การเปรียบเทียบประสิทธิภาพของสารสกัดหยาบจากพืชสมุนไพรด้วยเอทานอลในการไล่แมลงวันหัวเขียวในกระบวนการตากปลาสลิดแดดเดียว
คำสำคัญ:
ปลาสลิดแดดเดียว, สารสกัดสมุนไพรไทย, ผลิตภัณฑ์ไล่แมลงวันบทคัดย่อ
ในขั้นตอนการตากปลาสลิดแดดเดียว อาจจะพบแมลงวันซึ่งเป็นพาหะนำโรคไปสู่มนุษย์ เพื่อการลดจำนวนแมลงวันดังกล่าวและหนอนแมลงวันที่ทำให้ปลาเน่าเสียอย่างรวดเร็ว งานวิจัยนี้จึงมีจุดประสงค์เพื่อศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพของพืชสมุนไพรไล่แมลงวันหัวเขียวในกระบวนการทำปลาสลิดแดดเดียว และเป็นทางเลือกหนึ่งที่ปลอดภัยต่อสุขภาพทั้งผู้ผลิต ผู้บริโภค และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยใช้สารสกัดหยาบของสมุนไพร 7 ชนิด ที่สกัดด้วยเอทานอลได้แก่ เมล็ดพริกไทยดำ เหง้าข่า ใบโหระพา กาบใบตะไคร้ เปลือกผลมะนาว เปลือกผลมะกรูด และรากหนอนตายหยาก เนื้อปลาสลิดถูกเตรียมและชุบสารสกัดสมุนไพรที่ความเข้มข้น 500, 250 และ 125 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร ตามลำดับเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมที่ชุบน้ำกลั่นจากนั้นนำไปตากแดด สังเกตุและบันทึกจำนวนของแมลงวันที่ตอมปลาสลิดเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมเป็นเวลา 1 ชั่วโมง พบว่าสารสกัดจากกาบใบตะไคร้ที่ความเข้มข้น 500 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร มีประสิทธิภาพดีที่สุดเมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) โดยมีจำนวนแมลงวันที่เข้ามาตอมปลาสลิดน้อยที่สุด ค่าเฉลี่ยร้อยละของการไล่แมลงวัน คือ 86.8 นอกจากนี้พบว่าสารสกัดจากกาบใบตะไคร้ไม่มีความเป็นพิษต่อเซลล์เม็ดเลือดขาวนิวเคลียสเดี่ยวคนปกติ โดยวิธี MTT ดังนั้นสารสกัดจากกาบใบตะไคร้สามารถนำไปเป็นแนวคิดในการต่อยอดพัฒนาผลิตภัณฑ์ไล่แมลงวันในกระบวนการแปรรูปผลิตภัณฑ์ปลาสลิดแดดเดียว เพื่อเป็นทางเลือกหนึ่งที่ปลอดภัยต่อสุขภาพทั้งผู้ผลิต ผู้บริโภค และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
เอกสารอ้างอิง
Sukonthasan K, Sukonthasan K. Medical important flies in Thailand. Chiang Mai: Chiang Mai Digital Works Co., Ltd; 2005.
Suntharawithoon P. Flies: an important role in medicine. Songkhla Nakarin Medical Message. 2012;30 (3) :167-78.
Department of Fisheries. Department of Fisheries developed a good quality dry salted gourami fish production method. Technology chaoban. 2000;12 (242): 82.
Ministry of Science and Technology. Processing ready-to-use information for gourami processing Bangkok: Office of the Library 3. Committee of Document Processing and Archives Department The Organizing Committee for His Majesty the King; 2013.
Tantawanich S, Akarachantachote N, Praykaew A, Chiewpricha Y, Pumtian J, Changtam C, et al. Community preparation: Thai geographical indication logo for Pla-Salid Bang-Bo, Samut Prakan Province. Area Based Development Research Journal. 2020; 12(4):289-306.
Samut Prakan Province 4-year development plan (2018-2021). Provincial Development Strategy Group Samut Prakan Provincial Office; 2560.
Sunveera M. Efficiency of crude extracts from some medicinal plants for controlling house fly ((Musca domestica L.). Proceedings of the 39th Kasetsart University Annual Conference: Plants, Agricultural Extension and Communication; 2001 Feb 5-7; Bangkok: Kasetsart University; 2001.
Kumar P, Mishra S, Malik A, Satya S. Housefly (Musca domestica L.) control potential of Cymbopogon citratus Stapf. (Poales: Poaceae) essential oil and monoterpenes (citral and 1,8-cineole). Parasitol Res. 2013; 112(1):69-76.
Morey Rashmi A. Evaluation of crude extracts of Citrus limon and Ocimum basilicum against Musca domestica L. National Conference on Environment and Development; 2016; 9(10): 2016.
