รูปแบบการเลี้ยงไก่พื้นเมืองลูกผสมตะนาวศรีต่อสมรรถภาพการผลิตและคุณภาพซาก
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
มี.ค. 31, 2019
คำสำคัญ:
รูปแบบการเลี้ยง ไก่พื้นเมืองลูกผสมตะนาวศรี คุณภาพซาก สมรรถภาพการผลิต
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์การศึกษาเพื่อเปรียบเทียบการเลี้ยงไก่ลูกผสมพื้นเมืองตะนาวศรีต่อสมรรถภาพการผลิต ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจและคุณภาพซากไก่ ตรวจสอบสมมุติฐานด้วย group t-test แบ่งเป็น 2 กลุ่ม การเลี้ยงแบบขังตลอด และการเลี้ยงแบบปล่อยอิสระ ผลปรากฏว่าการเลี้ยงแบบขังตลอดมีอัตราการเลี้ยงรอดสูงกว่าการเลี้ยงแบบปล่อยอิสระอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) ต้นทุนค่าอาหาร ปริมาณอาหารที่กิน น้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้น อัตราการแลกเนื้อ ผลตอบแทนต่อตัว กำไรสุทธิต่อตัว ผลตอบแทนต่อน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้น ดัชนีการสูญเสียต่อการผลิต และดัชนีประสิทธิภาพการผลิตตลอดการทดลองแตกต่างอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) การเลี้ยงรูปแบบมีผลทำให้องค์ประกอบซาก น้ำหนักมีชีวิต น้ำหนักซาก เปอรเซ็นตซาก เนื้ออก น่องติดสะโพก ปีกเต็ม โครง ขา แข้ง และไขมันรวมช่องท้องแตกต่างอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) คุณภาพเนื้อพบว่าการเลี้ยงแบบปล่อยอิสระและการเลี้ยงแบบขังตลอดมีลักษณะทางกายภาพและองค์ประกอบทางเคมีของเนื้อแตกต่างอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิต (p < 0.05) ส่วนผลการตรวจค่าชีวโลหิตและค่าประเมินทางประสาทสัมผัสพบว่าการเลี้ยงแบบปล่อยอิสระและการเลี้ยงแบบขังตลอดมีค่าแตกต่างอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05)
คำสำคัญ : รูปแบบการเลี้ยง; ไก่พื้นเมืองลูกผสมตะนาวศรี; คุณภาพซาก; สมรรถภาพการผลิต
Article Details
ประเภทบทความ
Biological Sciences
เอกสารอ้างอิง
[1] ปภาพันท์ พุทธรักษา, 2554, ผลของระบบการเลี้ยงแบบปล่อยต่อสมรรถนะ การเจริญเติบโต ลักษณะซาก และคุณภาพเนื้อของไก่พื้นเมือง, วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี, นครราชสีมา.
[2] ดรุณี โสภา, ชูศักดิ์ ประภาสวัสดิ์, สุเทพ เหลาทอง, ประสิทธิ์ รัตนชวานนท์, ชัชวาล ประเสริฐ และอำนวย เลี้ยวธารากุล, 2556, การซื้อและบริโภคไก่ของผู้บริโภคในจังหวัดขอนแก่น มหาสารคาม และเลย, แก่นเกษตร 41(ฉบับพิเศษ 1): 410-414.
[3] บัญญัติ เหล่าไพบูลย์, พิชญ์รัตน์ แสนไชยสุริยา, อรุณีพงศ์ สถาพร, และพิทักษ์ศรีประย่า, 2555, การศึกษาการปรับปรุงการเลี้ยงไก่พื้นเมืองในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ : การปรับปรุงสมรรถนะการผลิต, รายงานวิจัย, คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
[4] อภิชัย รัตนะวราหะ, 2536, การเลี้ยงไก่พื้นเมืองกับระบบการเกษตรของไทย, ว.สัตวบาล 3: 11-13.
