ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระของสารสกัดน้ำร้อนของยอดอ่อนฟักข้าว
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
เม.ย. 19, 2019
คำสำคัญ:
ยอดอ่อน ฟักข้าว สารสกัดน้ำร้อน ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ สารประกอบฟีนอลิกและฟลาโวนอยด์
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
ฟักข้าว (Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.) เป็นพืชใช้บริโภคที่พบมากในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีสรรพคุณลดไข้ รักษาการอักเสบ และโรคผิวหนัง ฟักข้าวส่วนผลและเมล็ดมีฤทธิ์ต่าง ๆ ได้แก่ ต้านมะเร็ง ต้านอนุมูลอิสระ เป็นต้น อย่างไรก็ตาม การศึกษาฤทธิ์ของยอดอ่อนฟักข้าวเมื่อสกัดด้วยน้ำยังมีน้อยมาก การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระของสารสกัดน้ำร้อนฟักข้าว 3 ส่วน เปรียบเทียบส่วนยอดอ่อนกับส่วนผลอ่อนและผลสุก โดยใช้พืชสดมาสกัดเพื่อเลียนแบบการปรุงอาหารของฟักข้าวคือการลวกและการต้ม พบว่าส่วนยอดอ่อนมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระสูงกว่าส่วนผลอ่อนและผลสุก โดยสารสกัดส่วนยอดอ่อนในการทดสอบ DPPH assay พบค่า IC50 เท่ากับ 23.06±10.28 µg/mL วิธี FRAP assay ค่า VCEAC, TEAC และ FRAP value เท่ากับ 18.75±1.86, 28.87±1.16, 54.05±5.02 g/100 g extract ตามลำดับ ปริมาณสารประกอบฟีนอลิกรวมและฟลาโวนอยด์รวมสอดคล้องกับฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ในการประเมินผลของสารสกัดด้วยน้ำร้อนของยอดอ่อนฟักข้าวที่เตรียมมาจากพืชสดและอบแห้ง พบว่าสารสกัดที่เตรียมจากพืชสดมีฤทธิ์ที่ดีกว่า (ABTS assay, ค่า IC50 = 10.83±3.84 และ 51.76±4.57 µg/mL, ตามลำดับ) สรุปผลการศึกษาครั้งนี้ทำให้ทราบว่าสารสกัดน้ำร้อนของยอดอ่อนฟักข้าวมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระที่สูงมาก โดยเฉพาะเมื่อเตรียมจากพืชสด การบริโภคพืชนี้จึงน่าจะมีประโยชน์ต่อสุขภาพ ควรมีการทดสอบฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาและความเป็นพิษเพิ่มเติมในระดับต่อไป
คำสำคัญ : ยอดอ่อน; ฟักข้าว; สารสกัดน้ำร้อน; ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ; สารประกอบฟีนอลิกและฟลาโวนอยด์
Article Details
ประเภทบทความ
Biological Sciences
เอกสารอ้างอิง
[1] Brieger, K., Schiavone, S., Miller, F.J.Jr. and Krause, K.H., 2012, Reactive oxygen species: from health to disease, Swiss. Med. Wkly. 142: w13659: 1-14.
[2] Jiang, T., Sun, Q. and Chen, S., 2016, Oxidative stress a major pathogenesis and potential therapeutic target of antioxidative agents in Parkinson’s disease and Alzheimer’s disease, Prog. Neurobial. 1468: 1-19.
[3] Mateen, S., Moin, S., Khan, A.Q., Zafar, A. and Fatima, N., 2016, Increased reactive oxygen species formation and oxidative stress in rheumatoid arthritis, PLoS One 11(4): 1-15.
[4] Rizzo, A.M., Berselli, P., Zava, S., Montorfano, G., Negroni, M., Corsetto, P. and Berra, B., 2010, Endogenous antioxidants and radical scavengers, Adv. Exp. Med. Biol. 698: 52-67.
[5] Mirończuk-Chodakowska, I., Witkowska, A. and Zujko, M., 2018, Endogenous non-enzymatic antioxidants in the human body, Adv. Med. Sci. 63: 68-78.
[6] Lobo, V., Patil, A., Phatak, A. and Chandra, N., 2010, Free radicals, antioxidants and functional foods: Impact on human health, Pharmacogn. Rev. 4: 118-126.
[7] Rosillo, M., Alarcon, C. and Sanchez, M., 2016, An update on dietary phenolic compounds in the prevention and management of rheumatoid arthritis, Chem. Sci. 7: 2943-2969.
[8] Basambombo, L., Carmichael, P., Cote, S. and Laurin, D., 2017, Use of vitamin E and C supplements for the prevention of cognitive decline, Ann. Pharmacother. 51: 118-124.