Rajan N. Orientational effect of aqueous leaf extract of Citrus aurantifolia on house fly, Musca domestica (diptera: Muscidae). Proceedings of the 2nd International Conference on Agriculture and Forestry, ICOAF; 2015 Jun 10-12; Colombo, Sri Lanka; 2015.
Palacios SM, Bertoni A, Rossi Y, Santander R, Urzua A. Efficacy of essential oils from edible plants as insecticides against the house fly, Musca domestica L. Molecules. 2009; 14:1938-47.
Suwannayod S, Sukontason K, Somboon P, Junkum A, Leksomboon R, Chaiwong T, et al. Activity of kaffir lime (Citrus hystrix) essential oil against blow flies and house fly. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2018; 49(1):32-46.
Mansour SA, Bakr RFA, Hamouda LS, Mohamed RI. Adulticidal activity of some botanical extracts, commercial insecticides and their binary mixtures against the housefly Musca domestica L. Egypt Acad J Biolog Sci. 2012; 5(1):151-67.
Bullangpoti V. Botanical insecticides in Thailand: Hopes and hindrances. Biopesticides international. 2009;5(2):75-99.
Khoployklang K and Khoployklang J. Effect of dried extract of neem seeds (Azadirachta sp.), Annona sp.), Rootworm root (Stemona sp.) And derris sp. Death of larvae, flies, larvae, mosquitoes, mosquitoes, and cattle ticks. Rajamangala University of Technology Srivijaya Research Journal. 2014; 6 (1): 39-47.
Sukontason KL, Boonchu N, Sukontason K, Choochote W. Effect of eucalyptol on house fly (diptera: Muscidae) and blow fly (diptera: Calliphoridae). Rev Inst Med trop S Paulo. 2004;46(2):97-101.
Semsri S, Khawon T, Sukasem J, Janwitayanuchit W, Nilsri N and Homvisasevongsa S. Effect of Eclipta prostrata, Chromolaena odorata, Centella asiatica (Linn.) Urban and Quercus infectoria olivier extracts on in vitro hemostasis activities. Huachiew Chalermprakiet Science and Technology Journal 2017; 3(2): 42-53.
Semsri S, Anuchapreeda S, Janwitayanuchit W. Inhibitory effects of crude ethanolic leave extract from Moringa oleifera Lam. on Wilms’ tumor 1 protein expression in K562 leukemic cell line. Bull Chiang Mai Assoc Med Sci, 2016;49: 53-64.
Philion C, Ma D, Ruvinov I, Mansour F, Pignanelli C, Noel M, et al. Cymbopogon citratus and Camellia sinensis extracts selectively induce apoptosis in cancer cells and reduce growth of lymphoma xenografts in vivo. Oncotarget, 2017;8 (67): 110756-73.
Monzon RB, Sanchez AR, Tadiaman BM, Najos OA, Valencia EG, de Rueda RR, et al. A comparison of the role of Musca domestica (Linnaeus) and Chrysomya megacephala (Fabricius) as mechanical vectors of helminthic parasites in a typical slum area of Metropolitan Manila. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 1991 Jun;22(2):222-228.
Shaalan EA, Canyon D, Younes MW, Abdel-Wahab H, Mansour AH. A review of botanical phytochemicals with mosquitocidal potential. Environ Int. 2005;31(8):1149-66.
Sinthusiri J and Soonwera M. Thai essential oils as botanical insecticide against house fly (Musca domestica L.). International Conference on Agricultural, Ecological and Medical Sciences (AEMS-2014); Feb 6-7; Bali (Indonesia); 2014.
Kunhachan P, Chompoosri J, Bhakdeenuan P, thiemsing L, Mukkhun P, Sirisopa P, et al. Efficacy of eight essential oils against housefly, Musca domestica. Journal of Health Science, 2018; 27(2): 364-75.
Natural pesticides from essential oils of plant. Information Repackaging. Science Library - Department of Science Service. March 2010
Rattanapitigorn P. Essential oils from plant extracts and theirs application as antimicrobial agents in food products. Journal of Food Technology,2018; 13(2): 1-10.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2021 วารสารนเรศวรพะเยา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผู้นิพนธ์ต้องรับผิดชอบข้อความในบทนิพนธ์ของตน มหาวิทยาลัยพะเยา ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับบทความที่ตีพิมพ์เสมอไป ผู้สนใจสามารถคัดลอก และนำไปใช้ได้ แต่จะต้องขออนุมัติเจ้าของ และได้รับการอนุมัติเป็นลายลักษณ์อักษรก่อน พร้อมกับมีการอ้างอิงและกล่าวคำขอบคุณให้ถูกต้องด้วย