[5] Ding, H., Xu, R.J. and Chan, D.K.O., 1999, Identification of broiler chicken meat using a visible/nearinfrared spectroscopic technique, J. Sci. Food Agri. 79: 1382-1388.
[6] อรุณีพงศ์ สถาพร และพิทักษ์ ศรีประย่า, 2542, การศึกษาการปรับปรุงการเลี้ยงไก่พื้นเมืองในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ : การปรับปรุงสมรรถนะการผลิต, รายงานวิจัย คณะเกษตรศาสตร์, มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
[7] เกรียงไกร โชประการ, วัชรพงษ์วัตนกูล, กิตติ วงศศ์วิเชษฐ และวรพงษ์ สุริยจันทราทอง, 2543, ไก่พื้นเมืองและไก่ลูกผสมพื้นเมือง : อดีตและปัจจุบัน, สํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, กรุงเทพฯ.
[8] วิศาล อดทน, วรวิทย์ วณิชาภิชาติ, สุด วัฒนสิทธิ์ และศยาม ขุนชำนาญ, 2545, ผลของระดับโปรตีนในอาหารต่อสมรรถนะการเติบโตของไก่พื้นเมืองและไก่ลูกผสมพื้นเมือง 50 % 75 %, การประชุมวิชาการสัตวบาล/สัตวศาสตร์/สัตวแพทย์ ครั้งที่ 3, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่.
[9] บัญชร ลิขิตเดชาโรจน์, 2546, สำรวจลักษณะไก่พื้นเมืองไทย (ไก่ชน) เพื่อการคัดเลือกพันธุ์, รายงานการวิจัย, สำนักวิชาเทคโนโลยีการเกษตร, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี, นครราชสีมา.
[10] กรมปศุสัตว์, 2555, สรุปข้อมูลและสถิติจำนวนไก่และเกษตรผู้เลี้ยง ประจำปี 2546-2554, กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.
[11] สมควร ดีรัศมี, 2542, การเลี้ยงไก่พื้นเมือง การเลี้ยงไก่ลูกผสมพื้นเมือง, เลิฟแอนลิพเพรส, กรุงเทพฯ.
[12] สัญชัย จตุสิทธา, อังคณา ผ่องแผ้ว, ศุภฤกษ์ สายทอง, ทัศนีย์ อภิชาติสรางกูร และอำนวย เลี้ยวธารากุล, 2546, คุณภาพซากและเนื้อของไก่พื้นเมืองและสายพันธุ์ลูกผสม 4 สายพันธุ์, รายงานวิจัย, สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, กรุงเทพฯ.
[13] อานนท์ อินทพัฒน์, 2542, การเลี้ยงไก่ไข่, อักษรสยาม, กรุงเทพฯ, 104 น.
[14] กฤษฎา เจริญมูล, มนต์ชัย ดวงจินดา, บัญญัติ เหล่าไพบูลย์, พิชญ์รัตน์ แสนไชยสุริยา, ยุพิน ผาสุข และสจี กัณหาเรียง, 2558, สภาพการเลี้ยงไก่พื้นเมืองและความพึงพอใจต่อการเลี้ยงไก่พื้นเมืองของในเขตพื้นที่จังหวัดขอนแก่น, แก่นเกษตร 43(ฉบับพิเศษ 1): 995-1000.
[15] ปราโมทย์ ธนสวัสดิ์, 2543, คู่มือการเลี้ยงไก่พื้นเมือง, เกษตรสยามบุ้คส์, กรุงเทพฯ.
[16] อรวรรณ ชินราศรี, 2547, เทคโนโลยีการผลิตสัตว์ปีก, ภาควิชาเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, มหาสารคาม.
