รูปแบบและการกระจายของผลึกแคลเซียมออกซาเลตในใบพืชสมุนไพรบางชนิดในจังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

ผลึกแคลเซียมออกซาเลตเป็นสารสะสมที่พบในพืชมากกว่า 215 วงศ์ ข้อมูลของรูปแบบและลักษณะของผลึกที่พบมีประโยชน์ต่อการระบุชนิดในการศึกษาด้านอนุกรมวิธาน และเป็นเครื่องมือวินิจฉัยสำคัญในการระบุและตรวจสอบสิ่งเจือปนในผงพืชสมุนไพร งานวิจัยนี้เป็นการศึกษารูปแบบ และการกระจายของผลึกแคลเซียมออกซาเลตในตัวอย่างใบพืชสมุนไพรที่พบในจังหวัดอุบลราชธานี จำนวน 18 ชนิด จำแนกเป็น 18 สกุล และ 15 วงศ์ โดยนำตัวอย่างของแผ่นใบ และก้านใบมาตัดตามขวางแล้วย้อมด้วยสีซาฟรานิน จากนั้นศึกษารูปแบบ และการกระจายของผลึกแคลเซียมออกซาเลตในพืชด้วยกล้องจุลทรรศน์แบบใช้แสง โดยการกระจายของผลึกในแผ่นใบศึกษาในบริเวณเนื้อเยื่อชั้นผิว ชั้นมีโซฟิลล์ และเนื้อเยื่อลำเลียง ส่วนการกระจายของผลึกในก้านใบศึกษาในบริเวณเนื้อเยื่อชั้นผิว คอร์เทกซ์ และเนื้อเยื่อลำเลียง ผลการศึกษาพบว่าพืชส่วนใหญ่จำนวน 13 ชนิด มีผลึกรูปดาว ได้แก่ Akschindlium godefroyanum (Kuntze) H.Ohashi, Buchanania siamensis Miq., Casearia flexuosa Craib, Catunaregam tomentosa (Blume ex DC.) Tirveng., Cyrtophyllum fragrans (Roxb.) DC., Getonia floribunda Roxb., Leea indica (Burm.f.) Merr., Memecylon edule Roxb., Microcos tomentosa Sm., Ochna integerrima (Lour.) Merr., Polyalthia evecta (Pierre) Finet & Gagnep., Salacia chinensis L. และ Sphaerocoryne lefevrei (Baill.) D.M.Johnson & N.A.Murray นอกจากนี้ยังพบว่ามีพืช 3 ชนิดมีผลึกรูปปริซึม และผลึกรูปดาว ซึ่งได้แก่ Artabotrys harmandii Finet & Gagnep., Suregada multiflora (A.Juss.) Baill. และ Xylopia vielana Pierre ในขณะที่ Dianella ensifolia (L.) Redouté และ Tetracera scandens (L.) Merr. เป็นพืชที่มีเฉพาะผลึกรูปปริซึม และผลึกรูปเข็ม ตามลำดับ การกระจายของผลึกแคลเซียมออกซาเลตที่พบในพืชแต่ละชนิดแตกต่างกันไปตามชนิดของพืช และส่วนของใบพืชที่ใช้ในการศึกษา