ประสิทธิภาพของสารสกัดพืชต่อการควบคุมมอดข้าวเปลือกในโรงเก็บเมล็ดพันธุ์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิภาพของสารสกัดพืช ได้แก่ เมล็ดสะเดา ดอกดาวเรือง และเหง้าว่านน้ำต่อการควบคุมมอดข้าวเปลือก (Rhyzopertha dominica (Fabricius)) ในโรงเก็บเมล็ดพันธุ์ รวมถึงผลกระทบต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าว วางแผนการทดลองแบบ factorial experiments in CRD จำนวน 4 ซ้ำ นำสารสกัดพืชไปวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีโดยใช้ Gas Chromatography-Mass Spectrometry (GC-MS) การวิเคราะห์ทางเคมีพบว่า สารประกอบหลักของสารสกัดเมล็ดสะเดา คือ trans-13-octadecenoic acid (31.89%) สารสกัดดอกดาวเรือง คือ α-tocopherol (11.49%) และสารสกัดเหง้าว่านน้ำ คือ asarone (39.94%) การทดสอบฤทธิ์การสัมผัสไล่แมลง พบว่าสารสกัดจากเหง้าว่านน้ำมีประสิทธิภาพสูงสุด โดยที่ความเข้มข้น 40% สามารถไล่มอดข้าวเปลือกได้ 93.92% ภายในเวลา 1 ชั่วโมง และยังคงประสิทธิภาพสูงสุดตลอดการทดลอง การทดสอบฤทธิ์สัมผัสฆ่าแมลงพบว่า สารสกัดเมล็ดสะเดาและเหง้าว่านน้ำความเข้มข้น 40% มีผลทำให้อัตราการตายของมอดข้าวเปลือกสูงสุด 100% ภายในเวลา 1 ชั่วโมง การศึกษาการป้องกันการเข้าทำลายเมล็ดพันธุ์ข้าวของมอดข้าวเปลือกในที่เก็บรักษาในบรรจุภัณฑ์ พบว่ากระสอบพลาสติกสานชุบสารสกัดเหง้าว่านน้ำสามารถป้องกันมอดข้าวเปลือกได้สูงสุด 93% ในวันแรกของการทดลอง และยังคงมีประสิทธิภาพอย่างต่อเนื่องตลอด 2 สัปดาห์ การศึกษาผลกระทบของสารสกัดเหง้าว่านน้ำต่อการงอกของเมล็ดพันธุ์ข้าวพบว่า กระสอบพลาสติกสานและกระสอบป่านที่ชุบสารสกัดเหง้าว่านน้ำ ไม่มีผลกระทบต่อความงอกของเมล็ดพันธุ์ข้าว โดยมีความงอกสูงสุด 96.25% ในสัปดาห์ที่ 4 ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่าว่านน้ำเป็นพืชที่มีศักยภาพสูงในการนำมาใช้เป็นสารควบคุมแมลงศัตรูพืชทางชีวภาพ และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ข้าวได้
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เจ้าของลิขสิทธิ์ (สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์) ผู้เขียน ตกลงว่าการทำสำเนาบทความหรือส่วนใดส่วนหนึ่งของบทความดังกล่าวในรูปแบบสิ่งพิมพ์หรืออิเล็กทรอนิกส์ตามที่ได้รับอนุญาต จะต้องระบุประกาศลิขสิทธิ์ตามที่กำหนดไว้ในวารสาร พร้อมทั้งอ้างอิงข้อมูลฉบับสมบูรณ์ของบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารที่จัดทำโดย สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์ อย่างครบถ้วนทุกครั้ง
เอกสารอ้างอิง
กุสุมา นวลวัฒน์, พรทิพย์ วิสารทานนท์, บุษรา จันทร์แก้วมณี, ใจทิพย์ อุไรชื่น, รังสิมา เก่งการพานิช, กรรณิการ์ เพ็งคุ้ม, และคณะ. แมลงศัตรูข้าวเปลือกและการป้องกันกำจัด. นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทยจำกัด; 2548. 81.
Joshi R. & Tiwari SNFumigant toxicity and repellent activity of some essential oils against stored grain pest Rhyzopertha dominica (Fabricius). Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry. 2019; 8(4): 59-62.
ปาริชาติ เทียนจุมพล, พิเชษฐ์ น้อยมณี, ธนะชัย พันธ์เกษมสุข, เยาวลักษณ์ จันทร์บาง, รุ่งนภา ไกลถิ่น, กุลริศา เกตุนาค. การเข้าทำลายของแมลงศัตรูข้าวเปลือกแบบบรรจุกระสอบระหว่างการเก็บรักษา. จดหมายข่าว ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว [อินเทอร์เน็ต]. 2558 [เข้าถึงเมื่อ 24 ก.ค. 2562]; 14(1) เข้าถึงได้จาก: http://www.phtnet.org/newsletter/view.asp?pid=40.