[17] วรพล เองวานิช, 2546, ผลของภาวะเครียดเนื่องจากความร้อนต่อชีวเคมีโลหิต โลหิตวิทยาอิเลคโตรไลต์ และพยาธิสรีรวิทยาในไก่พื้นเมือง ไก่ลูกผสมพื้นเมือง และไก่เนื้อ, รายงานวิจัย, สำนักงานวิจัยแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
[18] Castellini, C., Mugnai, C. and Dal Bosco, A., 2002, Effect of organic production system on broiler carcass and meat quality, Meat Sci. 60: 219-225.
[19] Fanatico, C., Pillai, P.B., Hester, P.Y., Falcone, C., Mench, J.A., Owens, C.M. and Emmert, J.L., 2008, Performance, livability and yield of slow- and fast-growing chicken genotypes fedlow-nutrient or standard diets and raised indoor Poultry Conference, Verona, Italy, 10-14 Science Association, XII European.
[20] ดรุณี ณ รังสี, ทวี อบอุ่น และปภาวรรณ สวัสดี, 2551, สมรรถภาพการเจริญเติบโตของไก่พื้นเมือง 4 พันธุ์ ภายใต้สภาพการจัดการแบบเดียวกัน, รายงานวิจัย, กรมปศุสัตว์, กรุงเทพฯ.
[21] กนก ผลารักษ์, ณรงค์ กิจพาณิชย์, สุวัฒน์ จิตต์ ปราณีชัย และประสิทธิ์ ประคองศรี, 2528, การปรับปรุงการเลี้ยงไก่พื้นเมืองในระดับหมู่บ้าน, รายงานผลงานวิจัยโครงการเร่งรัดจัดที่ดินในนิคมสร้างตนเองภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, กรมประชาสงเคราะห์ร่วมกับคณะเกษตรศาสตร์, มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
[22] สุมาลี เพชรขันธ์, 2552, การใช้เยื่อในลำต้นสาคูเป็นแหล่งพลังงานในโคพื้นเมืองไทย, วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, สงขลา.
[23] ภัทรพงษ์ เกริกสกุล, 2548, ระบบการเลี้ยงไก่ชน : กรณีศึกษาบ้านหว้าและบ้านเหล่าโพนทอง ตำบลบ้านหว้า อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น, มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
[24] สุทธิพงศ์ อุริยะพงศ์สรรค์ และธีรยุทธ จันทะนาม, 2542, บทปฏิบัติการเนื้อสัตว์, ภาควิชาสัตว์ศาสตร์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
[25] สุทัศน์ ศิริ, 2527, การศึกษาต้นทุนการผลิตไก่พื้นเมืองด้วยอาหารโปตีนต่ำ, สำนักวิจัยและส่งเสริมวิชาการการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้, เชียงใหม่.
[26] สัญชัย จตุรสิทธา, 2555, เทคโนโลยีเนื้อสัตว์, ภาควิชาสัตวศาสตร์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่.
[27] Caldara, F.R., Moi, M., Santo, L.S, Almeida, I.C.L, Paz, R.G., Garcianääs, I.A. and Fernandes, A.R.M., 2013, Carcass characteristics and qualitative attributes of pork from imunocastrated animals, J. Animal Sci. 26: 1630-1636.
[28] AOAC, 2000, Official Method of Analysis. 17th Ed., The Association of official Analytical Chemists, Washington, D.C.
[29] SAS, 1999, Statistical Analysis System User S Guide: Statistics, SAS Institute, Inc., Cary, North Carolina.
[30] Grashorn, M.A. and Serini, C., 2006, Quality of chicken meat from conventional and organic production, pp. 268-269, 12th European Poultry Conference, Verona.
[31] ไชยวรรณ วัฒนจันทร์, อาภรณ์ ส่งแสง, สุธา วัฒนสิทธิ์, พิทยา อดุลยธรรม และเสาวคนธ์ วัฒนจันทร์, 2547, คุณภาพซาก องค์ประกอบทางเคมี ลักษณะทางกายภาพ ลักษณะเนื้อสัมผัสของเนื้อไก่คอล่อนและไก่พื้นเมือง, รายงานวิจัย, สํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, กรุงเทพฯ.
