ผลกระทบทางสังคมของเกษตรกรจากการผลิตลำไยนอกฤดู ในอำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน

บทคัดย่อ

     การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาผลกระทบทางสังคมของเกษตรกรจากการผลิตลำไยนอกฤดู 2) เพื่อพยากรณ์ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อผลกระทบทางสังคมในกลุ่มเกษตรกร และ 3) เพื่อพัฒนาข้อเสนอเชิงนโยบายเกี่ยวกับการแก้ไขผลกระทบทางสังคมจากการผลิตลำไยนอกฤดู ใช้วิธีการศึกษาแบบผสานวิธี กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยครั้งนี้เป็นเกษตรกรผู้ผลิตลำไยนอกฤดู ในพื้นที่อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน จำนวน 330 ราย รวมถึงตัวแทนจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จำนวน 12 คน รวบรวมข้อมูล โดยใช้แบบสอบถาม การสัมภาษณ์แบบไม่เป็นทางการ และการสัมมนาเชิงปฏิบัติการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า ผลกระทบทางสังคมจากการผลิตลำไยนอกฤดูของเกษตรกรมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก (ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.76) เมื่อวิเคราะห์อำนาจการพยากรณ์ผลกระทบทางสังคมจากการผลิตลำไยนอกฤดูของเกษตรกร มีตัวแปรที่สามารถอธิบายความผันแปรของผลกระทบทางสังคม 2 ตัวแปรย่อย ได้แก่ จำนวนแรงงาน ภาคเกษตรในครัวเรือน และจำนวนพื้นที่ถือครองเพื่อการเกษตร โดยร่วมกันพยากรณ์ผลกระทบทางสังคม จากการผลิตลำไยนอกฤดูของเกษตรกร ได้ร้อยละ 34.6 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05 (p – value = 0.014 และ 0.000 ตามลำดับ) ทั้งนี้กระบวนการสัมมนาเชิงปฏิบัติการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียได้เสนอ ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายเกี่ยวกับการแก้ไขผลกระทบทางสังคมจากการผลิตลำไยนอกฤดู โดยการลดต้นทุนการผลิต การจัดการแรงงานข้ามชาติ และการจัดการทรัพยากรนํ้า