การเปิดปากใบในรอบวันของพรรณไม้ที่ตอบสนองต่อสภาพอากาศในเขตเมือง บริเวณอุทยาน 100 ปี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
สภาพแวดล้อมในเขตเมืองส่งผลให้พืชมีการตอบสนองแตกต่างจากพืชในถิ่นอาศัยเดิม งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเปิด-ปิดปากใบในรอบวันที่ตอบสนองต่อสภาพอากาศในเขตเมือง ณ อุทยาน 100 ปี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยคัดเลือกพรรณไม้ที่มีดัชนีค่าความสำคัญมากที่สุด 5 อันดับ คือ พะยูง (Dalbergia cochinchinensis) ปีบ (Millingtonia hortensis) ชมพูพันธุ์ทิพย์ (Tabebuia rosea) จามจุรี (Samanea saman) และยางนา (Dipterocarpus alatus) ตามลำดับ วัดค่าการชักนำการเปิดปากใบทุก 2 ชั่วโมง ในช่วงเวลา 07:00-17:00 น. ในฤดูแล้ง (เมษายน-พฤษภาคม) และในฤดูฝน (สิงหาคม-กันยายน) โดยวัดซ้ำ 3 วัน ในแต่ละฤดูกาล ผลการวิจัยพบว่าการเปิดปากใบของพรรณไม้ทุกชนิดจะคล้ายคลึงกันทั้ง 2 ฤดู โดยปากใบจะเปิดมากในช่วงเช้าและลดลงในช่วงบ่าย และมีการเปิดปากใบในฤดูฝนสูงกว่าฤดูแล้งอย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ (p < 0.0001) ความสัมพันธ์ระหว่างค่าการชักนำการเปิดปากใบกับค่าความแตกต่างของไอน้ำระหว่างใบและอากาศ (leaf-to-air vapor pressure deficit, LAVPD) ของพรรณไม้ส่วนใหญ่เป็นไปในทางผกผันเชิงเส้น กล่าวคือ ปากใบจะปิดเมื่อมีแรงดึงการคายน้ำสูง โดยความชันของเส้นความสัมพันธ์ของพรรณไม้แต่ละชนิดในแต่ละฤดูกาลมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ (p < 0.0001) ในฤดูแล้ง ค่า LAVPD สูงกว่าฤดูฝน อย่างไรก็ตาม ในฤดูฝน พบเส้นความชันเป็นในเชิงบวกในไม้เกือบทุกชนิด ยกเว้นยางนาที่พบว่าค่า LAVPD ไม่มีความสัมพันธ์กับการเปิดปิดปากใบ การศึกษานี้เหมาะสำหรับคัดเลือกพรรณไม้มาปลูกในสภาพอากาศเขตเมือง ควรเลือกชนิดที่มีการตอบสนองต่อสภาพอากาศและการปรับตัวได้ดี เพื่อการให้บริการทางสิ่งแวดล้อมได้ดี
คำสำคัญ : การเปิดปากใบในรอบวัน; ความแตกต่างของไอน้ำระหว่างใบและอากาศ; ไม้ในเขตเมือง
Article Details
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ข้อความที่ปรากฏในแต่ละเรื่องของวารสารเล่มนี้เป็นเพียงความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่มีความเกี่ยวข้องกับคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี หรือคณาจารย์ท่านอื่นในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผู้เขียนต้องยืนยันว่าความรับผิดชอบต่อทุกข้อความที่นำเสนอไว้ในบทความของตน หากมีข้อผิดพลาดหรือความไม่ถูกต้องใด ๆ
เอกสารอ้างอิง
ลดาวัลย์ พวงจิตร และสาพิศ ร้อยอำแพง, 2537, ลักษณะโครงสร้างใบและการแลกเปลี่ยนกาซของประดู่ที่ปลูกในเขตเมือง, ว.วนศาสตร์ 13: 135-149.
ทัศนวรรณ สัมพันธารักษ์, 2548, คุณสมบัติในการแลกเปลี่ยนก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ของใบไม้ยืนต้นบางชนิดที่ปลูกในพื้นที่เมือง, วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
สาพิศ ดิลกสัมพันธ์, ภาณุมาศ ลาดปาละ, เจษฎา เหลืองแจ่ม และวีระยุทธ กุลพรพันธ์, 2546, ประสิทธิภาพในการดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ของพรรณไม้ป่าเต็งรัง, ฝ่ายวนวัฒนวิจัยและพฤกษศาสตร์ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช, กรุงเทพฯ.
สุนทรี ยิ่งชัชวาลย์, 2535, ชลศาสตร์ในระบบดิน-พืช, ภาควิชาปฐพีวิทยา คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน, นครปฐม.
วิไลภรณ์ บุญญกิจจินดา, 2556, สรีรวิทยาของพืช, ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยายาเขตพระราชวังสนามจันทร์, นครปฐม.
วัลยา คงผล, 2543, อัตราการสังเคราะห์แสงและการตอบสนองต่อปัจจัยแสงของพรรณไม้ป่าชายเลนบางชนิดบริเวณปากแม่น้าท่าจีน จังหวัดสมุทรสาคร, วิทยานิพนธ์ปริญญาโท มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
อุทิศ กุฎอินทร์, 2542, นิเวศวิทยาพื้นฐานเพื่อการป่าไม้, ภาควิชาชีววิทยาป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
Buck, A.L., 1981, New equations for computing vapor pressure and enhancement factor, J. Appl. Meteorol. 20: 1527-1532.
Bunce, J.A., 2002, Effects of humidity on short-term responses of stomatal conductance to an increase in carbon dioxide concentration, Plant cell Environ. 21: 115-120.
Bauerle, W.L., Whitlow, T.H., Setter, T.L., Bauerle, T.L. and Vermeylen, F.M., 2003, Ecophysiology of Acer rubrum seedlings from contrasting hydrologic habitats: Growth, gas exchange, tissue water relations, abscisic acid and carbon isotope discrimination, Tree Physiol. 23: 841-850.
Chaisalee, N., 2000, Leaf Morphology, Gas Exchange Characteristics and Water Deficit Responses of Four Tropical Tree Species, M.S. Thesis, Kasetsart University, Bangkok.
Choat, B., Ball, M.C., Luly, J.G. and Holtum, J.A., 2005, Hydraulic architecture of deciduous and evergreen summer rainforest tree species in north-eastern Australia, Trees 19: 305-311.
Ishida, A., Diloksumpun, S., Staporn, D., Panuthai, S., Gamo, M., Yazaki, K., Ishizuka, M. and Puangchit, L., 2006, Contrasting seasonal leaf habits of canopy trees between tropical summer-deciduous and evergreen forest in Thailand, Tree Physiol. 26: 643-656.
Kjelgren, R., Joyce, D and Doley, D, 2013, Subtropical-tropical urban tree water relations and drought stress response strategies, Arboric. Urban Forest. 39: 125-131.
Tor-ngern, P. and Puangchit, L., 2018, Effects of varying soil and atmospheric water deficit on water use characteristics of tropical street tree species, Urban Forest Urban Greening 36: 76-83.
Salisbury, F.B. and Ross, C.W., 1985, Plant Physiology, Wadsworth, Inc., California.
Suwanmotri, C., Kositanont, C. and Panich, N., 2013, Carbon dioxide absorption of common trees in Chulalongkorn University, Mod. Appl. Sci. 7: 1-7.
Hopkins, W.G., 1995, Introduction to Plant Physiology, 2nd Ed., Wiley-Blackwell, Inc., Toronto.
