คุณภาพน้ำในแหล่งน้ำสำคัญในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

Abstract

การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางเศรษฐกิจจากเกษตรกรรมสู่อุตสาหกรรมของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ทำให้มีการเพิ่มขึ้นของประชากรอย่างรวดเร็ว คุณภาพน้ำทั้งในเขตเมืองและเขตอุตสาหกรรมเสื่อมลง ตัวเมืองพระนครศรีอยุธยามีลักษณะเป็นเกาะ มีแม่น้ำสำคัญไหลผ่าน 3 สาย คือแม่น้ำเจ้าพระยา ป่าสัก และลพบุรี การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาคุณภาพน้ำรอบเกาะเมือง โดยกำหนดเก็บตัวอย่างเป็น 3 ช่วง จุดเก็บตัวอย่าง 8 จุด คือ ช่วงของแม่น้ำก่อนเข้าเกาะเมือง (upstream) ช่วงของแม่น้ำรอบเกาะเมือง และช่วงของแม่น้ำออกเกาะเมือง (downstream) วิเคราะห์คุณภาพน้ำ 11 ดัชนี ทุกเดือนตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2551 ถึงตุลาคม 2552 เป็นเวลา 1 ปี ผลการศึกษาพบว่า อุณหภูมิน้ำมีค่าผันแปรอยู่ในช่วง 24.1 – 31.8 องศาเซลเซียส การนำไฟฟ้ามีค่าในช่วง 120 – 427 μS.cm^-1สารแขวนลอยมีค่าในช่วง 9 – 55 mg/l ความเป็นกรด-ด่างมีค่าในช่วง 6.6 – 7.8 ออกซิเจนละลายมีค่าในช่วง 2.2 - 6.72 mg/l บีโอดีอยู่ในช่วง 0.6 – 5.1 mg/l ไนเตรทมีค่าในช่วง 0.08 - 0.46 mg/l ฟอสฟอรัสมีค่าในช่วง 0.01 – 0.12 mg/l ของแข็งทั้งหมดมีค่าในช่วง 168 - 321 mg/l แบคทีเรียโคลิฟอร์มทั้งหมดมีค่า 2,300 - 54,000 MPN / 100 ml และ ฟีคอลโคลิฟอร์มแบคทีเรียมีค่า 200 -19,000 MPN / 100 ml ค่าดัชนีคุณภาพน้ำ (WQI) ที่คำนวณจากดัชนีข้างต้น มีค่าในช่วง 64.17 - 86.77 สรุปได้ว่าคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำสำคัญทั้ง 3 สาย อยู่ในเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพน้ำผิวดิน ประเภท 2-4 ข้อมูลคุณภาพน้ำที่ได้เป็นประโยชน์ในการเฝ้าระวัง ติดตามคุณภาพน้ำและประโยชน์ต่อการบริหารจัดการแหล่งน้ำให้มีความยั่งยืนต่อไปWater quality in the major water resource in Phra Nakhon Si Ayutthaya province

The structural transformation of the economy from agriculture to industry of Phra Nakhon Si Ayutthaya province has resulted in a rapid increase in population and the water quality deterioration both in the urban and the industrial areas. The aim of this research was to study the water quality in the main rivers: the Chao Praya River, the Lopburi River, and the Pa Sak River around the provincial city island. The study areas were divided into three parts: the upstream – the part of the rivers from the north before coming through the island, and the part around the island; and the downstream – the part of the rivers flowing out of the province. Each month, eleven water parameters from 8 sampling points were collected from November 2008 to October 2009. It was found that the variation of different parameters was as follows. Temperature: 24.1 – 31.8 ^oC; Conductivity: 120 – 427 μS.cm^-1; Suspended Solid (SS) : 9 – 55 mg/l; pH: 6.6 – 7.8; Dissolved Oxygen (DO) : 2.2 - 6.72 mg/l ; BOD: 0.6 – 5.1 mg/l; Nitrate (NO₃) : 0.08 - 0.46 mg/l; Phosphate (PO₄) : 0.01 – 0.12 mg/l; Total Solid (TS) : 168 - 321 mg/l; Total Bacteria Count (TBC) : 2,300 - 54,000 MPN/100 ml; and Fecal Bacteria Count (FBC) : 200 - 19,000 MPN/100 ml; The Water Quality Index (WQI) calculated from those parameters was 64.17 - 86.77. In conclusion, the water quality in the three main rivers was based on the standard of surface water of the 2 – 4 types. This water quality information is useful for surveillance and monitoring, as well as its use in the management of water resources for sustainability.