การวิเคราะห์นโยบายการพัฒนาเกษตรกรรุ่นใหม่สู่การปฏิบัติเพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหารพื้นที่ภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย

บทคัดย่อ

     การวิเคราะห์นโยบายการพัฒนาเกษตรกรรุ่นใหม่สู่การปฏิบัติเพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหารพื้นที่ภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อวิเคราะห์ปัญหาและความต้องการของการปฏิบัติทางนโยบายพัฒนาเกษตรกรรุ่นใหม่ 2) เพื่อวิเคราะห์ลักษณะและรูปแบบการสนับสนุนต่อการพัฒนาเกษตรเกษตรรุ่นใหม่ และ 3) เพื่อวิเคราะห์ผลกระทบการขับเคลื่อนนโยบายพัฒนาเกษตรเกษตรรุ่นใหม่ สู่การสร้างความมั่นคงทางอาหารพื้นที่ภาคเหนือตอนบน เป็น การวิจัยเชิงคุณภาพใช้เครื่องมือการวิจัยโดยการสังเกตแบบมีส่วนร่วม การอภิปรายกลุ่มย่อย การสัมภาษณ์เชิงลึก และการถอดบทเรียนกรณีศึกษา โดยผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ 1) ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับการกำหนดนโยบาย จำนวน 2 คน 2) เจ้าหน้าที่ปฏิบัติงาน จำนวน 10 คน 3) ตัวแทนเกษตรกรรุ่นใหม่ จำนวน 35 คน และ 4) นักวิชาการ จำนวน 4 คน รวมทั้งหมด 51 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหาและพรรณนา และตรวจสอบความเที่ยงตรงข้อมูลโดยวิธีการตรวจสอบแบบสามเส้า
     ผลการศึกษาพบว่า การวิเคราะห์นโยบายการพัฒนาเกษตรกรรุ่นใหม่สู่การปฏิบัติเพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหารพื้นที่ภาคเหนือตอนบน สามารถแบ่งได้ 4 ส่วนหลักคือ 1. การวิเคราะห์ปัญหาต่อการเข้าสู่ภาคเกษตรของเกษตรกรรุ่นใหม่ในพื้นที่สามารถแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ 1.1 ปัญหาที่เกิดจากปัจจัยภายในของเกษตรกรรุ่นใหม่ และ 1.2 ปัญหาที่เกิดจากปัจจัยภายนอกของเกษตรกรรุ่นใหม่ 2. การวิเคราะห์ความต้องการของเกษตรกรรุ่นใหม่สามารถแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ 2.1 ความต้องการพัฒนาศักยภาพภายในตัวของเกษตรกรรุ่นใหม่ และ 2.2 ความต้องการจากการสนับสนุนภายนอกตัว ของเกษตรกรรุ่นใหม่ 3. การวิเคราะห์ลักษณะและรูปแบบการสนับสนุนเกษตรรุ่นใหม่ ประกอบด้วย การส่งเสริม 3 ลักษณะหลัก และ 10 รูปแบบย่อย ได้แก่ 3.1 ลักษณะการเสริมสร้างองค์ความรู้และทักษะ การประกอบการด้านเกษตร แบ่งออกเป็น 4 รูปแบบ ประกอบด้วย (1) รูปแบบการอบรม (ระยะสั้น) (2) รูปแบบการอบรมเชิงปฏิบัติการ (ระยะยาว) (3) รูปแบบการเรียนการสอน (4) รูปแบบการเพิ่มเติม ความรู้จากพี่เลี้ยง 3.2 ลักษณะการสนับสนุนทรัพยากรที่เอื้อต่อการเกษตร แบ่งออกเป็น 3 รูปแบบ ประกอบด้วย (1) รูปแบบการสนับสนุนอุปกรณ์/เครื่องมือ (2) รูปแบบการสนับสนุนเงินทุน (3) รูปแบบ การสนับสนุนที่ดิน และ 3.3 ลักษณะการสร้างความเข้มแข็งกลุ่มและเครือข่าย แบ่งออกเป็น 3 รูปแบบ ประกอบด้วย (1) รูปแบบการสร้างพื้นที่พูดคุย/แลกเปลี่ยน (2) รูปแบบการพัฒนาโครงการและกิจกรรม (3) รูปแบบกำหนดบทบาทและหน้าที่่รวมกัน และ 4. การวิเคราะห์ผลกระทบการสนับสนุนเกษตรรุ่นใหม่ ต่อการสร้างความมั่นคงทางอาหาร ได้แก่ 4.1 ผลกระทบต่อเกษตรกรรุ่นใหม่และครอบครัว 4.2 ผลกระทบต่อชุมชน 4.3 ผลกระทบภาพรวมในพื้นที่ภาคเหนือตนบน