ปัจจัยที่มีผลต่อการผลิตข้าวตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ของเกษตรกร อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา

บทคัดย่อ

     การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานส่วนบุคคล เศรษฐกิจ สังคม และความรู้เกี่ยวกับมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ของเกษตรกร 2) ศึกษาการปฏิบัติการผลิตข้าวตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ของเกษตรกร 3) ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติในการผลิตข้าวอินทรีย์ของเกษตรกร และ 4) ศึกษาปัญหา และข้อเสนอแนะในการปฏิบัติตามมาตรฐานการผลิตข้าวอินทรีย์ของเกษตรกร กลุ่มตัวอย่าง คือ เกษตรกรผู้ผลิตข้าวตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ ในอำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา ซึ่งได้จากการสุ่มกลุ่มตัวอย่างโดยทราบขนาดประชากรโดยใช้สูตร Yamane (1973) ได้จำนวน 125 ราย เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามที่มีค่าความเชื่อมั่นร้อยละ 95 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ สถิติพรรณนา ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติอนุมาน คือ การวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบคัดเลือกเข้า

     ผลการศึกษาพบว่า เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นเพศชาย มีอายุเฉลี่ย 59.23 ปี ส่วนใหญ่มีสถานภาพสมรส จบการศึกษาในระดับประถมศึกษาหรือต่ำกว่า มีจำนวนสมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 4 คน มีจำนวนแรงงานเฉลี่ย 4 คน มีพื้นที่ผลิตข้าว เฉลี่ย 6.01 ไร่ ในปี พ.ศ. 2564 เกษตรกรมีรายได้จากการผลิตข้าวอินทรีย์เฉลี่ย 30,732.46 บาท มีหนี้สินในครัวเรือน เฉลี่ย 232,581.94 บาท มีประสบการณ์ในการผลิตข้าวอินทรีย์เฉลี่ย 7 ปี เกษตรกรรับรู้ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการผลิตข้าวอินทรีย์เฉลี่ย 87 ครั้งต่อปี โดยรับรู้ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการผลิตข้าวอินทรีย์จากสื่อโทรทัศน์เป็นหลัก ติดต่อกับเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรเฉลี่ย 2 ครั้งต่อปี ติดต่อกับกลุ่มผู้ผลิตข้าวตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ทั้งในกลุ่มเดียวกันและระหว่างกลุ่มเฉลี่ย 2 ครั้งต่อปี เข้าร่วมอบรมการผลิตข้าวตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์เฉลี่ย 2 ครั้งต่อปี ส่วนใหญ่ไม่ได้เป็นคณะกรรมการหมู่บ้าน ไม่มีตำแหน่งทางสังคม และเกษตรกรมีการปฏิบัติในการผลิตข้าวอินทรีย์อยู่ในระดับปานกลาง โดยปัจจัยที่มีผลต่อการผลิตข้าวตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ของเกษตรกรอำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ได้แก่ อายุการเข้าร่วมอบรมการผลิตข้าวตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ และความรู้เกี่ยวกับมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ สำหรับปัญหาในการผลิตข้าวตามมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ของเกษตรกรที่สำคัญ คือ ระบบการบันทึกข้อมูลยุ่งยาก ปัญหาโรค แมลงและวัชพืช และราคาข้าวต่ำ ซึ่งเกษตรกรมีข้อเสนอแนะให้หน่วยงานที่รับผิดชอบจัดทำแบบบันทึกข้อมูลที่ง่ายและสะดวกต่อเกษตรกร อบรมให้ความรู้เรื่องการป้องกันกำจัดศัตรูข้าวในระบบเกษตรอินทรีย์ และช่วยพยุงราคาข้าวอินทรีย์เพื่อจำหน่ายได้ในราคาสูงกว่าราคาข้าวที่ปลูกแบบทั่วไป