สถานการณ์การปนเปื้อนแคดเมียมในข้าวจากพื้นที่ผลิตข้าวสำคัญใน 4 ภูมิภาคของประเทศไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ข้าวสามารถดูดซึมแคดเมียมและสะสมในเมล็ด ข้าวที่มีแคดเมียมสูงจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพมนุษย์และการค้าอาหาร การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ประเมินสถานการณ์การปนเปื้อนแคดเมียมในข้าวไทย โดยการเก็บตัวอย่างข้าวสารถูกเก็บจากโรงสีข้าว และสถานที่จำหน่ายข้าวสาร ที่ตั้งอยู่ในแหล่งเพาะปลูกข้าวสำคัญใน 4 ภูมิภาคของประเทศไทย (58 จังหวัด) ระหว่างปี 2556-2557 จำนวน 420 ตัวอย่าง วิเคราะห์ปริมาณแคดเมียมในข้าว โดยวิธี Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry พบปริมาณแคดเมียมในตัวอย่างข้าวตั้งแต่ต่ำกว่าค่าขีดจํากัดการตรวจพบจนถึง 0.375 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ซึ่งไม่เกินค่าสูงสุดที่เสนอในมาตรฐานอาหารโคเด็กซ์ และประเทศไทย (0.4 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม) ปริมาณแคดเมียมในข้าวเหนียวสูงกว่าข้าวเจ้า ไม่พบความแตกต่างของปริมาณแคดเมียมระหว่างข้าวขัดสีและข้าวกล้อง ค่าเฉลี่ยปริมาณแคดเมียมในข้าวหอมมะลิขัดสี ข้าวหอมมะลิกล้อง ข้าวขาวรวมพันธุ์ขัดสี ข้าวขาวรวมพันธุ์กล้อง ข้าวเจ้ามีสีกล้อง ข้าวเหนียวขาวขัดสี และข้าวเหนียวมีสีกล้อง เท่ากับ 0.026 0.025 0.018 0.021 0.021 0.032 และ 0.034 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ตามลำดับ ข้าวจากต่างภูมิภาคมีปริมาณแคดเมียมแตกต่างกัน การได้รับแคดเมียมจากการบริโภคข้าวของประชากรไทยต่ำกว่าค่า PTMI มาก แสดงว่าข้าวไทยปนเปื้อนแคดเมียมต่ำ ไม่อยู่ในระดับที่ก่ออันตรายต่อสุขภาพผู้บริโภค อย่างไรก็ตามจำเป็นต้องเฝ้าระวังข้าวที่ปลูกในพื้นที่เสี่ยงต่อการปนเปื้อนแคดเมียม
Article Details
เอกสารอ้างอิง
JECFA (Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives). Evaluation of certain food additives and contaminants: seventy-third report of the Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives, 2010. Available at https://apps.who.int/ iris/bitstream/handle/10665/44515/WHO_TRS_960_eng.pdf;jsessionid=89F261415D685C32555ABBC949AADA67?sequence=1, accessed on Oct 20, 2020.
Rahimzadeh MR, Kazemi S ,Moghadamnia AA, et al. Cadmium toxicity and treatment: An update. J Intern Med 2017; 8(3): 135-45.
WHO. Exposure to cadmium a major public health concern, 2010. Available at https://www.who.int/ ipcs/features/cadmium.pdf, accessed on Nov 16, 2020.
IARC (International Agency for Research on Cancer). Summaries & evaluations: Cadmium and cadmium compounds (Group 1). IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risk of Chemicals to Humans, 1993; 58: 119. Available at http://monographs.iarc.fr/ENG/Monographs/vol58/volume58.pdf, accessed on Oct 15, 2020.
Ikeda M, Watanabe T, Nakatsuka H, et al. Cadmium Exposure in General Populations in Japan: a Review. Food Safety 2015; 4: 118-35.
Tsukahara T, Ezaki T, Moriguchi J, et al. Rice as the most influential source of cadmium intake among general Japanese population. Sci Total Environ 2003; 3: 41–51.