พรพรรณ ยานะโส, อภิชาติ ลาวัณย์ประเสริฐ, พรทิพย์ ถาวงศ์. การชะลอการเสื่อมคุณภาพของเมล็ดพันธุ์โดยการจัดการแมลงศัตรูในโรงเก็บ. ใน: รายงานการประชุมวิชาการข้าวและธัญพืชเมืองหนาว ครั้งที่ 31 2557, กรมการข้าว. กรุงเทพมหานคร: หน้า 364-377.
ปัทมา หาญนอก, ภรนาลินท์ สิงหบำรุง, เทิดศักดิ์ โทณลักษณ์, วนาลี แก้วใจ. ผลการทดสอบเบื้องต้นในการใช้ผงว่านนํ้า (Acorus calamus L.) ต่อการเข้าทำลายของแมลงในโรงเก็บเมล็ดพันธุ์ข้าวโพด. วารสารผลิตกรรมการเกษตร. 2562; 1(1): 85-95.
คณิต ขอพลอยกลาง, จารุยา ขอพลอยกลาง. ผลของสารสกัดจากสภาพแห้งของเมล็ดสะเดา เมล็ดน้อยหน่า รากหนอนตายหยากและรากหางไหลต่ออัตราการตายของแมลงวัน ยุงและเห็บโค. วารสารวิจัยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย. 2557; 6(1): 39-47.
ณฐพงศ์ เมธินธรังสรรค์. ประสิทธิภาพของน้ำมันหอมระเหยจากดอกดาวเรืองการควบคุมมอดข้าวเปลือก. วารสารเกษตรพระจอมเกล้า. 2561; 36(2): 135-141.
รัตนาภรณ์ พรหมศรัทธา, อิสริยะ สืบพันธุ์ดี, ธิติยาภรณ์ ประยูรมหิศร, ปิยวดี พิศาลรัตนคุณ. วิจัยสูตรผลิตภัณฑ์สารสกัดจากว่านน้ำ. ใน: รายงานผลการวิจัยกลุ่มวิจัยวัตถุมีพิษการเกษตร กรมวิชาการเกษตร กรุงเทพมหานคร. 2553; หน้า 1-8.
Liu Xin Chao, Li Gang Zhou, Zhi Long Liu, Shu Shan Du. Identification of Insecticidal Constituents of the Essential Oil of Acorus calamus Rhizomes against Liposcelis bostrychophila Badonnel. Molecules. 2013;18(5): 5684–5696. doi: 10.3390/molecules18055684.
ใจทิพย์ อุไรชื่น, พรทิพย์ วิสารทานนท์, และอัจฉรา เพชรโชติ. การประเมินความสูญเสียของผลิตผลเกษตรที่เกิดจากแมลงศัตรูผลิตผลเกษตร [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 24 พ.ย.2567]; เข้าถึงได้จาก: http://lib.doa.go.th/ multim/BB01499.pdf.
พรรณีกา อัตตนนท์, ธนิตา ค่ำอำนวย, ภัควรินทร์ ศานติธีรโรจน์, ศิริพร สอนทำโก, รัตนาภรณ์ พรหมศรัทธา ธิติยาภรณ์ อุดมศิลป์, และคณะ. การวิจัยและพัฒนาพืชสมุนไพรเพื่อป้องกันกำจัดศัตรูพืช. เอกสารรายงานโครงการวิจัยกองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร กรมวิชาการเกษตร [อินเทอร์เน็ต]. 2558. [เข้าถึงเมื่อ 28 ม.ค.2568]; เข้าถึงได้จาก: http://www.doa.go.th/research /attachment.php?aid=2144.
Taban, P., Saharkhiz M.J., Hooshmandi M. Insecticidal and repellent activity of three Satureja species against adult red flour beetles, Tribolium castaneum (Coleoptera: Tenebrionidae). Acta Ecologica Sinica. 2017; 37, 201-206.
ศุภจิต ผ่องใส. การพัฒนาบรรจุภัณฑ์ข้าวสารป้องกันด้วงงวงข้าวโพดโดยการเคลือบน้ำมันหอมระเหย (วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต). เทคโนโลยีการบรรจุ สาขาเทคโนโลยีการพิมพ์. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี; 2551.
ISTA. (2018). International rules for seed testing 2018. Internationl Bassersdorf, Switzerland: Seed Testing Association (ISTA).
Abbott, W.S. A method for computing the effectiveness of an insecticide. Journal of Economic Entomology. 1925; 18(2), 265-267.
มงคล แก้วเทพ. ว่านน้ำสมุนไพรฆ่าแมลง. จุลสารข้อมูลสมุนไพร, 2547; 21(4): 8-14.
Gonzalez-Coloma A., M. Reina, C.E. Diaz, B.M. Fraga. Natural Product-Based Biopesticides for Insect Control. Comprehensive Natural Products II, 2010; 3: 237-268. doi.org/10.1016/B978-0-12-409547-2.02770-0
Kuyu Chala G., Yetenayet B. Tola, Ali Mohammed, Aresawum Mengesh, Joseph J. Mpagalile. Evaluation of different grain storage technologies against storage insect pests over an extended storage time. Journal of Stored Products Research. 2022; 96 (March). doi.org/10.1016/j.jspr.2022.101945
