ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการตัดสินใจเข้ารับบริการทันตกรรมของหญิงตั้งครรภ์ที่มาฝากครรภ์ที่โรงพยาบาลธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี

วราภรณ์ แพงจันทร์

ผู้แต่ง

วราภรณ์ แพงจันทร์ โรงพยาบาลธัญบุรี

คำสำคัญ:

หญิงตั้งครรภ์, การตัดสินใจ, การเข้ารับบริการทันตกรรม, ความเชื่อและทัศนคติ, ความกังวลเกี่ยวกับการรักษาทางทันตกรรม

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่อง ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการตัดสินใจเข้ารับบริการทันตกรรมของหญิงตั้งครรภ์ที่มาฝากครรภ์ที่โรงพยาบาลธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการตัดสินใจเข้ารับบริการทันตกรรมของหญิงตั้งครรภ์ที่มาฝากครรภ์ที่โรงพยาบาลธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี การวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางในกลุ่มตัวอย่างหญิงตั้งครรภ์ที่มีอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป จำนวน 269 คน คำนวณขนาดตัวอย่างสำหรับการวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติก เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถามที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นจากการทบทวนวรรณกรรม ประกอบด้วย 4 ส่วน ได้แก่ 1) ปัจจัยด้านบุคคล 2) ปัจจัยด้านสุขภาพ 3) ปัจจัยด้านบริการ 4) การตัดสินใจเข้ารับบริการทันตกรรมและวิเคราะห์ความสัมพันธ์ด้วยสถิติถดถอยโลจิสติกพหุคูณ(Multiple Logistic Regression) นำเสนอค่า Odds Ratio ช่วงเชื่อมั่น 95% CI กำหนดระดับนัยสำคัญที่ 0.05

ผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการตัดสินใจเข้ารับบริการทันตกรรม มี 3 ปัจจัย ได้แก่ 1) อายุ โดยหญิงตั้งครรภ์ที่มีอายุตั้งแต่ 30 ปีขึ้นไปมีโอกาสเข้ารับบริการทันตกรรมมากกว่าหญิงตั้งครรภ์ที่มีอายุน้อยกว่า 30 ปี 2.546 เท่า (Adjusted OR = 2.546, 95% CI = 1.355 - 4.782, p = 0.004) 2) ความเชื่อและทัศนคติเกี่ยวกับสุขภาพช่องปาก โดยหญิงตั้งครรภ์ที่มีความเชื่อและทัศนคติในระดับสูงมีโอกาสเข้ารับบริการทันตกรรมมากกว่าหญิงตั้งครรภ์ที่มีความเชื่อและทัศนคติในระดับต่ำ 3.358 เท่า (Adjusted OR = 3.358, 95% CI = 1.715 - 6.574, p < 0.001) และ 3) ความกังวลเกี่ยวกับการรักษาทางทันตกรรม โดยหญิงตั้งครรภ์ที่มีความกังวลระดับต่ำมีโอกาสเข้ารับบริการทันตกรรมมากกว่าหญิงตั้งครรภ์ที่มีความกังวลระดับสูง 8.463 เท่า (Adjusted OR = 8.463, 95% CI = 2.141 - 33.455, p = 0.002)

เอกสารอ้างอิง

Kawar N, Gajem YA. Oral health knowledge and practices among pregnant women in North Jordan. Int J Dent Hyg. 2013; 11(2): 74-81.

Department of Health, Ministry of Public Health. Oral health status and dental service utilization among pregnant women, 2023. J Dent Public Health. 2023;28(1):1–8. (in Thai)

Ide M, Papapanou PN. Epidemiology of association between maternal periodontal disease and adverse pregnancy outcomes - Systematic review. J Clin Periodontol. 2013; 40(SUPPL. 14).

Cigna Corporation. Healthy smiles for mom and baby: Insights into expecting and new mothers' oral health habits. 2015.

Dental Public Health Division, Department of Health. The 8th Thailand national oral health survey 2017. Nonthaburi: Veterans General Printing Office; 2018. (in Thai)

Saddki N, Yusoff A, Hwang YL. Factors associated with dental visit and barriers to utilisation of oral health care services in a sample of antenatal mothers in Hospital Universiti Sains Malaysia. BMC Public Health. 2010; 10:1-11.

Rocha JS, Arima LY, Werneck RI, Moysés SJ, Baldani MH. Determinants of dental care attendance during pregnancy: A systematic review. Caries Res. 2018;52(1–2): 139–52.

Bahramian H, Mohebbi SZ, Khami MR, Quinonez RB. Qualitative exploration of barriers and facilitators of dental service utilization of pregnant women: A triangulation approach. BMC Pregnancy Childbirth. 2018; 18(1): 1-11.

