การชักนำให้เกิดการกลายในหม้อข้าวหม้อแกงลิงในสภาพปลอดเชื้อด้วยรังสีแกมมาแบบเฉียบพลัน

Abstract

บทคัดย่อ

นำต้นอ่อนหม้อข้าวหม้อแกงลิง [Nepenthes  mirabilis (Lour.) Druce] ขนาด 0.5 ซม. ที่เพาะจากเมล็ดและเพาะเลี้ยง ในอาหารสังเคราะห์สูตร ½ MS ฉายรังสีแกมมาแบบเฉียบพลันที่ปริมาณรังสี 0, 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35 และ 40 เกรย์ หลังจากฉายรังสี 2 เดือน พบว่าความเข้มข้นของรังสีทุกปริมาณไม่ทำให้ต้นอ่อนตาย ค่าปริมาณรังสีแบบเฉียบพลันที่ส่งผลให้เปอร์เซ็นต์การเจริญเติบโตลดลง 50 เปอร์เซ็นต์ (GR₅₀) มีค่าเท่ากับ 22.5 เกรย์ มีการเปลี่ยนอาหารใหม่รวม 3 ครั้ง แต่ละครั้งห่างกันนาน 2 เดือน จนต้นมีขนาดใหญ่อายุ 6 เดือน นับจากวันที่ได้รับการฉายรังสี พบว่าหม้อข้าวหม้อแกงลิงที่ได้รับการฉายรังสีใช้ระยะเวลาพัฒนาเป็นต้นนานขึ้น และต้นที่ได้รับรังสีจะมีการเจริญเติบโตช้ากว่าต้นที่ไม่ได้รับการฉายรังสี และเมื่อเพิ่มปริมาณรังสีมากขึ้นมีผลทำให้ความสูงของต้นลดลง สำหรับลักษณะการเปลี่ยนแปลงหลังจากฉายรังสีแกมมาแบบเฉียบพลันที่เกิดขึ้นในรุ่น M₁V₁ สามารถถ่ายทอดไปยังรุ่น M₁V₃ ได้แก่ ลักษณะขอบใบหยัก ใบแคบ ใบด่าง ใบแฝด ตลอดจนเกิดแคลลัสที่ยอดกับลำต้น

คำสำคัญ : หม้อข้าวหม้อแกงลิง; รังสีแกมมาแบบเฉียบพลัน; การเจริญเติบโตลดลง 50 เปอร์เซ็นต์

Abstract

Explants of Nepenthes mirabilis which germinated about 0.5 cm were cultured on ½ MS medium, and irradiated with acute gamma radiation in various doses (0, 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35 and 40 grays). These explants were subcultured into the same medium for 3 times every 2 months time interval. All of explants were survived but some of their growth rate were decreased. The amount of acute gamma radiation concentration which decreased growth rate (GR) 50 % was 22.5 grays. Acute gamma radiation was effected on N. mirabilis. When increase concentration of radiation, growth rate of plantlets were decreased their height. Their characters were changed since in M₁V₁ and can transferred to M₁V₃ which were curved leaf edge, narrow leaf, variegated leaf, twin leaf and callus occurred on the stem and shoot.

Keywords: Nepenthes mirabilis; acute gamma radiation; growth rate (GR) 50 %