ผลของอุณหภูมิสูงในระยะเจริญพันธุ์ที่มีต่อการติดเมล็ด ผลผลิต และองค์ประกอบผลผลิตของข้าว
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
สภาวะโลกร้อนมีผลทำให้อุณหภูมิเพิ่มขึ้นส่งผลให้การติดเมล็ดและผลผลิตของข้าวลดลง อุณหภูมิสูงทำให้ความมีชีวิตและความงอกของละอองเกสรข้าวลดลง ข้าวแต่ละพันธุ์มีความทนทานต่ออุณหภูมิสูงแตกต่างกัน ดังนั้นจึงได้ศึกษาผลของอุณหภูมิสูงในระยะเจริญพันธุ์ต่อการติดเมล็ด ผลผลิต และองค์ประกอบผลผลิตของข้าว วางแผนการทดลองแบบ split-plot in CRD จำนวน 4 ซ้ำ ปัจจัยหลัก คือ อุณหภูมิปกติในแปลงนาธรรมชาติ 30-35 องศาเซลเซียส และโรงเรือนควบคุมอุณหภูมิสูง 40-45 องศาเซลเซียส และปัจจัยรอง คือ ข้าว 5 พันธุ์/สายพันธุ์ ได้แก่ ชัยนาท 1 ปทุมธานี 1 กข41 สินเหล็ก และ M9962 ปลูกข้าวทุกพันธุ์/สายพันธุ์ในกระถางวางไว้ที่อุณหภูมิปกติ เมื่อข้าวเริ่มเข้าสู่ระยะตั้งท้อง (R2) ย้ายข้าวแต่ละพันธุ์เข้าโรงเรือนควบคุมอุณหภูมิสูง จนถึงระยะเก็บเกี่ยว (R9) และอีกส่วนไว้ที่อุณหภูมิปกติ พบว่า อุณหภูมิสูงในระยะเจริญพันธุ์มีผลทำให้ความยาวรวง น้ำหนักรวง ผลผลิตต่อกอ การติดเมล็ด น้ำหนักเมล็ดดีต่อรวง น้ำหนักเมล็ดทั้งหมดต่อรวง และน้ำหนัก 1,000 เมล็ดลดลง ที่อุณหภูมิสูงข้าวพันธุ์ชัยนาท 1 ให้ผลผลิต 21.80 กรัมต่อต้น สูงกว่า กข41 และปทุมธานี 1 สำหรับการประเมินการติดเมล็ดนั้น ข้าวทุกพันธุ์/สายพันธุ์ที่อยู่ในสภาพอุณหภูมิปกติมีการติดเมล็ดสูงกว่า 80 เปอร์เซ็นต์ ยกเว้นสินเหล็ก แต่ที่อุณหภูมิสูง M9962 เป็นพันธุ์ข้าวที่มีการติดเมล็ด 73.20 รองลงมา คือ ชัยนาท 1 ที่มีการติดเมล็ด 60.40 เปอร์เซ็นต์ ในขณะที่ สินเหล็ก ปทุมธานี 1 และ กข41 มีการติดเมล็ด 2.20, 33.10 และ 45.30 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ
Article Details
ต้นฉบับที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นสิทธิของเจ้าของต้นฉบับและของวารสารวิชาการ มทร.สุวรรณภูมิ เนื้อหาบทความในวารสารเป็นแนวคิดของผู้แต่ง มิใช่เป็นความคิดเห็นของคณะกรรมการการจัดทำวารสาร และมิใช่ความรับผิดชอบของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ
เอกสารอ้างอิง
Ceccarelli, S., Grando, S., Maatougui, M., Michael, M., Slash, M., Haghparast, R., Rahmanian, M., Taheri, A., Al- Yassin, A., Benbelkacem, A., Labdi, M., Mimoun, H., & Nachit, M. (2010). Plant breeding and climate changes. The Journal of Agricultural Science, 148(6), 627-637.
Cheabu, S., Moung-ngam, P., Arikit , A., Vanavichit, A., & Malumpong, C. (2018). Effects of heat stress at vegetative and reproductive stages on spikelet fertility. Rice Science, 25(4), 218-226.
IRRI. (2013). Standard evaluation system for rice (5th ed.). Philiippins: International Rice Research Institute.