[9] Vuong, L., Franke, A., Custer, L. and Murphy, S., 2006, Momordica cochinchinensis Spreng. (gac) fruit carotenoids reevaluated, J. Food Compost. Anal. 19: 664-668.
[10] กรณ์กาญจน์ ภมรประวัติ, 2556, ฟักข้าว พืชพื้นบ้านมากคุณค่า, หมอชาวบ้าน, กรุงเทพฯ, 48 น.
[11] Tien, P.G., Kayama, F., Konishi, F., Tamemoto, H., Kasono, K. and Hung, N.T., 2005, Inhibition of tumor growth and angiogenesis by water extract of Gac fruit (Momordica cochinchinensis Spreng), Int. J. Oncol. 26: 881-889.
[12] Liu, H.R., Meng, L.Y., Lin, Z.Y., Shen, Y., Yu, Y.Q. and Zhu, Y.Z., 2012, Cochinchina momordica seed extract induces apoptosis and cell cycle arrest in human gastric cancer cells via PARP and p53 signal pathways, Nutr. Cancer. 64: 1070-1077.
[13] Zheng, L., Zhang, Y., Liu, Y., Yang X.O. and Zhan, Y., 2015, Momordica cochinchinensis Spreng. seed extract suppresses breast cancer growth by inducing cell cycle arrest and apoptosis, Mol. Med. Rep. 12: 6300-6310.
[14] Xiao, C., Rajput, Z., Bao, G., Hu, S.H. and Soomro, N.A., 2013, Enhancement of the immune responses to vaccination against foot-and-mouth disease in mice by oral administration of quillaja saponaria-A and extracts of cochinchina momordica seed, Span. J. Agric. Res. 11: 84-88.
[15] Müller-Maatsch, J., Sprenger, J., Hempel, J., Kreiser, F., Carle, R. and Schweiggert, R.M., 2017, Carotenoids from gac fruit aril [Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.] are more bioaccessible than those from carrot root and tomato fruit, Food Res. Int. 99: 928-935.
[16] Kha, T., Nguyen, M. and Roach, P., 2010, Effects of spray drying conditions on the physicochemical and antioxidant properties of the gac (Momordica cochinchinensis) fruit aril powder, J. Food Eng. 98: 385-392.
[17] Kubola, J. and Siriamornpun, S., 2011, Phytochemicals and antioxidant activity of different fruit fractions (peel, pulp, aril and seed) of Thai gac (Momordica cochinchinensis Spreng), Food Chem. 127: 1138-1145.
[18] Aoki, H., Kieu, N.T., Kuze, N., Tomisaka, K. and van Chuyen, N., 2002, Carotenoid pigments in GAC fruit (Momordica cochinchinensis SPRENG), Biosci. Biotechnol. Biochem. 66: 2479-2482.
[19] Ishida, B., Turner, C., Chapman, M.H and , McKeon, T.A., 2004, Fatty acid and carotenoid composition of gac (Momordica cochinchinensis spreng) fruit, J. Agric. Food Chem. 52: 274-279.
[20] Song, X. and Hu, S., 2009, Adjuvant activities of saponins from traditional Chinese medicinal herbs, Vaccine 27: 4883-4890.
[21] Lin, Z., Liu, X., Yang, F. and Yua, Y.Q., 2012, Structural characterization and identification of five triterpenoid saponins isolated from Momordica cochinchinensis extracts by liquid chromatography/tandem mass spectrometry, Int. J. Mass Spectrom. 328-329: 43-66.
[22] อชิดา จารุโชติกมล, จินตนา ประทุมชาติ, จิราพร พรหมโคตร, ฉวีวรรณ พุ่มเพ็ชร, ศิรินันท์ จันร่องคำ, พรทิพย์ วรกิจพูนผล, พรปวีณ์ บรรลังค์, ปวิตรา พูลบุตร และเบญจมาศ คุชนี, 2561, ผลของไซโคลอัลลิอินต่อการสลายไขมันและลิปิดเปอร์ออกซิเดชั่น, ว.วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัมหาสารคาม 37(2): 245-258.
[23] อธิกา จารุโชติกมล, พัชรีวัลย์ ปั้นเหน่งเพ็ชร, วีรพล คู่คงวิริยพันธุ์ และวนิดา ไทรชมภู, 2554, ฤทธิ์ต้านไลปิดเปอร์ออกซิเดชันและต้านออกซิเดชันของสารสกัดผักแพว, ว.วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหาสารคาม 30(3): 249-261.
