เสถียรภาพเม็ดดิน: การเกิด การพังทลาย และการประเมิน

บทคัดย่อ

เสถียรภาพเม็ดดิน (soil aggregate stability) เป็นตัวชี้บ่งถึงความคงทนและการเกาะยึดของเม็ดดิน มักใช้เป็นดัชนีประเมินสมบัติเชิงโครงสร้างดิน (soil structure) และความเสี่ยงของการกร่อนดิน (soil erosion) หากเสถียรภาพเม็ดดินมีค่าสูงโครงสร้างดินจะมีเสถียรภาพสูงด้วย เสถียรภาพเม็ดดินมีความสำคัญต่อการบำรุงรักษาทรัพยากรดินเพื่อการเกษตรยั่งยืน เนื่องจากเป็นสิ่งกำหนดขนาดและความต่อเนื่องของช่องทางสำหรับการแลกเปลี่ยนมวลและพลังงานระหว่างดินและสิ่งแวดล้อม ส่งผลต่อการเก็บกักและส่งผ่านของไหลในดิน (เช่น อากาศ และน้ำ) รวมถึงสารอินทรีย์และสารอนินทรีย์ที่จำเป็นต่อการผลิตพืชเสถียรภาพเม็ดดินจึงมีบทบาททั้งในด้านการเกษตรชลประทาน วิศวกรรม และสิ่งแวดล้อม จัดเป็นหนึ่งในเกณฑ์ทางดินที่สำคัญต่อการประเมินคุณภาพดิน (soil quality) บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อความเข้าใจเชิงลึกเรื่องเสถียรภาพเม็ดดินทั้งในด้านการเกิดการพังทลาย (breakdown) และวิธีการประเมินในปัจจุบัน ซึ่งจะนำไปสู่แนวทางการวิจัยเพื่อปรับปรุงเสถียรภาพเม็ดดินของประเทศไทยต่อไป