องค์ประกอบผลจับและการเลือกจับสัตว์น้ำของลอบพื้นบ้านในแม่น้ำชี บริเวณจังหวัดอุบลราชธานี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ประกอบผลจับ และการเลือกจับสัตว์น้ำที่ถูกจับด้วยลอบนอนและลอบตั้งพื้นบ้านในช่วงเดือนและจันทรคติที่แตกต่างกัน ลอบแต่ละชนิดมีขนาด 180 เซนติเมตร x 60 เซนติเมตร และมีขนาดช่องตา 3 ขนาด คือ 3, 5 และ 7 เซนติเมตร ใช้ลอบ 5 หลังสำหรับแต่ละขนาดช่องตา ดังนั้นการศึกษานี้ใช้ลอบทั้งสิ้น 30 หลัง (ชุดการทดลอง) แบ่งเป็นลอบนอน 15 หลัง และลอบตั้ง 15 หลัง การศึกษานี้ดำเนินการที่แม่น้ำชี บริเวณบ้านธาตุน้อย ตำบลธาตุน้อย อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี จากการศึกษาพบพันธุ์สัตว์น้ำ 25 ชนิด (9 วงศ์) เป็นกุ้ง 1 ชนิด และปลา 24 ชนิด และมีนกที่จับได้โดยบังเอิญ 1 ชนิด โดยพบวงศ์ปลาตะเพียนมากที่สุด จำนวน 14 ชนิด ตลอดทั้งช่วงเวลาศึกษาได้ผลจับสัตว์น้ำเฉลี่ย 1.15 ± 1.08 กิโลกรัม/คืน/ชุดทดลอง โดยผลจับสัตว์น้ำมีความแตกต่างระหว่างเดือนเก็บตัวอย่าง (p<0.05) ผลจับสัตว์น้ำน้อยที่สุดพบในเดือนมีนาคม เท่ากับ 0.21 ± 0.10 กิโลกรัม/คืน/ชุดทดลอง ส่วนผลจับสัตว์น้ำสูงสุดพบในเดือนกันยายน เท่ากับ 2.31 ± 1.68 กิโลกรัม/คืน/ชุดทดลอง อย่างไรก็ตาม ผลจับสัตว์น้ำไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ (p>0.05) ตามประเภทของลอบ และเวลาจับตามจันทรคติ จากการจัดกลุ่มในองค์ประกอบผลจับตามประเภทของลอบและเดือนที่ศึกษาสามารถแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่ม สัตว์น้ำที่จับได้มีขนาดความยาวลำตัวระหว่าง 7.02 - 46.47 (18.25 ± 7.06) เซนติเมตร และมีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.001) ตามขนาดช่องตาของลอบที่ใช้ ผลการศึกษาทำให้ทราบว่าเดือนเก็บตัวอย่าง ซึ่งมีความสอดคล้องกับฤดูกาลทางอุทกวิทยา เป็นอิทธิพลหลักที่มีต่อปริมาณของผลจับในการทำประมงลอบในแม่น้ำชี และการทำประมงลอบพื้นบ้านที่มีช่องตาขนาดเล็ก มีแนวโน้มที่จะจับสัตว์น้ำที่มีขนาดเล็กกว่าขนาดก่อนวัยแรกสืบพันธุ์ ซึ่งควรใช้ประกอบข้อพิจารณาในการวางแผนจัดการประมงในแม่น้ำชีต่อไป
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของ วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
References
Boyd, C.E., McNevin, A.C. and Davis, R.P. 2022. Fisheries and Aquaculture Notably Contribute to Global Animal-Source Protein Production, But Aquaculture Production Must Increase as Fisheries Are Not Growing. https://www.globalseafood.org/advocate/global-protein-production-by-fisheries-and-aquaculture/. Accessed 22 March 2022.