[24] เบญจมาศ คุชนี, อัจฉรา พรมลารักษ์, ชญาณ์พิมพ์ บุญชู, ธนาวุธ เขาดี, บุญญวัฒน์ บุญระดม, วณิชชกร สิงห์บรรณ, อชิดา จารุโชติกมล, ปวิตรา พูลบุตร, 2562, ฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์แอลฟาอะไมเลสและฤทธิ์ต้านออกซิเดชันของสารสกัดหยาบจากผลมะเดื่ออุทุมพรด้วยเอทานอล, ว.วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 27(5): in print.
[25] Cindrić, I.J., Kunštić, M., Zeiner, M., Stingeder, G. and Rusak, G., 2011, Sample preparation methods for the determination of the antioxidative capacity of apple juices, Croat. Chem. Acta. 84: 435-438.
[26] Farasat, M., Khavari-Nejad, R.A., Nabavi, S.M.B. and Namjooyan, F., 2014, Antioxidant activity, total phenolics and flavonoid contents of some edible green seaweeds from northern coasts of the persian gulf, Iran. J. Pharm. Res. 13: 163-170.
[27] Chatatikun, M. and Chiabchalard, A., 2013, Phytochemical screening and free radical scavenging activities of orange baby carrot and carrot (Daucus carota Linn.) root crude extracts, J. Chem. Pharm. Res. 5(4): 97-102.
[28] Hossain, H., Karmakar, U.K., Biswas, S.K., Shahid-Ud-Daula, A.F., Jahan, I.A., Adnan, T. and Chowdhury, A., 2013, Antinociceptive and antioxidant potential of the crude ethanol extract of the leaves of ageratum conyzoides grown in Bangladesh, Pharm. Biol. 51: 893-898.
[29] Uddin N., Islam, R., Hasan, N., Hossain, M.S., Roy, A., Hossain, M.M. and Rana, S., 2013, DPPH scavenging assay of eighty-four Bangladeshi medicinal plants, Int. J. Pharm. Bio. Sci. 6(5): 66-73.
[30] Saeed, N., Khan, M. and Shabbir, M., 2012, Antioxidant activity, total phenolic and total flavonoid contents of whole plant extracts Torilis leptophylla L., BMC Complem. Altern. Med. 12: 1-12.
[31] Burke, D.S., Smidt, C.R. and Vuong, L.T., 2005, Momordica cochinchinensis, Rosa roxburghii, wolfberry and sea buckthorn-highly nutritional fruit supported by tradition and science, Curr. Top. Nutraceut. Res. 3: 259-266.
[32] Vergara-Salinas, J.R., Pérez-Jiménez, J., Torres, J.L., Agosin, E. and Pérez-Correa, J.R., 2012, Effects of temperature and time on polyphenolic content and antioxidant activity in the pressurized hot water extraction of deodorized thyme (Thymus vulgaris), J. Agric. Food Chem. 60: 10920-10929.
[33] Roshanak, S., Rahimmalek, M. and Goli, S.A., 2016, Evaluation of seven different drying treatments in respect to total flavonoid, phenolic, vitamin C content, chlorophyll, antioxidant activity and color of green tea (Camellia sinensis or C. assamica) leaves, J. Food Sci. Technol. 53: 721-729.
[34] Rahman, M., Ahmed, A., Sunny, S.S., Atanu, S.H., Faruque, A. and Rana, S., 2014, In vitro evalution of cytotoxic and anthelmintic activity of Luffa acutangula, Luffa aegyptiaca and Momordica cochinchinensis, Br. J. Pharm. Res. 4: 267-277.
[35] Klungsupya, P., Saenkhum, J., Muangman, T., Rerk-Am, U., Laovitthayanggoon, S. and Leelamanit, W., 2012, Non-cytotoxic property and DNA protective activity against H2O2 and UVC of Thai gac fruit extracts in human TK6-cells, J. App. Pharm. Sci. 02(04): 04-08.
[2] Jiang, T., Sun, Q. and Chen, S., 2016, Oxidative stress a major pathogenesis and potential therapeutic target of antioxidative agents in Parkinson’s disease and Alzheimer’s disease, Prog. Neurobial. 1468: 1-19.
[3] Mateen, S., Moin, S., Khan, A.Q., Zafar, A. and Fatima, N., 2016, Increased reactive oxygen species formation and oxidative stress in rheumatoid arthritis, PLoS One 11(4): 1-15.
[4] Rizzo, A.M., Berselli, P., Zava, S., Montorfano, G., Negroni, M., Corsetto, P. and Berra, B., 2010, Endogenous antioxidants and radical scavengers, Adv. Exp. Med. Biol. 698: 52-67.
