อนุภาคก่อโรคขนาดเล็ก: ไวรูซอยด์ ไวรอยด์ และพรีออน

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

ในบทความนี้ได้กล่าวถึงข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับอนุภาคก่อโรคขนาดเล็ก เพื่อให้เห็นถึงบทบาทสำคัญในแง่การก่อโรค ไวรูซอยด์หรือแซทเทลไลท์เป็นอาร์เอ็นเอสายเดี่ยว มีลักษณะเป็นวงกลม การเพิ่มจำนวนและการสร้าง    แคปซิดมาห่อหุ้มต้องอาศัยไวรัสตัวช่วยโดยติดเชื้อร่วมกันกับไวรัสตัวช่วยในพืช ไวรูซอยด์ทำให้เกิดโรคในพืชหลายชนิดโดยส่งผลให้อาการของโรคพืชมีความรุนแรงกว่าการติดเชื้อไวรัสตัวช่วยเพียงลำพัง ไวรอยด์แตกต่างจากแซทเทลไลท์อย่างสิ้นเชิง กล่าวคือ ไวรอยด์มีเพียงอาร์เอ็นเอเท่านั้น แต่สามารถเพิ่มจำนวนได้เมื่อเข้าสู่เซลล์พืชโดยไม่ต้องอาศัยไวรัสตัวช่วย ไวรอยด์ก่อให้เกิดโรคในพืช นอกจากนี้ก็ยังมีสิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่งที่มีคุณสมบัติรวมของทั้งแซทเทลไลท์และไวรอยด์ คือเฮปาไตติส ดี ไวรัส ซึ่งเป็นสิ่งมีชีวิตก่อโรคในคน สุดท้ายอนุภาคอีกชนิดหนึ่งที่กล่าวถึงในที่นี้คือพรีออน แม้ว่าการเกิดขึ้นของพรีออนจะยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ แต่ก็เชื่อว่าพรีออนเป็นโปรตีนที่ก่อโรคติดต่อได้ โรคที่เกิดจากพรีออนมักทำให้เกิดกลุ่มอาการที่แสดงให้เห็นถึงการทำงานที่ผิดปกติของระบบประสาทซึ่งพบได้ทั้งในคนและสัตว์

คำสำคัญ : ไวรูซอยด์ ไวรอยด์ พรีออน

Abstract

In this review basic information of subviral agents is briefly presented to show their significance as important pathogens. Virusoids or satellites are circular single-stranded RNAs that depend on the co-infection of host cells with helper viruses for their replication and encapsidation. Virusoids are known for many plant viruses and are known to influence the virulence of helper viruses. Totally different are agents called viroids. Viroids consist of small, naked RNA molecules that are capable of directing their own replication in host cells. Many are important plant pathogens. There is also an agent that combines the attributes of both satellites and viroids, such as hepatitis delta virus (HDV), which is an important human pathogen. Finally, prion diseases, caused by infectious agents whose identity is controversial but which may consist only of protein, are discussed. Prion diseases represent a group of conditions that affect the nervous system in humans and animals.

Keywords: Virusoids; Viroids; Prions