การประยุกต์ใช้การออกแบบการทดลองเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุนในการเลี้ยงปลานิล
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การเลี้ยงปลานิลเป็นอุตสาหกรรมสำคัญของภาคเกษตรกรรมไทย แต่ยังคงเผชิญกับปัญหาต้นทุนการผลิตที่สูงและความแปรปรวนของผลผลิต ดังนั้น งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพารามิเตอร์ที่มีผลต่อประสิทธิภาพการเลี้ยงปลานิล โดยใช้วิธีการออกแบบการทดลองทากูชิ (Taguchi Method) เพื่อกำหนดเงื่อนไขที่เหมาะสมในการเพิ่มผลผลิตและลดต้นทุนโดยพิจารณา 4 พารามิเตอร์ ได้แก่ ชนิดของอาหาร จำนวนปลาต่อบ่อ ความถี่ในการให้อาหาร และวิธีการเติมออกซิเจน การทดลองดำเนินการในบ่อดินขนาด 150 ตารางเมตร เป็นเวลา 6 เดือน และเก็บข้อมูลน้ำหนักปลาเฉลี่ย อัตราการรอดชีวิต และต้นทุนอาหารต่อน้ำหนักที่เพิ่มขึ้น จากนั้นวิเคราะห์ด้วย One-way ANOVA และ S/N Ratio ผลการศึกษาพบว่า อาหารแบบผสมให้ผลการเจริญเติบโตดีที่สุด โดยให้น้ำหนักเฉลี่ย 765.66 กรัมต่อตัว ขณะที่กลุ่มอาหารผลิตเองและอาหารสำเร็จรูปให้ผลลัพธ์ที่ต่ำกว่า อีกทั้งการควบคุมจำนวนปลาไม่เกิน 750 ตัวต่อบ่อ และให้อาหารวันละ 3–4 ครั้ง ร่วมกับการเติมออกซิเจนด้วย Venturi Aerator ช่วยเพิ่มอัตราการรอดชีวิตสูงสุดร้อยละ 99.21 ขณะที่กลุ่มที่ใช้อาหารผลิตเองร่วมกับการเติมออกซิเจนด้วย Venturi Aerator ให้ต้นทุนอาหารต่ำสุดที่ 19.35 บาทต่อกิโลกรัม ผลการวิเคราะห์ชี้ให้เห็นว่า การจัดการพารามิเตอร์อย่างเหมาะสมเป็นกลยุทธ์สำคัญที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ ลดต้นทุน และส่งเสริมขีดความสามารถในการแข่งขันของอุตสาหกรรมการเลี้ยงปลานิลในประเทศไทย
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรจากวารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ ก่อนเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
Adegboye, MA., Aibinu, AM., Kolo, JG., Aliyu, I., Folorunso, TA., & Lee, SH. (2020). Incorporating Intelligence in Fish Feeding System for Dispensing Feed Based on Fish Feeding Intensity. IEEE Access, 8, 91948–91960. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2020.2994442
Araujo, GS., Silva, JWAD., Cotas, J., & Pereira, L. (2022). Fish Farming Techniques: Current Situation and Trends. Journal of Marine Science and Engineering, 10(11), 1598. https://doi.org/10.3390/jmse10111598
Arici, E., Tuna, MC., Aytac, A., & Kelestemur, GT. (2025). Multi-Objective Optimization of a Pond Aeration System using Taguchi-Based Gray Relational Analysis. Aquaculture International, 33(1), 50. https://doi.org/10.1007/s10499-024-01758-z
Awalistyaningrum, N., Jumeri, J., & Supartono, W. (2023). Optimization of Skipjack Tuna (Katsuwonus Pelamis) Quality Factors in Chilled Box Storage using Taguchi Method. Agroindustrial Journal, 10(1), 1-11. https://doi.org/10.22146/aij.v10i1.84730
Chary, K., Brigolin, D., & Callier, MD. (2022). Farm‐Scale Models in Fish Aquaculture – An Overview of Methods and Applications. Reviews in Aquaculture, 14(4), 2122–2157. https://doi.org/10.1111/raq.12695
Davis, DA., & Hardy, RW. (2022). Feeding and Fish Husbandry. In Fish Nutrition (pp. 857–882). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-819587-1.00015-X
Faria, J., & Mixon, F. (2016). Farmer-Entrepreneurs, Agricultural Innovation, and Explosive Research and Development Cycles. Administrative Sciences, 6(4), 13. https://doi.org/10.3390/admsci6040013
Hassan, HU., Ali, QM., Khan, W., Masood, Z., Abdel-Aziz, MFA., Shah, MIA., Gabol, K., Wattoo, J., Mahmood Chatta, A., Kamal, M., Zulfiqar, T., & Hossain, Md. Y. (2021). Effect of Feeding Frequency as a Rearing System on Biological Performance, Survival, Body Chemical Composition and Economic Efficiency of Asian Seabass Lates Calcarifer (Bloch, 1790) Reared Under Controlled Environmental Conditions. Saudi Journal of Biological Sciences, 28(12), 7360–7366. https://doi.org/10.1016/j.sjbs.2021.08.031
Hernandez-Vidal, U. (2024). Estrategias De Alimentación Y Retos De La Acuicultura Tropical. Tropical Aquaculture, 2(2). https://doi.org/10.19136/ta.a2n2.5740
Kamonrat, N. (2017). A Study of Fish Feeding Patternto Reduce Cost of Tilapia (Oreochromis niloticus) Production in Cage-Cum-Pond Culture System. Journal of Science and Technology, Ubon Ratchathani University, 19(3), 80–87.
Lall, SP., & Dumas, A. (2022). Nutritional Requirements of Cultured Fish: Formulating Nutritionally Adequate Feeds. In Feed and Feeding Practices in Aquaculture (pp. 65–132). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-821598-2.00005-9
Makgobole, MU., Onwubu, SC., Baruwa, A., Mpofana, N., Obiechefu, Z., Naidoo, D., Khathi, A., & Mkhwanazi, B. (2024). Optimization of Collagen Extraction from Fish Scales Using Tris-Glycine Buffer: A Taguchi Methodological Approach. Marine Drugs, 22(12), 562. https://doi.org/10.3390/md22120562
Mata-Gómez, LC., Mapelli-Brahm, P., Meléndez-Martínez, AJ., Méndez-Zavala, A., Morales-Oyervides, L., & Montañez, J. (2023). Microbial Carotenoid Synthesis Optimization in Goat Cheese Whey using the Robust Taguchi Method: A Sustainable Approach to Help Tackle Vitamin A Deficiency. Foods, 12(3), 658. https://doi.org/10.3390/foods12030658
Munang, A., Latifah, N., Nurisusilawati, I., & Setiawan, AW. (2024). Fish Waste-Based Organic Fertilizer Formulation with Taguchi Design of Experiment Approach. 2024 International Conference on Decision Aid Sciences and Applications (DASA), 1–4. https://doi.org/10.1109/DASA63652.2024.10836370
Ngamsin, P., Janprachom, W., Seesaiprai, Y., & Vanpetch, Y. (2024). Development of Smart Farming System using Internet of Things (Case Study: Hom Nil Chakraphat Rice, Bang Bo District, Samut Prakan Province, Thailand). The EUrASEANs: Journal on Global Socio-Economic Dynamics, 6(49), 63–73. https://doi.org/10.35678/2539-5645.6(49).2024.63-73
Pashovska, S., Srbinoska, M., & Bahtijari, G. (2024). The Role of the Entrepreneur in Modern Agribusiness and Choosing the Most Favorable Entrepreneurial Strategy. Journal of Agriculture and Sustainable Rural Development-JASRD, 2(3–4), 128–133. https://doi.org/10.62792/ut.jasrd.v2.i3-4.p2678
Popova, OV., & Dolgova, SA. (2016). Modern State and Tendencies of Development of Entrepreneurship in Russian Agribusiness. Russian Journal of Agricultural and Socio-Economic Sciences, 56(8), 171–180. https://doi.org/10.18551/rjoas.2016-08.21
Qiu, X., & Wu, Y. (2021). Application of Taguchi Method to Improve the Sous Vide Processed Large Yellow Croaker (Larimichthys crocea) Fillet Product Quality During Cold Storage. Journal of Food Processing and Preservation, 45(6). https://doi.org/10.1111/jfpp.15565
Rayos, JCC., & Macaraeg, NA. (2024). Determinants of Production and Technical Efficiency of Tilapia Farming in the Philippines. Asian Journal of Fisheries and Aquatic Research, 26(6), 1–16. https://doi.org/10.9734/ajfar/2024/v26i6771
Ritchie, F., Sapelli, L., Smith, JA., Paveley, ND., Lees, AK., Bain, RA., & Ritchie, JM. (2025). Testing the Taguchi method to design and analyze integrated disease management strategies, for the control of late blight (PHYTOPHTHORA INFESTANS) on potato. Pest Management Science, ps.8629. https://doi.org/10.1002/ps.8629
Safavi, M., Jafari Olia, MS., Abolhasani, MH., Amini, M., & Kianirad, M. (2021). Optimization of the Culture Medium and Characterization of Antioxidant Compounds of a Marine Isolated Microalga as a Promising Source in Aquaculture Feed. Biocatalysis and Agricultural Biotechnology, 35, 102098. https://doi.org/10.1016/j.bcab.2021.102098
Tab-eam, R., Lata, P., & Thawornsujaritkul, T. (2024). Guidelines for Future Agricultural Technology Development to Increase Productivity in the Agricultural Sector. Journal of Infrastructure, Policy and Development, 8(7), 5180. https://doi.org/10.24294/jipd.v8i7.5180
Tharek, A., Yahya, A., Salleh, MM., Jamaluddin, H., Yoshizaki, S., Dolah, R., Hara, H., Iwamoto, K., & Mohamad, SE. (2020). Improvement of Astaxanthin Production in Coelastrum sp. By Optimization using Taguchi Method. Applied Food Biotechnology, 7(4), 205–214. https://doi.org/10.22037/afb.v7i4.29697
Vakili, R. (2023). The Application of Taguchi Method to Optimize Pellet Quality in Broiler Feeds. Acta Scientiarum. Animal Sciences, 45, e58931. https://doi.org/10.4025/actascianimsci.v45i1.58931