[5] Mirończuk-Chodakowska, I., Witkowska, A. and Zujko, M., 2018, Endogenous non-enzymatic antioxidants in the human body, Adv. Med. Sci. 63: 68-78.
[6] Lobo, V., Patil, A., Phatak, A. and Chandra, N., 2010, Free radicals, antioxidants and functional foods: Impact on human health, Pharmacogn. Rev. 4: 118-126.
[7] Rosillo, M., Alarcon, C. and Sanchez, M., 2016, An update on dietary phenolic compounds in the prevention and management of rheumatoid arthritis, Chem. Sci. 7: 2943-2969.
[8] Basambombo, L., Carmichael, P., Cote, S. and Laurin, D., 2017, Use of vitamin E and C supplements for the prevention of cognitive decline, Ann. Pharmacother. 51: 118-124.
[9] Vuong, L., Franke, A., Custer, L. and Murphy, S., 2006, Momordica cochinchinensis Spreng. (gac) fruit carotenoids reevaluated, J. Food Compost. Anal. 19: 664-668.
[10] กรณ์กาญจน์ ภมรประวัติ, 2556, ฟักข้าว พืชพื้นบ้านมากคุณค่า, หมอชาวบ้าน, กรุงเทพฯ, 48 น.
[11] Tien, P.G., Kayama, F., Konishi, F., Tamemoto, H., Kasono, K. and Hung, N.T., 2005, Inhibition of tumor growth and angiogenesis by water extract of Gac fruit (Momordica cochinchinensis Spreng), Int. J. Oncol. 26: 881-889.
[12] Liu, H.R., Meng, L.Y., Lin, Z.Y., Shen, Y., Yu, Y.Q. and Zhu, Y.Z., 2012, Cochinchina momordica seed extract induces apoptosis and cell cycle arrest in human gastric cancer cells via PARP and p53 signal pathways, Nutr. Cancer. 64: 1070-1077.
[13] Zheng, L., Zhang, Y., Liu, Y., Yang X.O. and Zhan, Y., 2015, Momordica cochinchinensis Spreng. seed extract suppresses breast cancer growth by inducing cell cycle arrest and apoptosis, Mol. Med. Rep. 12: 6300-6310.
[14] Xiao, C., Rajput, Z., Bao, G., Hu, S.H. and Soomro, N.A., 2013, Enhancement of the immune responses to vaccination against foot-and-mouth disease in mice by oral administration of quillaja saponaria-A and extracts of cochinchina momordica seed, Span. J. Agric. Res. 11: 84-88.
[15] Müller-Maatsch, J., Sprenger, J., Hempel, J., Kreiser, F., Carle, R. and Schweiggert, R.M., 2017, Carotenoids from gac fruit aril [Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.] are more bioaccessible than those from carrot root and tomato fruit, Food Res. Int. 99: 928-935.
[16] Kha, T., Nguyen, M. and Roach, P., 2010, Effects of spray drying conditions on the physicochemical and antioxidant properties of the gac (Momordica cochinchinensis) fruit aril powder, J. Food Eng. 98: 385-392.
[17] Kubola, J. and Siriamornpun, S., 2011, Phytochemicals and antioxidant activity of different fruit fractions (peel, pulp, aril and seed) of Thai gac (Momordica cochinchinensis Spreng), Food Chem. 127: 1138-1145.
[18] Aoki, H., Kieu, N.T., Kuze, N., Tomisaka, K. and van Chuyen, N., 2002, Carotenoid pigments in GAC fruit (Momordica cochinchinensis SPRENG), Biosci. Biotechnol. Biochem. 66: 2479-2482.
[19] Ishida, B., Turner, C., Chapman, M.H and , McKeon, T.A., 2004, Fatty acid and carotenoid composition of gac (Momordica cochinchinensis spreng) fruit, J. Agric. Food Chem. 52: 274-279.
[20] Song, X. and Hu, S., 2009, Adjuvant activities of saponins from traditional Chinese medicinal herbs, Vaccine 27: 4883-4890.
[21] Lin, Z., Liu, X., Yang, F. and Yua, Y.Q., 2012, Structural characterization and identification of five triterpenoid saponins isolated from Momordica cochinchinensis extracts by liquid chromatography/tandem mass spectrometry, Int. J. Mass Spectrom. 328-329: 43-66.
[22] อชิดา จารุโชติกมล, จินตนา ประทุมชาติ, จิราพร พรหมโคตร, ฉวีวรรณ พุ่มเพ็ชร, ศิรินันท์ จันร่องคำ, พรทิพย์ วรกิจพูนผล, พรปวีณ์ บรรลังค์, ปวิตรา พูลบุตร และเบญจมาศ คุชนี, 2561, ผลของไซโคลอัลลิอินต่อการสลายไขมันและลิปิดเปอร์ออกซิเดชั่น, ว.วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัมหาสารคาม 37(2): 245-258.
