การศึกษาศักยภาพของแม่นํ้าชีตอนบนโดยใช้แบบจำลอง

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

ลุ่มนํ้าชีตอนบนกำลังประสบปัญหาอุทกภัยและภัยแล้ง เนื่องจากสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลง การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินจากพื้นที่ป่าไม้เป็นพื้นที่เกษตรกรรม และการไม่มีอ่างเก็บนํ้าขนาดใหญ่ในพื้นที่ ทำให้มีการก่อสร้างสถานีสูบนํ้าด้วยไฟฟ้าสูบนํ้าจากลำนํ้าสายหลักเข้าสู่พื้นที่เกษตรกรรมโดยไม่มีการควบคุมปริมาณการใช้นํ้า ส่งผลกระทบโดยตรงต่อปริมาณนํ้าในลำนํ้าชีและระบบนิเวศวิทยาของลุ่มนํ้า การศึกษานี้ประยุกต์ใช้แบบจำลอง Water Evaluation and Planning System (WEAP) เพื่อศึกษาปริมาณนํ้าฝน นํ้าท่าและสมดุลนํ้าในพื้นที่ลุ่มนํ้าชีตอนบน ผลการศึกษาพบว่าแบบจำลอง WEAP สามารถใช้สร้างโครงข่ายระบบลุ่มนํ้าสำหรับศึกษาสมดุลนํ้าในนํ้าชีตอนบนได้ โดยปริมาณนํ้าท่าที่คำนวณได้จากแบบจำลองมีค่าใกล้เคียงกับปริมาณนํ้าท่าที่สถานีวัดนํ้าท่าในลุ่มนํ้า ซึ่งมีค่าใกล้เคียงมากกว่า 80% ส่วนการศึกษาสมดุลนํ้าจากการใช้นํ้าในพื้นที่ลุ่มนํ้าและปริมาณนํ้าท่าที่ไหลในลำนํ้าโดยใช้แบบจำลอง WEAP พบว่าวิธีการหาค่าปริมาณนํ้าท่าโดยใช้วิธี Soil moisture model มีความเหมาะสมกับพื้นที่ลุ่มนํ้าชีตอนบนมากว่าวิธี FAO เพราะว่าให้ค่าปริมาณนํ้าท่าใกล้เคียงกับปริมาณนํ้าท่าที่สถานีตรวจวัดในพื้นที่ลุ่มนํ้ามากกว่า

คำสำคัญ: WEAP สูบนํ้าด้วยไฟฟ้า สมดุลนํ้า ลุ่มนํ้าชีตอนบน

Abstract

Chi River (Upstream) is experiencing flood and drought because of climate change, land use change from forest to agricultural land, and empty large reservoirs in the area. The electrical pumping stations were constructed with electrical pumping of the main canal into the irrigation area without control of water consumption. These are direct impacts on the quantity of water in the river basin and ecosystems. This study used a Water Evaluation and Planning System (WEAP) model to study rainfall, runoff, steam flow and water balance in the Upstream Chi River. The results showed that the WEAP model can be used to generate flow network for calculating water balance in watershed area.The stream flow provided by the WEAP model was close to the values of the river gauging stations located in the river basin. which nearly 80%. Whereas, The results of water balance and stream flow using the WEAP model shows that the Soil Moisture sub model was more suitable for calculating stream flow of Upstream Chi River than the FAO sub model. because the calculated stream flow using the Soil Moisture sub model close to the record values of the gauging station nearby watersheds than thos calculated by FAO sub model.

Keywords: WEAP, electrical pumping, water balance, upstream Chi river