ผลการพัฒนาระบบการจัดการด้านยาสำหรับผู้ป่วยภาวะไตบกพร่องที่รับการรักษาแบบผู้ป่วยใน ณ โรงพยาบาลร้องกวาง จังหวัดแพร่: การศึกษากึ่งทดลองย้อนหลัง

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินประสิทธิผลของระบบการจัดการด้านยาที่พัฒนาขึ้นสำหรับผู้ป่วยภาวะไตบกพร่องซึ่งเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล ระบบดังกล่าวประกอบด้วย  1) แนวทางและคู่มือการปรับขนาดการใช้ยา  2) ระบบแจ้งเตือนเพื่อเฝ้าระวังและติดตามการใช้ยาในเวชระเบียนอิเล็กทรอนิกส์  3) การทบทวนคำสั่งใช้ยาโดยเภสัชกรเพื่อประเมินความเหมาะสมของการสั่งใช้ยา และ  4) การส่งปรึกษาแพทย์ในกรณีที่พบคำสั่งใช้ยาไม่เหมาะสม โดยเปรียบเทียบผลลัพธ์ของผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลด้วยระบบดังกล่าว (กลุ่มแทรกแซง ซึ่งรวบรวมข้อมูลระหว่างเมษายน ถึง สิงหาคม พ.ศ. 2567) กับผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลก่อนการนำระบบมาใช้ (กลุ่มควบคุมในอดีต ซึ่งรวบรวมข้อมูลระหว่างพฤษภาคม ถึง กันยายน พ.ศ. 2566) ผลลัพธ์หลักคือความเหมาะสมของการสั่งใช้ยา วิเคราะห์ด้วยสถิติการถดถอยโลจิสติก ส่วนผลลัพธ์รองคืออัตราการปรับขนาดยาอย่างเหมาะสม วิเคราะห์ด้วยสถิติการถดถอยปัวซอง โดยการวิเคราะห์ทั้งหมดใช้โมเดลพหุตัวแปรปรับด้วยเพศ อายุ ค่าอัตราการกรองของไตโดยประมาณ (estimated glomerular filtration rate: eGFR) และชนิดของภาวะไตบกพร่อง โดยรวบรวมข้อมูลจากผู้ป่วยจำนวน 220 ราย (กลุ่มละ 110 ราย) พบว่าผู้เข้าร่วมส่วนใหญ่เป็นเพศชาย (ร้อยละ 56.4) มีอายุเฉลี่ย 71.70 ± 11.99 ปี และมีภาวะไตวายเรื้อรังร้อยละ 51.4 หลังการพัฒนาระบบพบว่าความเหมาะสมของการสั่งใช้ยาเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (adjusted odds ratio = 11.33, 95% CI 5.81–22.13; p < 0.001) โดยอัตราการสั่งใช้ยาไม่เหมาะสมลดลงจากร้อยละ 53.7 (116 รายการจาก 216 รายการสั่งยา) เป็นร้อยละ 14.3 (28 รายการจาก 196 รายการสั่งยา; p < 0.001) และอัตราการปรับขนาดยาอย่างเหมาะสมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (adjusted incidence rate ratio = 2.20, 95% CI 1.67–2.89; p < 0.001) แม้ว่าการศึกษานี้ไม่สามารถสรุปความสัมพันธ์เชิงสาเหตุได้อย่างสมบูรณ์ และยังมีปัจจัยรบกวนคงค้างเกี่ยวกับโรคประจำตัวของผู้เข้าร่วมการศึกษา ผลการวิเคราะห์แสดงให้เห็นว่าระบบการจัดการด้านยาที่พัฒนาขึ้นมีศักยภาพในการเพิ่มความเหมาะสมของการสั่งใช้ยาในผู้ป่วยภาวะไตบกพร่อง การศึกษาในอนาคตควรประเมินผลกระทบทางคลินิก ติดตามระดับความรุนแรงของการสั่งใช้ยาไม่เหมาะสม และศึกษามุมมองของบุคลากรทางการแพทย์ในฐานะผู้ใช้งานระบบ รวมทั้งติดตามความยั่งยืนของระบบในระยะยาว โดยเฉพาะการคงไว้ซึ่งความเหมาะสมของการสั่งใช้ยาเมื่อเวลาผ่านไป