Aengwanich, W. 2003. Fish and Fishery Cultures in the Chi River Community. Bangkok: The Thailand Research Fund. (in Thai)
Office of the National Water Resources, Regional Office 3. 2021. Watershed Information No. 04 Chi River Basin. http://onwr3.onwr.go. th/?page_id=419. Accessed 1 March 2022. (in Thai)
Nachaipherm, J., Nuangsit, S. and Chunchom, C. 2005. Structure and Distribution of Fish Community in the Chi River. Technical Paper No. 20/2005. Bangkok: Department of Fisheries. (in Thai)
Pilasemorn, J. and et al. 2006. Structure and Distribution of Fish Community in the Chi River during 2003-2005. Technical Paper No. 2/2006. Bangkok: Department of Fisheries. (in Thai)
Jantharachit, P. and Nuangsit, S. 2014. Structure and Distribution of Fish Community in the Chi River. Technical Paper No 16/2014. Bangkok: Department of Fisheries. (in Thai)
Panchan, R., Jutagate, T. and Wigraiboon, S. 2013. Fish species composition caught by gillnets: study from Chi River, Mahasarakham province, Thailand. Maejo International Journal of Science and Technology. 7: 43-51.
Fisheries Development Policy and Planning Division. 2022. Statistics of Freshwater Animals Captured from a Natural Source in 2021. Technical Paper No. 12/2022. Bangkok: Department of Fisheries. (in Thai)
Office of the Council of State. 2015. Emergency Decree on Fisheries B.E. 2558. http://file.fisheries.go.th/f/b9e8996734/. Accessed 22 March 2022. (in Thai)
The Southeast Asian Fisheries Development Center (SEAFDEC) Training Department. 2019. Publications of Fishing Gear for University Students. Samutprakarn: The SEAFDEC Training Department. (in Thai)
Mahasawasde, C. and Mahasawasde, S. 1986. Native fishing gear in inland waters. Kasetsart Journal (Natural Science). 20(2): 198-209. (in Thai)
Swathi Lekshmi, P.S. 2018. Traditional fish traps and indigenous fishing devices of North Malabar Region of Kerala. Asian Journal of Agricultural Extension, Economics & Sociology. 22(4), 1-7.
Supongpan, M. and Nititamyong, C. 2001. Assessment of Tropical Aquatic Resources. Bangkok: Food and Agriculture Organization of the United Nations, Office of the Asia and Pacific Region. (in Thai)
Rudershausen, P.J., Hightower, J.E. and Buckel, J.A. 2016. Can optimal trap mesh size be predicted from body depth in a laterally-compressed fish species? Fisheries Research. 179: 259-270.
Beamish, F.W.H., Sa-ardrit, P. and Tongnunui, S. 2006. Habitat characteristics of the Cyprinidae in small rivers in central Thailand. Environmental Biology of Fishes. 76: 237-253.
MacLennan, D.N. 1995. Gear selectivity and the variation of yield. ICES Journal of Marine Science. 52(5): 827-836.
Tuda, P.M., Wolff, M. and Breckwoldt, A. 2016. Size structure and gear selectivity of target species in the multispecies multigear fishery of the Kenyan South Coast. Ocean and Coastal Management. 130: 95-106.
DeAlteris, J. and Riedel, R. 1996. Effect of size selection within and between fishing gear types on the yield and spawning stock biomass per recruit and yield per unit effort for a cohort of an idealized groundfish. Journal of Northwest Atlantic Fishery Science. 19: 73-82.
Meteorological Department Website. 2023. Weather Forecast for the Lower Northeastern Region. http://www.ubonmet.tmd.go.th/. Accessed 31 January 2023.
Royal Irrigation Department website. 2023. Knowledge Center Regional Irrigation Office 7. http://rio7.rid.go.th/km/. Accessed 31 January 2023.
Rainboth, W.J. 1996. Fishes of the Cambodian Mekong. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations.
Taki, Y. 1974. Fishes of the Lao Mekong Basin. Vientiane: United States Agency for International Development Mission to Laos Agriculture Division.
Froese, R. and Pauly, D. 2019. FishBase, version 05/2019. https://www.fishbase.se/search.php. Accessed 31 March 2022.
Higgins, E. 1954. Fishery science: Its methods and applications. The Progressive Fish-Culturist. 16(1): 46-47.
