ความสัมพันธ์ระหว่างการขยายตัวของเมืองจากภาพดาวเทียมแสงไฟช่วงเวลากลางคืนการใช้ที่ดินประเภทเมืองและความหนาแน่นประชากรบริเวณเมืองเชียงใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการขยายตัวของเมืองจากภาพดาวเทียมแสงไฟช่วงเวลากลางคืน การใช้ที่ดินประเภทเมือง และความหนาแน่นประชากร มีวัตถุประสงค์การศึกษา คือ (1) เพื่อติดตามการขยายตัวของเมืองเชียงใหม่จากภาพถ่ายแสงไฟช่วงเวลากลางคืน และ (2) เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างการขยายตัวของเมือง การใช้ที่ดินประเภทเมืองและความหนาแน่นประชากร โดยเลือกศึกษาบริเวณเมืองเชียงใหม่และอำเภอโดยรอบในปี พ.ศ. 2543, 2548, 2553 และ 2556 วิธีการศึกษาเป็นการนำข้อมูลภาพดาวเทียมแสงไฟในเวลากลางคืนจาก Operational Linescan System ที่เป็นตัวแทนของแต่ละปีมาจำแนกช่วงค่าการสะท้อนตามระดับความเป็นเมือง ข้อมูลภาพดาวเทียม Landsat ถูกนำมาจำแนกการใช้ที่ดินประเภทเมือง และข้อมูลความหนาแน่นประชากรถูกนำมาทำแผนที่แสดงความหนาแน่นประชากรรายอำเภอ จากนั้นจึงใช้สหสัมพันธ์แบบเพียร์สันมาหาความสัมพันธ์ระหว่างกัน โดยผลการศึกษาพบว่าพื้นที่ที่มีความเป็นเมืองสูงหรือเมืองศูนย์กลางจากภาพดาวเทียมแสงไฟช่วงเวลากลางคืนมีค่าการสะท้อนระหว่าง 54-63 โดยมีทิศทางการขยายตัวออกจากเมืองเชียงใหม่ไปทางทิศใต้ และนำผลการศึกษาดังกล่าวไปหาความสัมพันธ์กับการใช้ที่ดินและความหนาแน่นประชากรรายอำเภอทั้ง 4 ปี ด้วยสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน พบว่าการขยายตัวของเมืองจากภาพถ่ายแสงไฟช่วงเวลากลางคืนมีความสัมพันธ์ในทางบวกกับการใช้ที่ดินประเภทเมืองและความหนาแน่นประชากรอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 โดยมีค่าระดับการตัดสินใจ (R2) เท่ากับ 0.894 และ 0.615 ตามลำดับ
คำสำคัญ : การขยายตัวของเมือง; ภาพดาวเทียมแสงไฟช่วงเวลากลางคืน; การใช้ที่ดินประเภทเมือง; ความหนาแน่นประชากร; เมืองเชียงใหม่
Article Details
เอกสารอ้างอิง
[2] จิราพร กองวงศ์จันทร์, 2555, การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินต่อการกัดเซาะชายฝั่ง จังหวัดภูเก็ต, สาขาวิชาเทคโนโลยีและการจัดการสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, สงขลา.
[3] สมพร สง่าวงศ์, 2552, พลวัตการใช้ประโยชน์ที่ดินในบริเวณเมืองเชียงใหม่และการคาดการณ์ความเป็นเมืองในอนาคตด้วย SLEUTH Model, ภูมิศาสตร์และการเปลี่ยนแปลงในล้านนา, ว.สังคมศาสตร์ 21: 119-169.
[4] สุวลักษณ์ นาคยา, 2554, การประยุกต์ใช้ข้อมูลจากดาวเทียมและการวิเคราะห์ศักยภาพของพื้นที่เพื่อการขยายตัวของเมืองในเขตเทศบาลเมืองหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์, ภาควิชาการวางผังเมืองและสภาพแวดล้อม มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
[5] เสน่ห์ ญาณสา, 2555, ภูมิศาสตร์เมือง, ภาควิชาภูมิศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่.
[6] Elvidge, C.D., Baugh, K.E., Kihn, E.A., Kroehl, H.W. and Davis, E.R., 1997, Mapping city lights with nighttime data from the DMSP Operational Linescan System, Photog. Eng. Remote Sens. 63: 727-734.
[7] Liu, Z., Zhang, Q., Chunyang, H., Huang, Q. and Yang, Y., 2012, Extracting the dynamics of urban expansion in China using DMSP-OLS nighttime light data from 1992 to 2008, Landscape Urban Plan. 106: 62-72.
[8] Álvarez-Berríos, N.L., Parés-Ramos, I.K. and Aide, T.M., 2012, Contrasting patterns of urban expansion in Colombia, Ecuador, Peru, and Bolivia between 1992 and 2009, Ambio. 42: 29-40.
[9] Yi, K., Tani, H., Li, Q., Zhang, J., Guo, M., Bao, Y., Wang, X. and Li, J., 2014, Mapping and evaluating the urbanization process in Northeast China using DMSP/OLS nighttime light data sensors, Sensors (Basel) 14: 3207-3226.
[10] Zhang, Q. and Seto, K.C., 2011, Mapping urbanization dynamics at regional and global scales using multi-temporal DMSP/OLS nighttime light data, Remote Sens. Environ. 115: 2320-2329.
