ปัจจัยบางประการที่ส่งผลต่อการเลี้ยงตัวอ่อนแมลงหนอนปลอกน้ำชนิด Marilia sumatrana (Insecta: Trichoptera) ในห้องปฏิบัติการ
คำสำคัญ:
ตัวอ่อนแมลงหนอนปลอกน้ำ, การเลี้ยง, ห้องปฏิบัติการ, อาหารบทคัดย่อ
ตัวอ่อนแมลงหนอนปลอกน้ำมีการใช้ประโยชน์ในหลายด้าน เช่น การประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมทางน้ำ เป็นอาหาร และทำเป็นเครื่องประดับจากปลอก แต่ยังขาดข้อมูลด้านการเลี้ยงตัวอ่อนแมลงหนอนปลอกน้ำในระดับห้องปฏิบัติการ ดังนั้นจึงสนใจศึกษาปัจจัยบางประการที่ส่งผลต่อการเลี้ยงตัวอ่อนแมลงหนอนปลอกน้ำชนิด Marilia sumatrana ในห้องปฏิบัติการ เก็บตัวอย่างตัวอ่อนแมลงที่มีขนาดเล็กกว่า 5 มิลลิเมตร จากลำน้ำยวน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา การศึกษานี้แบ่งการศึกษาออกเป็น 2 การทดลอง (แต่ละการทดลองเลี้ยงนาน 4 สัปดาห์) ได้แก่ การทดลองที่ 1 ศึกษาการเลี้ยงตัวอ่อนแมลงหนอนปลอกน้ำชนิด M. sumatrana ในสภาวะน้ำไหลและน้ำไม่ไหล ที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโต และอัตรารอดในห้องปฏิบัติการ พบว่า อัตรารอดของชุดการทดลองที่เลี้ยงในสภาวะน้ำไหลสูงกว่าชุดการทดลองที่เลี้ยงในน้ำไม่ไหลอย่างมีนัยสำคัญ (p < 0.05) (ร้อยละ 91.11 ± 2.12 และ 80.00 ± 2.85) สำหรับปลอกของตัวอ่อนแมลงที่เลี้ยงในสภาวะน้ำไหล และน้ำไม่ไหล มีความยาวสุดท้ายไม่แตกต่างกัน (p > 0.05) (13.37 ± 0.73 และ 14.07 ± 0.66 มิลลิเมตร) และการทดลองที่ 2 ศึกษาอิทธิพลของอาหารต่างชนิด (เศษซากใบไม้ อาหารลูกปลาดุกบดละเอียด และอาหารกุ้งบดละเอียด) ที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโต และอัตรารอดของตัวอ่อนแมลงหนอนปลอกน้ำชนิด M. sumatrana ในห้องปฏิบัติการ พบว่า ความยาวสุดท้ายปลอกของตัวอ่อนแมลงที่เลี้ยงด้วยอาหารลูกปลาดุกบดละเอียด และอาหารกุ้งบดละเอียด (12.96 ± 0.42 และ 12.74 ± 0.56 มิลลิเมตร) มีความยาวมากกว่าตัวอ่อนแมลงที่เลี้ยงด้วยเศษซากใบไม้ (8.82 ± 0.25 มิลลิเมตร) อย่างมีนัยสำคัญ (p < 0.05) ส่วนอัตรารอดพบว่าไม่แตกต่างกัน (p > 0.05) สุดท้ายสรุปได้ว่า การเลี้ยงตัวอ่อนแมลงหนอนปลอกน้ำชนิด M. sumatrana ในห้องปฏิบัติการควรเลี้ยงในสภาวะน้ำไหล และเลี้ยงด้วยอาหารลูกปลาดุกบดละเอียด ผลการศึกษานี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้กับการออกแบบการเลี้ยงตัวอ่อนแมลงหนอนปลอกน้ำชนิดอื่น ๆ ต่อไปได้
เอกสารอ้างอิง
Dudgeon D. Tropical Asian Stream: Zoobenthos, Ecology and Conservation. Hong Kong: Hong Kong University press; 1999. 167 p.
Mackay RJ and Wiggins GB. Ecological diversity in Trichoptera. Annu Rev Entomol. 1979; 24: 185-208.