Ishikawa S. Mechanisms of cadmium accumulation in rice grains and molecular breeding for its reduction. J Soil Sci 2020; 66: 28-33.
Simmons RW, Pongsakul P. Towards the development of a sampling strategy to evaluate the spatial distribution of Cd in contaminated irrigated rice-based agricultural systems. Proceeding of the 17th World Congress of Soil Science Symposium; 2002 Aug 14-21; Bangkok; 2002, 1676.
Simmons RW, Pongsakul P, Chaney RL, et al. The relative exclusion of zinc and iron from rice grain in relation to rice grain cadmium as compared to soybean: Implications for human health. Plant Soil 2003; 257: 163–70.
Swaddiwudhipong W, Limpatanachote P, Mahasakpan P, et al. Cadmium exposed population in Mae Sot District, Tak Province: 1. Prevalence of high urinary cadmium levels in the adults. J Med Assoc Thai 2007; 90: 143–48.
Limpatanachote P, Swaddiwudhipong W, Mahasakpan G, et al. Cadmium-exposed population in Mae Sot District, Tak Province: 2. Prevalence of Renal dysfunction in the adults. J Med Assoc Thai 2009; 92: 1345-53.
Honda R, Swaddiwudhipong W, Nishijo M, et al. Cadmium induced renal dysfunction among residents of rice farming area downstream from a zinc-mineralized belt in Thailand. Toxicol Lett 2010; 198: 26–32.
Suwatvitayakorn P, Ko MS, Kim KW, et al. Human health risk assessment of cadmium exposure through rice consumption in cadmium-contaminated areas of the Mae Tao sub-district, Tak, Thailand. Toxicol Ind Health 2020; 28: 955–60.
Roberts TL. Cadmium and phosphorous fertilizers: the issues and the science. Procedia Eng 2014; 83: 52–59.
Fasahat P. Recent progress in understanding cadmium toxicity and tolerance in rice. Emir J Food Agric 2015; 27(1): 94-105.
Joy EJM, Ander EL, Broadley MR, Young SS, et al. Elemental composition of Malawian rice. Environ Geochem Health 2017; 39: 835–45.
TatahMentan M, Nyachoti S, Scott L, et al .Toxic and Essential Elements in Rice and Other Grains from the United States and Other Countries. Int J Environ Res Public Health 2020; 17: 1-12.
Shraim AM. Rice is a potential dietary source of not only arsenic but also other toxic elements like lead and chromium. Arab J Chem 2017; 10: 3434–43.
Lin HT, Wong SS, Li GC. Heavy Metal Content of Rice and Shellfish in Taiwan. J Food Drug Anal 2004; 12(2): 167-74.
Kunhikrishnan A, Go WR, Park JH, et al. Heavy Metal (loid) Levels in Paddy Soils and Brown Rice in Korea. J Soil Sci Fert 2015; 48(5): 515-21.
Halder D, Saha JK, Biswas A. Accumulation of essential and non-essential trace elements in rice grain: Possible health impacts on rice consumers in West Bengal, India. Sci Total Environ 2020; 706: 135944.
Shahriar S, Rahman MM, Naidua R.Geographical variation of cadmium in commercial rice brands in Bangladesh: Human health risk assessment. Sci Total Environ 2020; 716: 137049.
Shakerian1 A, Rahimi1 E, Ahmadi M .Cadmium and lead content in several brands of rice grains (Oryza sativa) in central Iran. Toxicol Ind Health 2012; 28(10): 955–60.
Liu L, Han J, Xu X, et al. Dietary exposure assessment of cadmium, arsenic, and lead in market rice from Sri Lanka. Environ Sci Pollut Res 2020; 27: 42704–12.
Pastorellia AA, Angelettib R, Binatob G, et al. Exposure to cadmium through Italian rice (Oryza sativa L.): Consumption and implications for human health. J Food Compost Anal 2018; 69: 115–21.