[32] จันทร์พร เจ้าทรัพย์ และกัลยา ตันติวิสุทธิกุล, 2550, คุณภาพเนื้อของไก่กระทง ไก่พื้นเมือง ไก่สีทอง และไก่ตะนาวศรี, เกษตรพระจอมเกล้า 25(3): 1-12.
[33] ปรัชญา ปรัชญลักษณ์ และนพวรรณ ชมชัย, 2538, การไก่ลูกผสมพื้นเมือง-เซี่ยงไฮ้แบบพื้นบ้าน, รายงานวิจัย, กลุ่มงานวิจัยกองการอาหารสัตว์ กรมปศุสัตว์, กรุงเทพฯ.
[34] สวัสดิ์ ธรรมบุตร, บุญศักดิ์ เกลียวกมลทัต, อัมพร ธรรมบุตร และศิริพันธ์ โมรากบ, 2541, คู่มือการเลี้ยงไก่พื้นเมือง, สถาบันวิจัยและพัฒนาสัตว์ปีกแห่งชาติ กองบํารุงพันธ์สัตว์ กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.
[35] Hill, F., 1966, The solubility of intramus cular collagen in meat animals of various ages, J. Food Sci. 31: 161-166.
[36] Wattanachant, S., Benjakul, S. and Ledward, D.A., 2004, Compositions, color and texture of Thai indigenous and broiler chicken muscles, Poultry Sci. 83: 123-128.
[2] ดรุณี โสภา, ชูศักดิ์ ประภาสวัสดิ์, สุเทพ เหลาทอง, ประสิทธิ์ รัตนชวานนท์, ชัชวาล ประเสริฐ และอำนวย เลี้ยวธารากุล, 2556, การซื้อและบริโภคไก่ของผู้บริโภคในจังหวัดขอนแก่น มหาสารคาม และเลย, แก่นเกษตร 41(ฉบับพิเศษ 1): 410-414.
[3] บัญญัติ เหล่าไพบูลย์, พิชญ์รัตน์ แสนไชยสุริยา, อรุณีพงศ์ สถาพร, และพิทักษ์ศรีประย่า, 2555, การศึกษาการปรับปรุงการเลี้ยงไก่พื้นเมืองในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ : การปรับปรุงสมรรถนะการผลิต, รายงานวิจัย, คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
[4] อภิชัย รัตนะวราหะ, 2536, การเลี้ยงไก่พื้นเมืองกับระบบการเกษตรของไทย, ว.สัตวบาล 3: 11-13.
[5] Ding, H., Xu, R.J. and Chan, D.K.O., 1999, Identification of broiler chicken meat using a visible/nearinfrared spectroscopic technique, J. Sci. Food Agri. 79: 1382-1388.
[6] อรุณีพงศ์ สถาพร และพิทักษ์ ศรีประย่า, 2542, การศึกษาการปรับปรุงการเลี้ยงไก่พื้นเมืองในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ : การปรับปรุงสมรรถนะการผลิต, รายงานวิจัย คณะเกษตรศาสตร์, มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
[7] เกรียงไกร โชประการ, วัชรพงษ์วัตนกูล, กิตติ วงศศ์วิเชษฐ และวรพงษ์ สุริยจันทราทอง, 2543, ไก่พื้นเมืองและไก่ลูกผสมพื้นเมือง : อดีตและปัจจุบัน, สํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, กรุงเทพฯ.
[8] วิศาล อดทน, วรวิทย์ วณิชาภิชาติ, สุด วัฒนสิทธิ์ และศยาม ขุนชำนาญ, 2545, ผลของระดับโปรตีนในอาหารต่อสมรรถนะการเติบโตของไก่พื้นเมืองและไก่ลูกผสมพื้นเมือง 50 % 75 %, การประชุมวิชาการสัตวบาล/สัตวศาสตร์/สัตวแพทย์ ครั้งที่ 3, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่.
