การประเมินความหลากหลายทางพันธุกรรมของเชื้อรา Curvularia lunata สาเหตุโรคเมล็ดด่างข้าวในประเทศไทย

บทคัดย่อ

โรคเมล็ดด่างข้าวเป็นโรคที่สร้างความเสียหายต่อการผลิตข้าวของประเทศไทยเนื่องจากมีเชื้อราสาเหตุหลายชนิด โดยเฉพาะเชื้อรา Curvularia lunata ที่มีการสำรวจพบมากที่สุด การศึกษาในครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความหลากหลายทางพันธุกรรมของเชื้อรา C. lunata สาเหตุโรคเมล็ดด่างข้าวจากการสำรวจและเก็บตัวอย่างโรคเมล็ดด่างของข้าวจากพื้นที่เพาะปลูกข้าวที่สำคัญของประเทศไทยโดยสุ่มเก็บตัวอย่างจากภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคตะวันตก และภาคใต้ 20 จังหวัด จำนวน 194 แปลง สามารถแยกเชื้อรา C. lunata ได้ 122 ไอโซเลท จัดกลุ่มความสัมพันธ์ได้ 7 กลุ่ม โดยอาศัยลักษณะทางสัณฐานวิทยา สำหรับการจำแนกสายพันธุ์ (physiological race) ของเชื้อรา C. lunata บนข้าวพันธุ์ทดสอบจำนวน 15 พันธุ์ ได้ 33 races เมื่อหาค่าสัมประสิทธิ์ความเหมือนและจัดกล่มุโดยวิธี CANBERRA และ UPGMA สามารถจัดกลุ่ม races ของเชื้อรา C. lunata ได้ 6 กลุ่ม นอกจากนี้การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของเชื้อรา C. lunata ด้วยเครื่องหมาย AFLP โดยใช้ไพรเมอร์จำนวน 9 คู่ไพรเมอร์ได้แถบดีเอ็นเอที่แตกต่างจำนวน 121 แถบ และนำมาวิเคราะห์ความสัมพันธ์ด้วยวิธี DICE และจัดกลุ่มโดยวิธี UPGMA สามารถจัดกลุ่มของเชื้อรา C. lunata จำนวน 18 ไอโซเลท ได้ 3 กลุ่ม (cophenetic correlation 0.95) และมีค่า bootstrap มากกว่า 90% จากผลการวิเคราะห์ข้อมูลต่างๆ แสดงให้เห็นว่าเชื้อรา C. lunata มีความผันแปรและความหลากหลาย ดังนั้นการประเมินความต้านทานโรคของข้าวต่อเชื้อสาเหตุโรค ควรคำนึงถึงแหล่งที่มาของเชื้อที่จะนำมาทดสอบโรค