[23] อธิกา จารุโชติกมล, พัชรีวัลย์ ปั้นเหน่งเพ็ชร, วีรพล คู่คงวิริยพันธุ์ และวนิดา ไทรชมภู, 2554, ฤทธิ์ต้านไลปิดเปอร์ออกซิเดชันและต้านออกซิเดชันของสารสกัดผักแพว, ว.วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหาสารคาม 30(3): 249-261.
[24] เบญจมาศ คุชนี, อัจฉรา พรมลารักษ์, ชญาณ์พิมพ์ บุญชู, ธนาวุธ เขาดี, บุญญวัฒน์ บุญระดม, วณิชชกร สิงห์บรรณ, อชิดา จารุโชติกมล, ปวิตรา พูลบุตร, 2562, ฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์แอลฟาอะไมเลสและฤทธิ์ต้านออกซิเดชันของสารสกัดหยาบจากผลมะเดื่ออุทุมพรด้วยเอทานอล, ว.วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 27(5): in print.
[25] Cindrić, I.J., Kunštić, M., Zeiner, M., Stingeder, G. and Rusak, G., 2011, Sample preparation methods for the determination of the antioxidative capacity of apple juices, Croat. Chem. Acta. 84: 435-438.
[26] Farasat, M., Khavari-Nejad, R.A., Nabavi, S.M.B. and Namjooyan, F., 2014, Antioxidant activity, total phenolics and flavonoid contents of some edible green seaweeds from northern coasts of the persian gulf, Iran. J. Pharm. Res. 13: 163-170.
[27] Chatatikun, M. and Chiabchalard, A., 2013, Phytochemical screening and free radical scavenging activities of orange baby carrot and carrot (Daucus carota Linn.) root crude extracts, J. Chem. Pharm. Res. 5(4): 97-102.
[28] Hossain, H., Karmakar, U.K., Biswas, S.K., Shahid-Ud-Daula, A.F., Jahan, I.A., Adnan, T. and Chowdhury, A., 2013, Antinociceptive and antioxidant potential of the crude ethanol extract of the leaves of ageratum conyzoides grown in Bangladesh, Pharm. Biol. 51: 893-898.
[29] Uddin N., Islam, R., Hasan, N., Hossain, M.S., Roy, A., Hossain, M.M. and Rana, S., 2013, DPPH scavenging assay of eighty-four Bangladeshi medicinal plants, Int. J. Pharm. Bio. Sci. 6(5): 66-73.
[30] Saeed, N., Khan, M. and Shabbir, M., 2012, Antioxidant activity, total phenolic and total flavonoid contents of whole plant extracts Torilis leptophylla L., BMC Complem. Altern. Med. 12: 1-12.
[31] Burke, D.S., Smidt, C.R. and Vuong, L.T., 2005, Momordica cochinchinensis, Rosa roxburghii, wolfberry and sea buckthorn-highly nutritional fruit supported by tradition and science, Curr. Top. Nutraceut. Res. 3: 259-266.
[32] Vergara-Salinas, J.R., Pérez-Jiménez, J., Torres, J.L., Agosin, E. and Pérez-Correa, J.R., 2012, Effects of temperature and time on polyphenolic content and antioxidant activity in the pressurized hot water extraction of deodorized thyme (Thymus vulgaris), J. Agric. Food Chem. 60: 10920-10929.
[33] Roshanak, S., Rahimmalek, M. and Goli, S.A., 2016, Evaluation of seven different drying treatments in respect to total flavonoid, phenolic, vitamin C content, chlorophyll, antioxidant activity and color of green tea (Camellia sinensis or C. assamica) leaves, J. Food Sci. Technol. 53: 721-729.
[34] Rahman, M., Ahmed, A., Sunny, S.S., Atanu, S.H., Faruque, A. and Rana, S., 2014, In vitro evalution of cytotoxic and anthelmintic activity of Luffa acutangula, Luffa aegyptiaca and Momordica cochinchinensis, Br. J. Pharm. Res. 4: 267-277.
[35] Klungsupya, P., Saenkhum, J., Muangman, T., Rerk-Am, U., Laovitthayanggoon, S. and Leelamanit, W., 2012, Non-cytotoxic property and DNA protective activity against H2O2 and UVC of Thai gac fruit extracts in human TK6-cells, J. App. Pharm. Sci. 02(04): 04-08.
