การทดสอบผลผลิตถั่วเหลืองพันธุ์รับรองในพื้นที่จังหวัดน่าน

Abstract

บทคัดย่อ

การทดสอบถั่วเหลืองพันธุ์รับรองในพื้นที่จังหวัดน่านเพื่อหาพันธุ์ถั่วเหลืองที่เหมาะสมกับพื้นที่จังหวัดน่าน ได้ทำการทดลองในพื้นที่ของเกษตรกร อำเภอภูเพียง และอำเภอเมือง จังหวัดน่าน ในช่วงปลายฤดูฝน ระหว่างเดือนกรกฎาคมถึงตุลาคม พ.ศ. 2557 และฤดูแล้ง ระหว่างเดือนธันวาคม พ.ศ. 2557 ถึงเดือนมีนาคม พ.ศ. 2558 โดยการปลูกในช่วงปลายฤดูฝนเป็นการปลูกในสภาพพื้นที่ดอนและอาศัยน้ำฝน ส่วนการปลูกในช่วงฤดูแล้งเป็นการปลูกในสภาพหลังนา อาศัยน้ำชลประทาน การปลูกแต่ละฤดูปลูกใช้แผนการทดลองแบบสุ่มภายในบลอคสมบูรณ์ (randomized complete block design) ทำ 8 ซ้ำ ในพื้นที่ของเกษตรกร 8 ราย โดยใช้ถั่วเหลืองพันธุ์รับรองของกรมวิชาการเกษตรจำนวน 8 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์เชียงใหม่ 3 พันธุ์เชียงใหม่ 5 พันธุ์เชียงใหม่ 60 พันธุ์ สจ. 5 พันธุ์สุโขทัย 1 พันธุ์สุโขทัย 2 พันธุ์สุโขทัย 3 และพันธุ์นครสวรรค์ 1 ผลการวิเคราะห์ความแปรปรวนรวม (combined analysis of variance) พบว่าผลผลิตของถั่วเหลืองจะขึ้นอยู่กับฤดูที่ปลูก พันธุ์ถั่วเหลือง และปฏิสัมพันธ์ร่วมระหว่างฤดูปลูกกับพันธุ์ถั่วเหลือง (p < 0.01) โดยการปลูกถั่วเหลืองในช่วงปลายฤดูฝนจะได้ผลผลิตสูงกว่าการปลูกในช่วงฤดูแล้ง คือ ได้ผลผลิต 355.20 กิโลกรัมต่อไร่ ในขณะที่การปลูกในช่วงฤดูแล้งได้ผลผลิตเพียง 242.31 กิโลกรัมต่อไร่ และในระหว่างถั่วเหลืองพันธุ์รับรองทั้ง 8 พันธุ์ นี้ เกษตรกรในพื้นที่จังหวัดน่านควรเลือกใช้พันธุ์ สจ. 5 สำหรับปลูก ไม่ว่าจะเป็นการปลูกในช่วงปลายฤดูฝนหรือฤดูแล้ง เนื่องจากเป็นพันธุ์ที่มีศักยภาพในการให้ผลผลิตสูงที่สุด เมื่อเปรียบเทียบกับพันธุ์เชียงใหม่ 60 ที่เกษตรกรในพื้นที่จังหวัดน่านนิยมปลูก และพันธุ์นครสวรรค์ 1 (p < 0.01) โดยพันธุ์ สจ. 5 ให้ผลผลิตเฉลี่ยทั้ง 2 ฤดูปลูก 334.66 กิโลกรัมต่อไร่ 

คำสำคัญ : การทดสอบผลผลิต; ถั่วเหลือง; ถั่วเหลืองพันธุ์รับรอง; น่าน

Abstract

Yield trial of certificated soybean varieties in Nan province was studied on farmer fields at Phupiang district and Mueang district. This study aimed for certificated soybean varietal selection for high yield and adaptability in the environment of Nan province area. Eight certificated soybean varieties from Department of Agriculture including Chiang Mai 3, Chiang Mai 5, Chiang Mai 60, SJ 5, Sukothai 1, Sukothai 2, Sukothai 3 and Nakhon Sawan 1 were planted in late rainy season during July and October 2014 under rain-fed condition in crop fields and dry season during December 2014 to March 2015 under irrigation condition in paddy field after rice harvesting. Randomized complete block design (RCBD) was laid out with 8 replications in the 8 farmer fields. The results of combined analysis of variance showed that soybean yield was depended on growing season, cultivar, and interaction between growing season and cultivar (p < 0.01). The soybeans grown in rainy season gave the higher yield of 355.20 kilograms per rai than those grown in dry season that gave the yield of 242.31 kilograms per rai. Among these 8 certificated soybean varieties, the suggested varieties for farmer in Nan province was SJ. 5 because it gave the highest mean yield of 334.66 kilograms per rai, compared with Chiang Mai 60 (popular cultivar in Nan) and Nakhon Sawan 1. 

Keywords: yield trial; soybean; certificated soybean cultivar; Nan