Meharg AA, NortonG, Deacon C, et al. Variation in Rice Cadmium Related to Human Exposure. Environ Sci Technol 2013; 47: 5613-18.
Mu T, Wu T, Zhou T, et al. Geographical variation in arsenic, cadmium, and lead of soils and rice in the major rice producing regions of China. Sci Total Environ 2019; 677: 373–81.
Codex Alimentarius International Food Standard. General standard for contaminants and toxins in food and feed: CXS 193-1995, 2018. Available at https://www.fao.org/fao-whocodexalimentarius/ thematic-areas/contaminants/en/?fbclid=IwAR1nna Z6RW0yTDdFlqdo3aSS295DgNQ4WV-Za6tbL une7DfVuTpCaxwQD4, accessed on Oct 20, 2020.
กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 414) พ.ศ. 2563 เรื่อง มาตรฐานอาหารที่มีสารปนเปื้อน. ราชกิจจานุเบกษา ฉบับประกาศทั่วไป เล่มที่ 137, ตอนพิเศษ 118 (ลงวันที่ 20 พฤษภาคม 2563).
JECFA (Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives). Safety evaluation of certain food additives and contaminants, WHO Food Additives Series 71, 2015. Available at https://www.who. int/foodsafety/publications/FAS-71/en/, accessed on Oct 20, 2020.
Horiguchi H, Aoshima K, Oguma E, et al. Latest status of cadmium accumulation and its effects on kidneys, bone, and erythropoiesis in inhabitants of the formerly cadmium-polluted Jinzu River Basin in Toyama, Japan, after restoration of rice paddies. Int Arch Occup Environ Health 2010; 83(8): 953-70.
Aoshima K. Itai-itai disease: Cadmium-induced renal tubular osteomalacia, Current status and future perspective. Jpn J Hyg 2012; 67: 455–63.
Jin T, Nordberg M, Frech W, et al. Cadmium biomonitoring and renal dysfunction among a population environmentally exposed to cadmium from smelting in China (ChinaCad). BioMetals 2002; 15: 397–410.
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. การชลประทานข้าวนาปี : เนื้อที่เพาะปลูก ผลผลิต ผลผลิตต่อไร่ รายภาคและจังหวัด ปีเพาะปลูก 2561/62 ที่ความชื้น 15 %. Available at http://www.oae.go.th/assets/ portals/1/ fileups/prcaidata/files/second%20rice%2056%20dis(1).pdf, accessed on Oct 4, 2020.
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. ข้าวนาปี : เนื้อที่เพาะปลูก เนื้อที่เก็บเกี่ยว ผลผลิต และผลผลิตต่อไร่ ปี 2556 รายจังหวัด ความชื้น 15%. Available at
http://www.oae.go.th/assets/portals/1/fileups/prcaidata/files/major%20rice%2056%20province.pdf, accessed on Jun 2, 2013.
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. ข้าวนาปรัง : เนื้อที่เพาะปลูก เนื้อที่เก็บเกี่ยว ผลผลิต และผลผลิตต่อไร่ ปี 2556 รายจังหวัด ความชื้น 15%. Available at
http://www.oae.go.th/assets/portals/1/fileups/prcaidata/files/second%20rice%2056%20dis(1).pdf, accessed on Jun 4, 2013.
AOAC International. AOAC official method 2013.06. Determination of arsenic, cadmium,
mercury and lead in foods. Pressure digestion and inductively coupled plasma/ mass spectrometry: AOAC International, 2013.
Commission Regulation (EC). No 1881/2006 Setting maximum levels for certain contaminants in foodstuffs. Official Journal of the European Union, 2014; L138: 75-78.
The National Health and Family Planning of People’s Republic of China (NFHPC). China’s Maximum Levels for Contaminants in Foods. GB 2762-2005, 2014.
Common wealth of Australia Gazette. Australia New Zealand Food Standards Code. Standard 1.4.1 Contaminants and natural toxicants, 2015. Available at https://www.legislation.gov.au/Details/ F2015C00052, accessed on Oct 20, 2020.