Madan, P., Jagadish, S. V. K., Craufurd, P. Q., Fitzgerald, M., Lafage, T., & Wheeler, T. R. (2012). Effect of elevated CO2 and high temperature on seed set and grain quality of rice. Journal of Experimental Botany, 63(10), 3843-3852.
Matsui, T., Omasa, K., & Horie, T. (2000). High temperatures at flowering inhibit swelling of pollen grains, a driving force for thecae dehiscence in rice (Oryza sativa L.). Plant Production Science, 3, 430-434.
Mittler, R., & Blumwald, E. (2010). Genetic engineering for modern agriculture: Challenges and perspectives. Annual Review of Plant Biology, 61, 443-462.
Oh-e, I., Saitoh, K., & Kuroda, T. (2007). Effects of high temperature on growth, yield and dry-matter production of rice grown in the paddy field. Plant Production Science, 10, 412-422.
Pansrithong, M., Romkaew, J., Malumpong, C., Thongket, P., & Thongjoo, C. (2019). Seed set and quality of rice as affected by high temperature at reproductive stage. Proceedings of the 16th National Seed Conference 2019 (pp.125-139). Lopburi: Thepsatri Rajabhat University. (in Thai)
Pompech, D., Chai-arree, W., Moung-ngam, P., & Malumpong, C. (2017). The evaluation of high temperature tolerance at reproductive stage in non-photo sensitive rice cultivars. Khon Kaen Agriculture Journal, 45, 1024-1031. (in Thai)
Prasad, P. V. V., Boote, K. J., Allen, L. H., Sheehy, J. E., & Thomas, J. M. G. (2006). Species, ecotype and cultivar difference in spikelet fertility and harvest index of rice in response to high temperature stress. Field Crops Research, 95, 398-411.
R Core Team. (2020). R: A language and environment for statistical computing. Vienna, Austria: R Foundation for Statistical Computing.
Satake, T., & Yoshida, S. (1978). High temperature induces sterility in indica rice at flowering. Japanese Journal of Crop Science, 47, 6-17.
Sato, K. (1973). The development of rice grains under controlled environment. III. Germinability of seeds ripened under different environmental conditions. Tohoku Journal of Agricultural Research, 24, 14-21.
Shah, F., Huang, J. L., Cui, K. H., Nie, L. M., Shah, T., Chen, C., & Wang, K. (2011). Impact of high-temperature stress on rice plant and its traits related to tolerance. The Journal of Agricultural Science, 149(5), 545-556.
Thakumme, C. (2002). Effect of high temperatures in booting stages and pollination and yield composition of second-eastern rice in the Northeast (Master‘s thesis). Khon Kaen University, Khon Kaen. (in Thai)
Tian, X.-H., Matsui, T., Li, S. H., & Lin, J. C. (2007). High temperature stress on rice anthesis: Research progress and prospects. The Journal of Applied Ecology, 18, 2632-2636.
Wongchalee, P., Arikit, S., Ruanjaichon, V., Vannavichit, A., & Malumpong, C. (2015). The impact of high temperature on seed set at reproductive stages between heat-tolerant vs non-tolerant lines and the segregation analysis of seed set trait in the F2 population. Proceeding of 53rd Kasetsart University (pp. 17-24). Bangkok: Kasetsart University. (in Thai)
Xie, X. J., Li, B. B., Li, Y. X., & Shen, S. H. (2009). High temperature harm at flowering in Yangtze River basin in recent 55 years. Jiangsu Journal of Agricultural Sciences, 25, 28-32.
Yoshida, S. (1973). Effects of temperature on growth of the rice plant (Oryza sativa L.) in a controlled environment. Soil Science and Plant Nutrition, 19, 299-310.
Yoshida, S. (1981). Fundamental of rice crop science. Los Banos, Philippines: International Rice Research Institute.
Zhang, C. X., Li, G. Y., Chen, T. T., Feng, B. H., Fu, W. M., Yan, J. X., Islam, M. R., Jin, Q. Y., Tao, L. X., & Fu, G. F. (2018). Heat stress induces spikelet sterility in rice at anthesis through inhibition of pollen tube elongation interfering with auxin homeostasis in pollinated pistils. Rice, 11, 14.
