การประยุกต์ภูมิสารสนเทศในการคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน บริเวณอุทยานแห่งชาติพุเตย

บทคัดย่อ

            การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประยุกต์ระบบภูมิสารสนเทศในการคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินบริเวณอุทยานแห่งชาติพุเตย โดยจำแนกประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินในปี พ.ศ. 2538, 2550 และ 2562 จากภาพถ่ายดาวเทียม LANDSAT 5 และ 8 ด้วยเทคนิคการแปลตีความหมายด้วยสายตา ร่วมกับแบบจำลอง
CA-Markov เพื่อคาดการณ์การใช้ที่ดิน ปี พ.ศ. 2574

            ผลการศึกษาพบว่า พื้นที่ศึกษามีพื้นที่ทั้งหมด 864.31 ตารางกิโลเมตร ประกอบด้วย พื้นที่อุทยานแห่งชาติพุเตย และพื้นที่โดยรอบรัศมี 3 กิโลเมตร มีรูปแบบการใช้ที่ดิน 5 ประเภท คือ พื้นที่ป่าไม้ พื้นที่เกษตรกรรม พื้นที่ชุมชน และสิ่งปลูกสร้าง พื้นที่น้ำ และพื้นที่เบ็ดเตล็ด การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินในช่วงปี 2538-2550 พบว่า มีพื้นที่เปลี่ยนแปลงรวมทั้งสิ้น 84.76 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 9.81 ของพื้นที่ทั้งหมด โดยพื้นที่ป่าไม้เปลี่ยนแปลงมากที่สุด 42.38 ตารางกิโลเมตร  คิดเป็นร้อยละ 50 และพื้นที่เกษตรกรรมเพิ่มขึ้น 35.17 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 41.49 ในช่วงปี พ.ศ. 2550-2562 พบว่า มีพื้นที่เปลี่ยนแปลงรวมทั้งสิ้น 5.96 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 0.34 ของพื้นที่ทั้งหมด โดยพื้นที่ป่าไม้เปลี่ยนแปลงมากที่สุด 2.98 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 3.51 และพื้นที่ชุมชนและสิ่งปลูกสร้างมีการเพิ่มขึ้น 1.89 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 31.67 จากการทดสอบความถูกต้องของแบบจำลอง พบว่า มีความถูกต้องร้อยละ 84.55 และจากการคาดการณ์การใช้ที่ดิน พ.ศ. 2574 พบว่า มีพื้นที่ป่าไม้ พื้นที่เกษตรกรรม พื้นที่ชุมชน และสิ่งปลูกสร้าง พื้นที่แหล่งน้ำและพื้นที่เบ็ดเตล็ด เท่ากับ 589.60, 257.19, 2.87, 14.64 และ 0.01 ตารางกิโลเมตร ตามลำดับ ซึ่งการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ป่าไม้ไปเป็นพื้นที่เกษตรกรรม จำเป็นจะต้องมีมาตรการเฝ้าระวัง และแก้ไขปัญหาการใช้ที่ดินให้เหมาะสมต่อไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณ บ้านตะเพินคี่  บ้านกล้วย บ้านองค์พระ บ้านวังหน่อไม้ บ้านหนองอีนาก บ้านห้วยหินดำ บ้านวังยาว บ้านวังจรเข้ บ้านละว้าวังควาย บ้านวังโหรา

คำสำคัญ: การประยุกต์ภูมิสารสนเทศ การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน CA-Markov อุทยานแห่งชาติพุเตย