การเสริมฤทธิ์ของส่วนสกัดจากเปลือกลำต้นสำโรง (Sterculia foetida Linn.) กับยาปฏิชีวนะในการยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียฉวยโอกาส
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
พ.ค. 1, 2020
คำสำคัญ:
สำโรง แบคทีเรียฉวยโอกาส แอมพิซิลลินและเตตราซัยคลิน การเสริมฤทธิ์
Main Article Content
บทคัดย่อ
สำโรง (Sterculia foetida Linn.) เป็นสมุนไพรไทยที่มีสรรพคุณรักษาโรคผิวหนัง โรคบิด และโรคท้องร่วง งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหาองค์ประกอบทางเคมีจากเปลือกลำต้นสำโรง และทดสอบการเสริมฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียฉวยโอกาสบางสายพันธุ์ ผลการวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีพบฟลาโวนอยด์ ฟีโนลิค ฟีนอล เทอร์พีน สเตรอยด์ และน้ำตาล ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระของส่วนสกัดเมทานอลแสดงค่า IC50 เท่ากับ 0.0086±0.0017 mg/mL จากการทดสอบ DPPH (2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl) ผลการยับยั้งแบคทีเรียพบว่าส่วนสกัดจากเปลือกลำต้นสำโรงยับยั้ง Pseudomonas aeruginosa และ Klebsiella pneumoniae ได้ดีที่สุด และสามารถยับยั้งแบคทีเรียทุกชนิดที่ทดสอบ (MIC อยู่ระหว่าง 10-80 mg/mL) เมื่อนำส่วนสกัดจากเปลือกลำต้นสำโรงทดสอบการเสริมฤทธิ์กับยาแอมพิซิลลินและเตตราซัยคลิน พบว่าส่วนสกัดเอทานอลเสริมฤทธิ์กับยาปฏิชีวนะยับยั้งแบคทีเรียบางสายพันธุ์ได้ดีกว่าส่วนสกัดเมทานอล (FICI อยู่ระหว่าง 0.03-0.5) และเสริมฤทธิ์กันได้ดีที่สุดช่วง log phase ในการยับยั้ง Escherichia coli ATCC 25922, K. pneumoniae, P. aeruginosa และ S. aureus ATCC 25923 ในชั่วโมงที่ 2-8 เมื่อใช้ความเข้มข้นยาปฏิชีวนะลดลง 1/32 - 1/4 เท่าของ MIC ยาปฏิชีวนะเพียงชนิดเดียว และลดการใช้สำโรง 1/512 - 1/8 เท่าของ MIC สำโรงเพียงชนิดเดียว ดังนั้นการใช้สำโรงร่วมกับยาปฏิชีวนะอาจเป็นทางเลือกใหม่ในการรักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรีย หรือประยุกต์ใช้กับผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง
Article Details
รูปแบบการอ้างอิง
ฟูเจริญไพบูลย์ ณ., คงเจริญสุนทร ว., & เนื่องจำนงค์ ว. (2020). การเสริมฤทธิ์ของส่วนสกัดจากเปลือกลำต้นสำโรง (Sterculia foetida Linn.) กับยาปฏิชีวนะในการยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียฉวยโอกาส. Thai Journal of Science and Technology, 9(3), 310–323. https://doi.org/10.14456/tjst.2020.21
ประเภทบทความ
วิทยาศาสตร์ชีวภาพ
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ข้อความที่ปรากฏในแต่ละเรื่องของวารสารเล่มนี้เป็นเพียงความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่มีความเกี่ยวข้องกับคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี หรือคณาจารย์ท่านอื่นในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผู้เขียนต้องยืนยันว่าความรับผิดชอบต่อทุกข้อความที่นำเสนอไว้ในบทความของตน หากมีข้อผิดพลาดหรือความไม่ถูกต้องใด ๆ
เอกสารอ้างอิง
คณะกรรมการประสานและบูรณาการงานด้านการดื้อยาต้านจุลชีพ, 2558, ภูมิทัศน์ของสถานการณ์และการจัดการการดื้อยาต้านจุลชีพในประเทศไทย, สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์, กรุงเทพฯ.
เต็ม สมิตินันทน์, 2557, ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทยฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2557, โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
อุทธยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติโดยมหาวิทยาลัยมหิดล, แหล่งที่มา : https://www.pharmacy.mahidol.ac.th, 17 พฤษภาคม 2553.
Anyiin, T.A.T., Akpuaka, M.U. and Oluma, H.O.A., 2011, Phytochemical and antimicrobial studies on stem bark extract of Sterculia setigera, Del., Afr. J. Biotechnol. 10: 11011-11015.
Braga, A.A., Rodrigues, L.R., Medeiros, G.K., Gonçalves, G.F., Pessoa, H.L., Cardoso, J.D., Gadelha, C.A., da Silva, B.A. and Santi-Gadelha, T., 2015, Antibacterial and hemolytic activity of a new lectin purified from the seeds of Sterculia foetida L., Appl. Biochem. Biotechnol. 175:1689-1699.
Boutakiout, A., Elothmani, D., Hanine, H., Mahrouz, M., Le Meurlay, D., Hmid, I. and Ennahli, S., 2018, Effects of different harvesting seasons on antioxidant activity and phenolic content of prickly pear cladode juice, J. Saudi Soc. Agric. Sci. 17: 471-480.
Chung, P.Y., Navaratnam, P. and Chung, L.Y., 2011, Synergistic antimicrobial activity between pentacyclic triterpenoids and antibiotics against Staphylococcus aureus strains, Ann. Clin. Microbiol. Antimicrob. 10: 25.
Clinical and Laboratory Standards Institute, 2006, Performance Standard for Antimicrobial Susceptibility Testing, 16th Informational Supplement, Document M100S16, CLSI, Wayne, P.A.
Dey, D., Debnath, S., Hazra, S., Ghosh, S., Ray, R. and Hazra, B., 2012, Pomegranate pericarp extract enhances the antibacterial activity of ciprofloxacin against extended-spectrum -lactamase (ESBL) and metallo--lactamase (MBL) producing Gram-negative bacilli, Food Chem. Toxicol. 50: 4302-4309.
Dhama, K., Singh, S.D., Barathidasan, R., Desingu, P.A., Chakraborty, S., Tiwari, R. and Kumar, M.A., 2014, Emergence of avian infectious bronchitis virus and its variants need better diagnosis, prevention and control strategies: A global perspective, Pak. J. Biol. Sci. 17: 751-767.
Dzotam, J.K. and Kuete, V., 2017, Antibacterial and antibiotic-modifying activity of methanol extracts from six Cameroonian food plants against multidrug-resistant enteric bacteria, BioMed Res. Int. 2017: 1583510.
Dzoyem, J.P., Hamamoto, H., Ngameni, B., Ngadjui, B.T. and Sekimizu, K., 2013, Antimicrobial action mechanism of flavonoids from Dorstenia species, Drug Discov. Ther. 7: 66-72.
El-Sherei, M.M., Ragheb, A.Y., Kassem, M.E.S., Marzouk, M.M., Mosharrafa, S.A. and Saleh, N.A.M., 2016, Phytochemistry, biological activities and economical uses of the genus Sterculia and the related genera: A review, Asian Pac. J. Trop. Dis. 6: 492-501.
Fair, R.J. and Tor, Y., 2014, Antibiotics and bacterial resistance in the 21st century, Perspect. Med. Chem. 6: 25-64.
Galla, N.R., 2012, In vitro antioxidant activity of Sterculia foetida seed methanol extract, