การจัดจำแนกชนิด และการใช้สารเคมีควบคุมเชื้อรา Rhizoctonia species สาเหตุโรคกาบใบแห้งของข้าว
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะสัณฐานวิทยาและทดสอบประสิทธิภาพของสารป้องกันกำจัดเชื้อราในการควบคุมเชื้อรา Rhizoctonia สาเหตุโรคกาบใบของข้าว เก็บตัวอย่างใบของข้าวที่เป็นโรคจากภาคเหนือของประเทศไทย แยกเชื้อโดยใช้วิธี tissue transplanting จัดจำแนกชนิดของเชื้อราโดยใช้ลักษณะทางสัณฐานวิทยา ได้แก่ จำนวนนิวเคลียส สี ขนาดของเส้นใย และลักษณะของเม็ดสเคอโรเตีย ยืนยันผลการจัดจำแนกชนิดด้วยเทคนิคทางชีวโมเลกุล โดยทำปฏิกิริยาพีซีอาร์ของยีนบริเวณ internal transcribed spacer (ITS) rRNA gene พบว่า สามารถจำแนกเป็นเชื้อรา R. solani ได้จำนวน 18 ไอโซเลท เชื้อรา R. oryzae จำนวน 2 ไอโซเลท และเชื้อรา R. oryzae–sativae จำนวน 34 ไอโซเลท ทดสอบความสามารถในการก่อโรค พบว่า เชื้อรา Rhizoctonia spp. ทั้ง 3 ชนิด ก่อให้เกิดโรคกาบใบของข้าว ทดสอบ ประสิทธิภาพของสารป้องกันกำจัดเชื้อรา 6 กรรมวิธี ได้แก่ azoxystrobin + tebuconazole, carbendazim, difenoconazole, mancozeb, prochloraz + propiconazole และ validamycin เพื่อยับยั้งการเจริญของเส้นใยเชื้อราในห้องปฏิบัติการ ผลการวิจัยแสดงให้เห็นว่า การเจริญเติบโตของเชื้อรา R. oryzae-sativae และ R. solani ถูกยับยั้งโดยสาร carbendazim และ azoxystrobin + tebuconazole ที่ร้อยละ 100 100 และ 85.06 80 ตามลำดับ ในขณะที่ สาร mancozeb และ azoxystrobin + tebuconazole ยังมีประสิทธิภาพในการยับยั้งเชื้อรา R. oryzae ได้ร้อยละ 100 และ 90.82 ตามลำดับ การทดสอบในเรือนทดลอง พบว่า สาร azoxystrobin + tebuconazole มีประสิทธิภาพในการควบคุมโรคกาบใบของข้าวที่เกิดจากเชื้อรา R. solani, R. oryzae และ R. oryzae–sativae ได้ดีที่สุด
Article Details
References
Agrios, G. 2005. Plant Pathology. 5th edition. Elsevier Academic Press, USA. 922 pp.
Datta, S., P. Dey, A. Sarkar, J. Tarafdar and A. Chowdhury. 2016. Comparison among four triazole fungicides on growth and development of sheath blight of rice pathogen Rhizoctonia solani Kühn AG1–1A. Arch. Phytopathol. Plant Prot. 49: 239–251.
Department of Agriculture. 2016. Index of Plant Disease in Thailand. Department of Agriculture, Plant Pathology Research Group, Plant Protection Research and Development Office. 280 pp. (in Thai)
Disataporn, S. 1982. Rice Disease and Prevention. Department of Agriculture, Plant Pathology Research Group, Plant Protection Research and Development Office. 48 pp. (in Thai)
El–Shafey, R.A., R.M. Elamawi, M.M. Saleh, A.M. Tahoon and A.A. Emeran. 2019. Morphological, pathological and molecular characterization of rice sheath blight disease causal organism Rhizoctonia solani AG–1 IA in Egypt. Arch. Phytopathol. Plant Prot. 52: 507–529.