Andersen RM. Revisiting the behavioral model and access to medical care: does it matter? J Health Soc Behav. 1995; 36(1): 1-10.

Rocha JS, Arima L, Chibinski AC, Werneck RI, Moysés SJ, Baldani MH. Barriers and facilitators to dental care during pregnancy: a systematic review and meta-synthesis of qualitative studies. Cad Saude Publica. 2018; 34(8).

Bahramian H, Mohebbi SZ, Khami MR, Quinonez RB. Qualitative exploration of barriers and facilitators of dental service utilization of pregnant women: A triangulation approach. BMC Pregnancy Childbirth. 2018; 18(1): 153.

Lin W, Yin W, Fahmidah N, Zhang F, Yao L, Zhu S. Factors influencing the utilization of dental services during pregnancy: A systematic review. BMC Oral Health. 2022; 22(1): 45.

Sookamwang K, Prathanani B, Ruenruengsan S. Factors related to dental service utilization among pregnant women attending antenatal care at Sunpasitthiprasong Hospital, Ubon Ratchathani Province. J Health Sci Res. 2019;12(1):35-45. (in Thai)

Kanjanatawee S, Limruangrong P, Wongviriya S. Factors influencing dental service utilization among pregnant women in Nakhon Ratchasima Province. J Dent Res Chiang Mai Univ. 2020;24(2):117-28. (in Thai)

Dental Public Health Database. Percentage of pregnant women receiving oral health check-ups and dental scaling [Internet]. Nonthaburi: Thanyaburi Hospital; 2022 [cited 2023 Mar 30]. Available from: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/report. (in Thai)

Wayne DW. Biostatistics: a foundation of analysis in the health sciences. 7th ed. New York: John Wiley & Sons; 1999.

Hsieh FY, Bloch DA, Larsen MD. A simple method of sample size calculation for linear and logistic regression. Stat Med. 1998; 17(14): 1623-34.

Pungma R, Chaisuwan C, Udomsap W. Relationship between satisfaction and dental service utilization among people in Northern Thailand, 2023. J Health Syst Res. 2023;21(2):14–28. (in Thai)

Pungma R, Chaisuwan C, Udomsap W. Factors associated with dental service utilization among pregnant women in Kamalasai District, Kalasin Province. J Public Health Res Khon Kaen Univ. 2023;16(2):45–57. (in Thai)

Rovinelli RJ, Hambleton RK. On the use of content specialists in the assessment of criterion-referenced test item validity. Dutch Journal of Educational Research. 1977; 2:49-60.

Cronbach LJ. Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika. 1951; 16(3): 297-334.

Nunnally JC. Psychometric theory. 2nd ed. New York: McGraw-Hill; 1978.

Ministry of Public Health, Department of Health, Division of Consumer Protection in Mental Health, Research and System Development Unit. Guidelines for ethical clearance of human research, Department of Health. Bangkok: Department of Health, Ministry of Public Health; 2022. (in Thai)

Mishra P, Pandey CM, Singh U, Gupta A, Sahu C, Keshri A. Descriptive statistics and normality tests for statistical data. Ann Card Anaesth. 2019; 22(1): 67-72.

Moons KG, Altman DG, Reitsma JB, Ioannidis JP, Macaskill P, Steyerberg EW, et al. Transparent Reporting of a multivariable prediction model for Individual Prognosis or Diagnosis (TRIPOD): explanation and elaboration. Ann Intern Med. 2015; 162(1): 1-14.

Bloom BS. Learning for mastery. Evaluation Comment. 1968; 1(2): 1-12.

Unjai K, Kaewkham P, Phumokkarat N. Predictive factors of oral health behavior and dental service utilization among pregnant women. Thai Red Cross Nurs J. 2019;34(1):39–51. (in Thai)

Hamamci N, Başaran G, Uysal E. Dental Anxiety and Fear in Pregnant Women: A Questionnaire-Based Study. Atatürk Üniv Diş Hek Fak Derg. 2009; 19(3): 205-10.

Albasry Z, Aljohani R. Dental Utilization Pattern and Factors Associated with Dental Anxiety among Pregnant Women in Saudi Arabia. Risk Manag Healthc Policy. 2020; 13: 1823-33.

Phonphichai P, Kamonpadisakol K, Chokritthamongkol N, Khamsorn P. Factors associated with dental service utilization behavior among pregnant women. J Dent Public Health. 2022;52(2):242–53. (in Thai)

Spielberger CD. Anxiety and behavior. New York: Academic Press; 1966.

Marchi KS, Fisher-Owens SA, Weintraub JA, Yu Z, Braveman PA. Most pregnant women in California do not receive dental care: findings from a population-based study. Public Health Rep. 2010; 125(6): 831-42.