง
ณัชชา ลูกรักษ์, ดุสิต อธินุวัฒน์ และธีระ สินเดชารักษ์, 2556, ปัญหาและอุปสรรคในการปรับเปลี่ยนเพื่อการผลิตพืชผักอินทรีย์ของเกษตรกรจังหวัดราชบุรีที่ผ่านการอบรมโครงการพัฒนาระบบเกษตรอินทรีย์, Thai J. Sci. Technol. 2(2): 125-133.
ดุสิต อธินุวัฒน์, จินตนา อินทรมงคล, สมชัย วิสารทพงศ์, ปริญญา พรสิริชัยวัฒนา และลักษมี เมตปราณี, 2559, มาตรฐานเกษตรอินทรีย์แบบมีส่วนร่วม คืออะไร?, Thai J. Sci. Technol. 5(2): 119-134.
ธำรง พันธุตะ, 2550, การพัฒนาเกษตรอินทรีย์ของกลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกผัก หมู่ที่ 5 ตำบลห้วย ทราย อำเภอหนองแค จังหวัดสระบุรี, วิทยา นิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี, ลพบุรี.
บุญธรรม จิตต์อนันต์, 2540, ส่งเสริมการเกษตร, พิมพ์ครั้งที่ 2, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรุงเทพฯ.
มูลนิธิเกษตรอินทรีย์ไทย, 2558ก, มาตรฐานเกษตรอินทรีย์แบบมีส่วนร่วม, กรุงเทพฯ, 28 น.
มูลนิธิเกษตรอินทรีย์ไทย, 2558ข, แนวทางการตรวจเยี่ยมฟาร์มเพื่อนในระบบการรับรองแบบมีส่วนร่วม, กรุงเทพฯ, 23 น.
ยิ่งศักดิ์ ไกรพินิจ, ธีระวัฒน์ จันทึก และพิทักษ์ ศิริวงศ์, 2560, การจัดการการเกษตรสมัยใหม่ของประเทศไทย, ว.วิจัยและพัฒนา วไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ 12(2): 115-127.
ฤทัยชนก จริงจิตร, 2556, เจาะลึก “Smart Farmer” แค่แนวคิดใหม่ หรือจะพลิกโฉมการเกษตรไทย, แหล่งที่มา : http://tpso.moc.go.th/img/news/1074-img.pdf, 8 มีนาคม 2560.
สมาพันธ์เกษตรอินทรีย์นานาชาติ, 2558, ระบบการรับรองอย่างมีส่วนร่วม : กรณีศึกษาจาก บราซิล อินเดีย นิวซีแลนด์ อเมริกา ฝรั่งเศส, สำนักพิมพ์สวนเงินมีมา, กรุงเทพฯ, 112 น.
สรธรรม เกตตะพันธุ์, กฤติเดช อนันต์, ดุสิต อธินุวัฒน์ และลักษมี เมตปราณี, 2561, ผลของการใช้ระบบการรับรองแบบมีส่วนร่วม (พีจีเอส) ในชุมชนเกษตรอินทรีย์, Thai J. Sci. Technol. 7(4): 333-354.
สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่ง ชาติ, 2552, มาตรฐานสินค้าเกษตร มกษ. 9000 เล่ม1-2552 เกษตรอินทรีย์ เล่ม 1 : การผลิต แปรรูป แสดงฉลาก และจำหน่ายผลิตผลและผลิตภัณฑ์เกษตรอินทรีย์, กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ, 41 น.
สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่ง ชาติ, 2554, มาตรฐานสินค้าเกษตร มกษ. 9000 เล่ม 2-2554 เกษตรอินทรีย์ เล่ม 2 : ปศุสัตว์อินทรีย์, กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ, 31 น.
อภิชาติ ใจอารีย์, 2561, แนวทางการขับเคลื่อนเกษตรอินทรีย์เพื่อสร้างความมั่นคงด้านอาหารปลอดภัยสำหรับชุมชน : บทสะท้อนจากภาคปฏิบัติการ, ว.มหาวิทยาลัยศิลปากร 3(5): 1-17.
Chandra, K., 2014, The global PGS newsletter IFOAM: PGS India- PGA operated by the government of India 4(8): 1-8.
FAO/WHO Codex Alimentarius Commission, 2007, Guidelines for the production, processing, labeling and marketing of organically produced foods, CAC/GL 32-1999, Rome.
FAO, IFOAM and UNCTAD, Summary Report International Task Force on Harmonization and Equivalence in Organic Agriculture 2003-2008, Available Source: http://r0.unctad.org/trade_env/itf-organic/meetings/itf8/ITF_Summary_ Report_081216db_%2 0final.pdf, Feb. 9, 2016.
IFOAM, International Federation of Organic Agriculture Movement: Principle of Organic Agriculture, Available Source: http://www. ifoam.org, March 4, 2009.
IFOAM, The Full Diversity of Organic Agriculture: What we call Organic, Available Source: http://www.ifoam.org/press/positions/full-diversityorganic-agriculture.html, February 1, 2013.
IFOAM, PGS, Available Source: http://www.ifoam.org/about_ifoam/standards/pgs.html, May 14, 2014.
IFOAM, Policy Brief: How Government Can support participatory guarantee system, Available Source: http://www.ifoam.bio/sites/default/files/page/files/policybrief-howgovernmentscansupportpgs_0.pdf, February 21, 2015.
IFOAM, ORGANIC 3.0 for Truly Sustainable Farming & Consumption, Available Source: http://www.ifoam.bio/en/organic-policy-guarantee/organic-30-next-phase-organic-development, February 9, 2016.
ISEAL, P035 ISEAL Common Requirement for the Certification of Producer Groups, Public Version 1, November 2008, Available Source: http://www.isealalliance.org/resources/p035-iseal-common-rqmts-for-produce r-group-cert-v1-nov08, March 11, 2009.
UNCTAD, FAO and IFOAM, 2012, Guide for Assessing Equivalence of Organic Standards and Technical Regulations (EquiTool) Version 2 by Global Organic Market Access.
UNCTAD-UNEP CBTF, Best Practices for Organic Policy – What developing country Governments can do to promote the organic agriculture sector, Available Source: http://www.ifoam.org/growing_organic/cbtf_bestpractices_ unep_unctad.php, February1 9, 2016.