Groth, D.E. and J.A. Bond. 2007. Effects of cultivars and fungicides on rice sheath blight, yield, and quality. Plant Dis. 91: 1647–1650.
Kim, W.G. 1993. Morphological and cultural characteristics of fungi causing rice sclerotial diseases. Kr. J. Mycol. 21: 16–22.
Kumar, V., V.P. Chaudhary, D. Kumar, A. Kumar, S. Sagar and S. Chaudhary. 2017. Efficacy of botanicals and fungicides against Rhizoctonia solani inciting sheath blight disease on rice (Oryza sativa L.). J. Appl. Nat. Sci.9: 1916–1920.
Lanoiselet, V.M., G.J. Ash, E.J. Cother, M.J. Priest and A. Watson. 2001. First report of Waitea circinate causing sheath spot and Rhizoctonia oryzae–sativae causing aggregate sheath spot on rice in south–eastern Australia. Australas. Plant Pathol. 30: 369–370.
Lanoiselet, V.L., E.J. Cother, G.J. Ash and J.D.I. Harper. 2005. Yield loss in rice caused by Rhizoctonia oryzae and R. oryzae– sativae in Australia. Australas. Plant Pathol. 34: 175–179.
Lanoiselet, V.M., E.J. Cother and G.J. Ash. 2007. Aggregate sheath spot and sheath spot of rice. Crop Prot. 26: 799–808.
Mughal, M.N., S. Bashir, N.A. Bhat and K.A. Bhat. 2017. Cultural and morphological variability and identification of anastomosis group of Rhizoctonia solani (Thanatephorus cucumeris) causing sheath blight of rice in Kashmir. Int. J. Curr. Microbiol. Appl. Sci. 6: 3787–3794.
Nagaraj, B.T., G. Sunkad, P. Devenna, M.K. Naik and M.B. Patil. 2019. Characterization of Rhizoctonia species complex associated with rice sheath disease in Karnataka. Agric. Res. 8: 191–196.
Okubara, P.A., K.L. Schroeder and T.C. Paulitz. 2008. Identification and quantification of Rhizoctonia solani and R. oryzae using real–time polymerase chain reaction. Phytopathology 98: 837–847.
Ou, S.H. 1985. Rice Diseases. 2nd edition. Commonwealth Mycological Institute, Philippines. 380 pp.
Park, D.S., R.J. Sayler, Y.G. Hong, M.H. Nam and Y. Yang. 2008. A method for inoculation and evaluation of rice sheath blight disease. Plant Dis. 92: 25–29.
Persaud, R., A. Khan, W.A. Isaac, W. Ganpat and D. Saravanakumar. 2019. Plant extracts, bioagents and new generation fungicides in the control of rice sheath blight in Guyana. Crop Prot. 119: 30–37.
Pralhad, S.P., P.U. Krishnaraj and S.K. Prashanthi. 2019. Morphological and molecular characterization of Rhizoctonia solani causing sheath blight in rice. Int. J. Curr. Microbiol. Appl. Sci. 8: 1714–1721.
Pramesh, D., Maruti, A. Saddamhusen, K.M. Muniraju and G.S. Guruprasad. 2016. A new combination fungicide active ingredients for management of sheath blight disease of paddy. Adv. Res. 8: 1–7.
Than, P., R. Jeewon, K.D. Hyde, S. Pongsupasamit, O. Mongkolporn and P.W.J. Taylor. 2008. Characterization and pathogenicity of Colletotrichum species associated with anthracnose on chilli (Capsicum spp.) in Thailand. Plant Pathol. 57: 562–572.
White, T.J., T. Bruns, S. Lee and J.W. Taylor. 1990. Amplification and direct sequencing of fungal ribosomal RNA genes for phylogenetics, pp. 315–322. In M.A. Innis, D.H. Gelfand, J.J. Sninsky and T.L. White, eds. PCR Protocols: A Guide to Methods Applications. Academic Press, San Diego, CA, USA.