Brown, M.E. 1957. The Physiology of Fishes: Metabolism. 1st edition. New York: Academic Press.
Kolding, J. 1989. The Fish Resources of Lake Turkana and Their Environment. M.Sc. Thesis, University of Bergen.
Jutagate, T. 2013. Water Community Ecology: Data and Data Analysis. Ubon Ratchathani: Ubon Ratchathani University. (in Thai)
R Core Team. 2019. R: A Language and Environment for Statistical Computing. R Foundation for Statistical Computing. https://www.R-project.org/. Accessed 31 March 2022.
Mendiburu, F.D. 2022. Package ‘agricolae’. https://cran.r-project.org/web/packages/agricolae/ agricolae.pdf. Accessed 31 March 2022.
Dinno, A. 2022. Package ‘dunn.test’. https://cran.r-project.org/web/packages/dunn.test/dunn.test.pdf. Accessed 31 January 2023.
Dray, S., Dufour, A. and Thioulouse, J. 2023. Package ‘ade4’. https://cran.r-project.org /web/packages/ ade4/ade4.pdf. Accessed 31 January 2023.
Inland Fisheries Research and Development Center Regional 4 (Ubon Ratchathani). 2020. Annual Report 2020. Ubon Ratchathani: Inland Fisheries Research and Development Center Regional 4 (Ubon Ratchathani), Department of Fisheries. (in Thai)
Chuenjai, S., Grudpan, J. and Jutagate, T. 2022. Structure of fish communities in Chi River categorized by trophic levels: Trend and variation. Journal of Science and Technology, Ubon Ratchathani University. 24(3): 20-29. (in Thai)
Al-Masroori, H. and et al. 2004. Catches of lost fish traps (ghost fishing) from fishing grounds near Muscat, Sultanate of Oman. Fisheries Research. 69(3): 407-414.
Butler, C.B. and Matthews, T.R. 2015. Effects of ghost fishing lobster traps in the Florida Keys. ICES Journal of Marine Science. 72 (Suppl. 1): i185-i198.
Madhu, V.R. 2019. Importance of Fish Behavior Studies in Fishing Gear Designs. https://krishi.icar.gov.in/jspui/bitstream/123456789/30972/2/29_Importance%20of%20Fish%20Behaviour%20Studies%20in%20Fishing%20Gear%20Design.pdf. Accessed 31 March 2022.
Stoner, A.W. 2004. Effects of environmental variables on fish feeding ecology: implications for the performance of baited fishing gear and stock assessment. Journal of Fish Biology. 65(6): 1445-1471.
Tanaporn, C., Ekkarat, R. and Manop, L. 2014. Analysis of Feed Intake of Fishes. Bangkok: Department of Fisheries. (in Thai)
Mehdi, H. and et al. 2021. A comparison of passive and active gear in fish community assessments in summer versus winter. Fisheries Research. 242: 106016.
Robichaud, D., Hunte, W. and Chapman, M.R. 2000. Factors affecting the catchability of reef fishes in Antillean fish traps. Bulletin of Marine Science. 67(2): 831-844.
Amornpiyakrit, T. 2021. Swimming Behavior of Fish in Relation to Fishing Gear: Trawl. Samutprakarn: The SEAFDEC Training Department. (in Thai)
Borgstrom, R. and et al. 2019. Gillnet catchability of brown trout Salmo trutta is highly dependent on fish size and capture site. Fauna Norvegica. 39: 30-38.
Seanghong, S. and et al. 2021. Fish diversity, habitat preference and assemblage patterns during the dry season in the upper Petchaburi River, Thailand. Journal of Fisheries and Environment. 45(3): 100-111.
Thong-aree, S. 1983. Some biology of white-browed peafowl (Porzana cinerea). In: Proceedings of the 4th Seminar on Wildlife of Thailand, 22-23 December 1983. Bangkok, Thailand. (in Thai)
Ovegard, M. and et al. 2011. Size selective capture of Atlantic cod (Gadus morhua) in floating pots. Fisheries Research. 107(1-3): 239-244.
Kevern, L. 2002. A Fishery Manager's Guidebook. Management Measures and Their Application. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations.