การประยุกต์ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์สร้างแบบจำลองเพื่อจัดสรรจุดจอดรถฉุกเฉินสำหรับบริการผู้สูงอายุ อำเภอชื่นชม จังหวัดมหาสารคาม

Main Article Content

กันย์กิติมา ตาปะบุตร
ธัญญรัตน์ ไชยคราม
สาวิตรี รตโนภาส สุวรรณลี
จตุรงค์ สมอาจ

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ


การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) วิเคราะห์ความหนาแน่นของกลุ่มผู้สูงอายุที่เสี่ยงต่อการใช้บริการรถฉุกเฉินแบบ Kernel density (2) วิเคราะห์ขอบเขตการให้บริการรถฉุกเฉิน และ (3) สร้างแบบจำลองหาที่ตั้งใหม่ของจุดจอดรถฉุกเฉิน กลุ่มประชากรผู้สูงอายุ 3 กลุ่ม คือ อายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป ป่วยเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง และมีประวัติเคยใช้บริการรถฉุกเฉิน จำนวนทั้งหมด 3,410 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถามด้านสุขภาพ กับการใช้บริการรถฉุกเฉิน ใช้สถิติร้อยละ วิธีการวิเคราะห์ขอบเขตการให้บริการรถฉุกเฉินแบบ service area โดยใช้ปัจจัยในด้านระยะทางและระยะเวลาในการให้บริการตามดรรชนีสมรรถนะ (key performance index, KPI) และแบบจำลองหาที่ตั้งใหม่ของจุดจอดรถฉุกเฉินแบบ location-allocation พบว่าความหนาแน่นของกลุ่มผู้สูงอายุเสี่ยงต่อการใช้บริการรถฉุกเฉิน 157 จุดต่อขนาดพื้นที่ 400 ตารางเมตร ส่วนใหญ่อยู่บริเวณตำบลปลาดุก ตำบลชื่นชม ตำบลเหล่าดอกไม้ และตำบลหนองกุง คิดเป็นร้อยละ 28.6, 27.4, 23.6 และ 20.4 ตามลำดับ ผลการวิเคราะห์ขอบเขตการให้บริการของรถฉุกเฉินพบว่าการให้บริการภายในเวลา 8 นาที สามารถให้บริการผู้สูงอายุได้จำนวน 2,453 คน ภายในเวลา 10 นาที สามารถให้บริการผู้สูงอายุได้จำนวน 2,501 คน และภายในเวลา 12 นาที สามารถให้บริการผู้สูงอายุได้จำนวน 2,511 คน แต่กลับพบว่าปัจจุบันการให้บริการจุดจอดบริการรองรับได้ 3,241 คน ซึ่งไม่สามารถครอบคลุมพื้นที่ จึงสร้างแบบจำลองเพื่อจัดสรรจุดจอดฉุกเฉินที่เหมาะสมและครอบคลุมพื้นที่ พบว่าต้องเพิ่มจุดจอด 3 จุด คือ บริเวณตำบลชื่นชม 2 จุด และตำบลปลาดุก 1 จุด ทำให้สามารถรองรับประชากรที่กำลังเข้าสู่วัยผู้สูงอายุและอาจเป็นกลุ่มที่มีสภาวะเสี่ยงต่อการใช้รถฉุกเฉินในอนาคตที่เพิ่มขึ้นได้ 


คำสำคัญ : ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์; แบบจำลอง; ฉุกเฉิน; ผู้สูงอายุ; อำเภอชื่นชม; จังหวัดมหาสารคาม

Article Details

ประเภทบทความ
Physical Sciences
ประวัติผู้แต่ง

กันย์กิติมา ตาปะบุตร

ภาควิชาภูมิศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ตำบลขามเรียง อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม 44150

ธัญญรัตน์ ไชยคราม

ภาควิชาภูมิศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ตำบลขามเรียง อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม 44150

สาวิตรี รตโนภาส สุวรรณลี

ภาควิชาภูมิศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ตำบลขามเรียง อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม 44150

จตุรงค์ สมอาจ

ภาควิชาภูมิศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ตำบลขามเรียง อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม 44150

เอกสารอ้างอิง

[1] กรมการปกครอง, 2556, รายงานจากสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง ปี 2556 เรื่อง จำนวนประชากรไทยเปรียบเทียบกับขนาดพื้นที่รายจังหวัด, กระทรวงมหาดไทย, กรุงเทพฯ.
[2] กัญญา วังศรี, 2556, การบริการการแพทย์ฉุกเฉินในประเทศไทย, การประชุมวิชาการประจำปี คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ครั้งที่ 29, มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
[3] ชาตรี เจริญชีวะกุล, 2559, รายงานประจำปี 2555, แหล่งที่มา : http://www.niems.go.th/th/Upload/File/255606101545154125_nZlqfOMZkjyP2nB4.pdf.
[4] ธัญญรัตน์ ไชยคราม, 2557, การประยุกต์ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เพื่อการวิเคราะห์พื้นที่เสี่ยงภัยสารอินทรีย์ระเหยง่าย จังหวัดระยอง, Thai J. Sci. Technol. 3(3): 160-172.
[5] บุญญิสา เพ็งบุญมา, 2560, สพฉ. เปิดศูนย์ประสานคุ้มครองสิทธิผู้ป่วยฉุกเฉินวิกฤต, แหล่งที่มา : http://news.voicetv.co.th/thailand/476607.html.
[6] พีระวัฒน์ แกล้ววิการณ์, 2557, การประยุกต์ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เพื่อการวิเคราะห์พื้นที่ให้บริการศูนย์การแพทย์ฉุกเฉิน จังหวัดเลย, Thai J. Sci. Technol. 3(3): 137-147.
[7] ปรางทิพย์ บัวเฟื่อง, 2557, การประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ในการศึกษาการกระจายการระบาดของโรคไข้เลือดออกในพื้นที่อำเภอท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี, คณะพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, กรุงเทพฯ.
[8] มณฑล เยี่ยมไพศาล และมานัส ศรีวานิช, 2553, ความหนาแน่นเชิงพื้นที่อาชญากรรม กรณีศึกษาเขตพระนครกรุงเทพมหานคร ศึกษาตามแบบเคอร์เนล, คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมือง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ปทุมธานี.
[9] วโรรส อินทรศิริพงษ์, 2557, การพัฒนาตัวแบบการจัดสรรตำแหน่งของหน่วยการแพทย์ฉุกเฉิน เพื่อลดระยะเวลาการเข้าถึงจุดเกิดเหตุ กรณีศึกษาจังหวัดนครราชสีมา, สาขาวิชาวิศวกรรมอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี, นครราชสีมา.
[10] สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ, 2560, ข้อควรรู้ก่อนใช้สิทธิ “เจ็บป่วยฉุกเฉินวิกฤต” 72 ชั่วโมง, แหล่งที่มา : http://www.bangkokbiznews.com/news/detail/748421
[11] กรมทางหลวงชนบท, 2549, มาตรฐานชั้นทางสำหรับทางหลวงท้องถิ่น, กระทรวงคมนาคม, กรุงเทพฯ
[12] สุเพชร จิรขจรกุล, 2560, เรียนรู้ระบบภูมิสารสนเทศด้วยโปรแกรม ArcGIS Desktop 10.5 for Desktop, บริษัท เอ.พี.กราฟิคีไซน์และการพิมพ์, กรุงเทพฯ.
[13] Briggs, D.J., Forer, P., Järup, L. and Stern, R., 2002, GIS for Emergency Preparedness and Health Risk Reduction, Kluwer Academic Publishers, Boston.
[14] Dijkstra, E.W., 1959, A note on two problems in connexion with graphs, Numerische Mathematik 1: 269-271.
[15] Effiong, E., Iyiola, F., Adeniran, A. and Alagbe, A., 2015, Application of GIS in road in road network analysis for emergency services (A case study of Ibadan South West Local Government Area), FIG Working Week 2015: From the Wisdom of the Ages to the Challenges of the Modern World Sofia, Bulgaria.
[16] Fradelos, E.C., Papathanasiou, I.V., Mitsi, D., Tsaras, K., Kleisiaris, C.F. and Kourkouta, L., 2014, Health based geographic information systems (GIS) and their applications, J. Acad. Med. Sci.