Holzenthal RW, Blahnik RJ, Prather AL, Kjer KM. Order Trichoptera Kirby 1813 (Insecta), Caddisflies. Zootaxa. 2007; 1668: 639-698.
McCafferty WP. Aquatic Entomology: The Fishermen's and Ecologists' Illustrated Guide to Insects and Their Relatives., 1st ed. Toronto: Jones and Bartlett Publishers Inc; 1981. 448 p.
Césard N, Komatsu S, Iwata A. Processing insect abundance: Trading and fishing of zazamushi in Central Japan (Nagano Prefecture, Honshu Island). J Ethnobiol Ethnomed. 2015; 11(78).DOI: 10.1186/s13002-015-0066-7.
Williams DD, Williams SS. Aquatic insects and their potential to contribute to the diet of the globally expanding human population. Insects, 2017; 8(72). DOI: 10.3390/insects8030072.
Tszydel M, Zabotni A, Wojciechowska D, Michalak M, Krucinska I, Szustakiewicz K, et al. Research on possible medical use of silk produced by caddisfly larvae of Hydropsyche angustipennis (Trichoptera, Insecta). J Mech Behav Biomed Mater. 2015; 45: 142-153.
Kim HJ, Sun Y, Moon MJ. Fine structure of the silk spinning system in the caddisworm, Hydatophylax nigrovittatus (Trichoptera: Limnephilidae). Applied Microscopy. 2020; 50:16. DOI:10.1186/s42649-020-00036-5.
Resh VH, Rosenberg DM. Economic aspects of freshwater invertebrates. In: Thorp JH, Rogers DC, editors. Thorp and covich’s freshwater invertebrates: Ecology and general biology. San Diego: Elsevier; 2015. p. 98-109.
Mann D, Prompiya S, Pinmongkholgul S, Seetapan K. Diversity of Trichoptera larvae in Ngim and Yuan Stream, Phayao Province and its utilization. Proceeding of the 10th Thai Forest Ecological Research Network Conference; 2021 feb 4-5; Maejo university Phrea campus, Phrea.
Hoffman AL, Olden JD, Monroe JB, Poff NL, Wellnitz T, Wiens JA. Current velocity and habitat patchiness shape stream herbivore movement. Oikos. 2006; 115: 358-368.
Verdonschot PFM, Lototskaya AAB, Dekkers DBM, Verdonschot, RCM. Mobility of lowland stream Trichoptera under experimental habitat and flow conditions. Limnologica. 2012; 42: 227-234.
Okano J, Kikuchi E. Effect of current velocity and case adaptations on the distribution of caddisfly larvae (Glossosoma, Trichoptera). Limnology. 2012; 13: 37-43.
Genkai-Kato M, Nozaki K, Mitsuhashi H, Kohmatsu Y, Miyasaka H, Nakamura M, Push-up response of stonefly larvae in low-oxygen conditions. Ecol Res. 2000; 15: 175–179.
Seetapan K, Klahan R, Pimpang R, Phuchai W. Practical diet for rearing caddis worm in family Odontoceridae. J Fish Tech Res. 2010; 4(1): 111-115.
Ghaly AE, Alkoaik FN. Extraction of protein from common plant leaves for use as human food. Am J Appl Sci. 2010; 7 (3): 331-342.
Arias-Real R, Menéndez M, Abril M, Oliva F, Muñoz. Quality and quantity of leaf litter: Both are important for feeding preferences and growth of an aquatic shredder. PLoS ONE. 2018; 13(12): e0208272. http://doi.org/10.1371/journal.pone.0208272.
Wiggins GB. Larvae of The North American Caddisfly Genera (Trichoptera), 2nd ed. Toronto: The University of Toronto press; 1996. 457 p.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 วารสารนเรศวรพะเยา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ผู้นิพนธ์ต้องรับผิดชอบข้อความในบทนิพนธ์ของตน มหาวิทยาลัยพะเยา ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยกับบทความที่ตีพิมพ์เสมอไป ผู้สนใจสามารถคัดลอก และนำไปใช้ได้ แต่จะต้องขออนุมัติเจ้าของ และได้รับการอนุมัติเป็นลายลักษณ์อักษรก่อน พร้อมกับมีการอ้างอิงและกล่าวคำขอบคุณให้ถูกต้องด้วย