Hensawang S, Chanpiwat P. Health impact assessment of arsenic and cadmium intake via rice consumption in Bangkok, Thailand. Environmental Monitoring and Assessment. Environ Monit Assess 2017; 189: 599-605.
Wen-en S, Shi-bao C, Ji-fang L, et al. Variation of Cd concentration in various rice cultivars and derivation of cadmium toxicity thresholds for paddy soil by species-sensitivity distribution. J Integr Agric 2015; 14(9): 1845–54.
Arao T, Ae N. Genotypic variations in cadmium levels of rice grain. Soil Sci Plant Nutr 2003; 49: 473–79.
Liu J, Zhu Q, Zhang Z, et al. Variations in cadmium accumulation among rice cultivars and types and the selection of cultivars for reducing cadmium in the diet. J Sci Food Agric 2005; 85: 147–53.
Yu H, Wang J, Fang W, et al. Cadmium accumulation in different rice cultivars and screening for pollution-safe cultivars of rice. Sci Total Environ 2006; 370: 302–9.
Sun L, Zheng M, Liu H, et al. Water management practices affect arsenic and cadmium accumulation in rice grains. Sci. World J 2014; 4: 1-6.
Arao T, Kawasaki A, Baba K, et al. Effects of water management on cadmium and arsenic accumulation and dimethylarsinic acid concentrations in Japanese rice. Environ Sci Technol 2009; 43: 9361–7.
Jimnez EM, Meharg AA, Smolders E, et al. Sprinkler irrigation of rice fields reduces grain arsenic but enhances cadmium. Sci Total Environ 2014; 485: 468–73.
Hu P, Li Z, Yuan C, et al. Effect of water management on cadmium and arsenic accumulation by rice (Oryza sativa L.) with different metal accumulation capacities. J Soils Sediments 2013; 13: 916–24.
กรมการข้าว. องค์ความรู้เรื่องข้าว. Available at http://www.ricethailand.go.th/Rkb/varieties/index.php-file=content.php&id=3.htm, accessed on Oct 20, 2020.
Moriyama T, Shindoh K, Taguchi Y, et al. Changes in the cadmium content of rice during the milling process. J Food Hyg Soc Jpn 2003; 44:145-9.
Meharg AA, Lombi E, Williams PN, et al. Speciation and Localization of Arsenic in White and Brown Rice Grains. Environ. Sci Technol 2008; 42: 1051–7.
Cattani I, Romani M, Boccelli R. Effect of cultivation practices on cadmium concentration in rice grain. Agron Sustain Dev 2008; 28: 265–71.
ธนภัทร ปลื้มพวก, ธงชัย มาลา และ อรุณศิริ กำลัง. ปริมาณแคดเมียมในข้าวที่ปลูกในดินนาปนเปื้อนแคดเมียมในพื้นที่ ลุ่มนํ้าแม่ตาว จังหวัดตาก ประเทศไทย. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 2557; 3: 26–38.
Fangmin C, Ningchun Z, Haiming X, et al. Cadmium and lead contamination in japonica rice grains and its variation among the different locations in southeast China. Sci Total Environ 2006; 359: 156–66.
Alizazoli M, Bazerafshan E, Hazrati A, et al. Determination and estimation of Cadmium intake from Tarom rice. J Appl Sci Environ Manage 2006; 10: 147–50.
Schipper LA, Sparling GP. Rates of accumulation of cadmium and uranium in a New Zealand hill farm soil as a result of long-term use of phosphate fertilizer. Agric Ecosyst Environ 2011; 144(1): 95-101.
สำนักมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ. ข้อมูลการบริโภคอาหารของประเทศไทย. 2559 เข้าถึงได้จาก: http://www.acfs.go.th/ document/ download_document/FCDT.pdf สืบค้น 1 พย. 2563.
Zwicker R, Promsawad A, Zwicker BM, et al. Cadmium Content of Commercial and Contaminated Rice, Oryza sativa, in Thailand and Potential Health Implications Bull Environ Contam Toxicol 2010; 84: 285–88.