[9] บัญชร ลิขิตเดชาโรจน์, 2546, สำรวจลักษณะไก่พื้นเมืองไทย (ไก่ชน) เพื่อการคัดเลือกพันธุ์, รายงานการวิจัย, สำนักวิชาเทคโนโลยีการเกษตร, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี, นครราชสีมา.
[10] กรมปศุสัตว์, 2555, สรุปข้อมูลและสถิติจำนวนไก่และเกษตรผู้เลี้ยง ประจำปี 2546-2554, กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.
[11] สมควร ดีรัศมี, 2542, การเลี้ยงไก่พื้นเมือง การเลี้ยงไก่ลูกผสมพื้นเมือง, เลิฟแอนลิพเพรส, กรุงเทพฯ.
[12] สัญชัย จตุสิทธา, อังคณา ผ่องแผ้ว, ศุภฤกษ์ สายทอง, ทัศนีย์ อภิชาติสรางกูร และอำนวย เลี้ยวธารากุล, 2546, คุณภาพซากและเนื้อของไก่พื้นเมืองและสายพันธุ์ลูกผสม 4 สายพันธุ์, รายงานวิจัย, สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, กรุงเทพฯ.
[13] อานนท์ อินทพัฒน์, 2542, การเลี้ยงไก่ไข่, อักษรสยาม, กรุงเทพฯ, 104 น.
[14] กฤษฎา เจริญมูล, มนต์ชัย ดวงจินดา, บัญญัติ เหล่าไพบูลย์, พิชญ์รัตน์ แสนไชยสุริยา, ยุพิน ผาสุข และสจี กัณหาเรียง, 2558, สภาพการเลี้ยงไก่พื้นเมืองและความพึงพอใจต่อการเลี้ยงไก่พื้นเมืองของในเขตพื้นที่จังหวัดขอนแก่น, แก่นเกษตร 43(ฉบับพิเศษ 1): 995-1000.
[15] ปราโมทย์ ธนสวัสดิ์, 2543, คู่มือการเลี้ยงไก่พื้นเมือง, เกษตรสยามบุ้คส์, กรุงเทพฯ.
[16] อรวรรณ ชินราศรี, 2547, เทคโนโลยีการผลิตสัตว์ปีก, ภาควิชาเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, มหาสารคาม.
[17] วรพล เองวานิช, 2546, ผลของภาวะเครียดเนื่องจากความร้อนต่อชีวเคมีโลหิต โลหิตวิทยาอิเลคโตรไลต์ และพยาธิสรีรวิทยาในไก่พื้นเมือง ไก่ลูกผสมพื้นเมือง และไก่เนื้อ, รายงานวิจัย, สำนักงานวิจัยแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
[18] Castellini, C., Mugnai, C. and Dal Bosco, A., 2002, Effect of organic production system on broiler carcass and meat quality, Meat Sci. 60: 219-225.
[19] Fanatico, C., Pillai, P.B., Hester, P.Y., Falcone, C., Mench, J.A., Owens, C.M. and Emmert, J.L., 2008, Performance, livability and yield of slow- and fast-growing chicken genotypes fedlow-nutrient or standard diets and raised indoor Poultry Conference, Verona, Italy, 10-14 Science Association, XII European.
[20] ดรุณี ณ รังสี, ทวี อบอุ่น และปภาวรรณ สวัสดี, 2551, สมรรถภาพการเจริญเติบโตของไก่พื้นเมือง 4 พันธุ์ ภายใต้สภาพการจัดการแบบเดียวกัน, รายงานวิจัย, กรมปศุสัตว์, กรุงเทพฯ.
[21] กนก ผลารักษ์, ณรงค์ กิจพาณิชย์, สุวัฒน์ จิตต์ ปราณีชัย และประสิทธิ์ ประคองศรี, 2528, การปรับปรุงการเลี้ยงไก่พื้นเมืองในระดับหมู่บ้าน, รายงานผลงานวิจัยโครงการเร่งรัดจัดที่ดินในนิคมสร้างตนเองภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, กรมประชาสงเคราะห์ร่วมกับคณะเกษตรศาสตร์, มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
[22] สุมาลี เพชรขันธ์, 2552, การใช้เยื่อในลำต้นสาคูเป็นแหล่งพลังงานในโคพื้นเมืองไทย, วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, สงขลา.
