รูปแบบการกระจายตัวของโรงงานอุตสาหกรรมการเกษตรและเทคโนโลยีชีวภาพประเภทผลิตภัณฑ์ทางเทคโนโลยีชีวภาพ เทคโนโลยีการเกษตรสมัยใหม่ และผลิตภัณฑ์ยาง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาการเปลี่ยนแปลงของโรงงานอุตสาหกรรม และการวิเคราะห์รูปแบบการกระจายตัวของโรงงานอุตสาหกรรมการเกษตรและเทคโนโลยีชีวภาพ ประเภทผลิตภัณฑ์ทางเทคโนโลยีชีวภาพ เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ มีวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล โดยการขอความอนุเคราะห์ข้อมูลจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง มีการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการใช้สถิติเชิงพรรณนา และการวิเคราะห์เชิงพื้นที่  โดยทำการวิเคราะห์รูปแบบการกระจายตัวของโรงงานอุตสาหกรรมการเกษตรและเทคโนโลยีชีวภาพ ประเภทผลิตภัณฑ์ทางเทคโนโลยีชีวภาพ ครอบคลุมพื้นที่ศึกษาตามมาตรการพัฒนาอุตสาหกรรมชีวภาพของไทย ปี พ.ศ. 2561 - 2570 ได้แก่พื้นที่ EEC (จังหวัดระยอง จังหวัดชลบุรี และจังหวัดฉะเชิงเทรา) ภาคเหนือตอนล่าง (จังหวัดนครสวรรค์ และจังหวัดกำแพงเพชร) และภาคอีสานตอนกลาง (จังหวัดขอนแก่น) ผลการวิจัยพบว่า ในภาพรวมของทั้ง 3 พื้นที่ มีโรงงานอุตสาหกรรมการเกษตรและเทคโนโลยีชีวภาพ ทั้งสิ้น 326 แห่ง โดยอยู่ในพื้นที่ EEC 190 แห่ง พื้นที่ภาคเหนือตอนล่าง 110 แห่ง และพื้นที่ภาคอีสานตอนล่าง 26 แห่ง (พ.ศ.2561) ซึ่งจากการศึกษาการเปลี่ยนแปลงหรือการเติบโตของโรงงานอุตสาหกรรมพบว่า จากปีพ.ศ. 2551 พ.ศ. 2556 และในปีพ.ศ. 2561 มีจำนวนโรงงานที่เติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของอุตสาหกรรมการเกษตรและเทคโนโลยีชีวภาพที่ได้รับการสนับสนุนจากนโยบายภาครัฐต่าง ๆ และกำลังเติบโตขึ้นในอนาคต โดยอุตสาหกรรมประเภท Agri-Tech จะมีจำนวนโรงงานอุตสาหกรรมในพื้นที่ศึกษาทั้ง 3 พื้นที่มากที่สุด รองลงมาเป็นอุตสาหกรรมประเภท Biotechnology Products และ Rubber Products ตามลำดับ โดยจากความหนาแน่นของโรงงานอุตสาหกรรมประเภทต่าง ๆ ในแต่ละพื้นที่ได้นำมาซึ่งผลการวิเคราะห์รูปแบบการกระจายตัวของโรงงานอุตสาหกรรมการเกษตรและเทคโนโลยีชีวภาพ ประเภทผลิตภัณฑ์ทางเทคโนโลยีชีวภาพ ที่มีการกระจายเชิงพื้นที่แตกต่างกัน และมีความหลากหลายของรูปแบบ โดยในภาพรวมพบว่าโรงงานอุตสาหกรรมภายในพื้นที่ EEC มีค่า Z-Score ที่เพิ่มขึ้นในทุกประเภทอุตสาหกรรม ซึ่งแสดงถึงความกระจุกตัวที่เพิ่มมากขึ้นในทุก ๆ ปี เช่นเดียวกันกับโรงงานอุตสาหกรรมในพื้นที่ภาคอีสานตอนล่างที่มีค่าการกระจุกตัวเพิ่มขึ้นแต่ในอัตราการเติบโตที่น้อยกว่า ซึ่งตัวเลขที่เพิ่มขึ้นนั้นแสดงถึงจำนวนโรงงานอุตสาหกรรมที่เกิดขึ้นและอยู่ในบริเวณพื้นที่ใกล้เคียงกัน ซึ่งเป็นผลมาจากนโยบายของภาครัฐไม่ว่าจะเป็นการวางสาธารณูปโภคสาธารณูปการที่เหมาะสม หรือการสนับสนุนในปัจจัยด้านอื่น ๆ ทั้งนี้โรงงานอุตสาหกรรมภายในภาคเหนือตอนล่าง ที่มีค่า Z-Score ของ Nearest Neighbor Index (NNI) ดังกล่าว ผ่านโปรแกรมทางภูมิศาสตร์ ArcMap ที่ลดลงในจังหวัดกำแพงเพชร และเพิ่มขึ้นในจังหวัดนครสวรรค์ ซึ่งต่างแสดงถึงความพร้อมของการบริหารจัดการของรัฐบาล ซึ่งการเฝ้าระวังการเติบโตหรือกระจุกตัวของโรงงานอุตสาหกรรมดังกล่าวถือว่ามีความสำคัญยิ่งในการวางแผนการใช้ประโยชน์ที่ดินให้เหมาะสมต่อความต้องการในอนาคต