[23] ภัทรพงษ์ เกริกสกุล, 2548, ระบบการเลี้ยงไก่ชน : กรณีศึกษาบ้านหว้าและบ้านเหล่าโพนทอง ตำบลบ้านหว้า อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น, มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
[24] สุทธิพงศ์ อุริยะพงศ์สรรค์ และธีรยุทธ จันทะนาม, 2542, บทปฏิบัติการเนื้อสัตว์, ภาควิชาสัตว์ศาสตร์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
[25] สุทัศน์ ศิริ, 2527, การศึกษาต้นทุนการผลิตไก่พื้นเมืองด้วยอาหารโปตีนต่ำ, สำนักวิจัยและส่งเสริมวิชาการการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้, เชียงใหม่.
[26] สัญชัย จตุรสิทธา, 2555, เทคโนโลยีเนื้อสัตว์, ภาควิชาสัตวศาสตร์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่.
[27] Caldara, F.R., Moi, M., Santo, L.S, Almeida, I.C.L, Paz, R.G., Garcianääs, I.A. and Fernandes, A.R.M., 2013, Carcass characteristics and qualitative attributes of pork from imunocastrated animals, J. Animal Sci. 26: 1630-1636.
[28] AOAC, 2000, Official Method of Analysis. 17th Ed., The Association of official Analytical Chemists, Washington, D.C.
[29] SAS, 1999, Statistical Analysis System User S Guide: Statistics, SAS Institute, Inc., Cary, North Carolina.
[30] Grashorn, M.A. and Serini, C., 2006, Quality of chicken meat from conventional and organic production, pp. 268-269, 12th European Poultry Conference, Verona.
[31] ไชยวรรณ วัฒนจันทร์, อาภรณ์ ส่งแสง, สุธา วัฒนสิทธิ์, พิทยา อดุลยธรรม และเสาวคนธ์ วัฒนจันทร์, 2547, คุณภาพซาก องค์ประกอบทางเคมี ลักษณะทางกายภาพ ลักษณะเนื้อสัมผัสของเนื้อไก่คอล่อนและไก่พื้นเมือง, รายงานวิจัย, สํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, กรุงเทพฯ.
[32] จันทร์พร เจ้าทรัพย์ และกัลยา ตันติวิสุทธิกุล, 2550, คุณภาพเนื้อของไก่กระทง ไก่พื้นเมือง ไก่สีทอง และไก่ตะนาวศรี, เกษตรพระจอมเกล้า 25(3): 1-12.
[33] ปรัชญา ปรัชญลักษณ์ และนพวรรณ ชมชัย, 2538, การไก่ลูกผสมพื้นเมือง-เซี่ยงไฮ้แบบพื้นบ้าน, รายงานวิจัย, กลุ่มงานวิจัยกองการอาหารสัตว์ กรมปศุสัตว์, กรุงเทพฯ.
[34] สวัสดิ์ ธรรมบุตร, บุญศักดิ์ เกลียวกมลทัต, อัมพร ธรรมบุตร และศิริพันธ์ โมรากบ, 2541, คู่มือการเลี้ยงไก่พื้นเมือง, สถาบันวิจัยและพัฒนาสัตว์ปีกแห่งชาติ กองบํารุงพันธ์สัตว์ กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.
[35] Hill, F., 1966, The solubility of intramus cular collagen in meat animals of various ages, J. Food Sci. 31: 161-166.
[36] Wattanachant, S., Benjakul, S. and Ledward, D.A., 2004, Compositions, color and texture of Thai indigenous and broiler chicken muscles, Poultry Sci. 83: 123-128.
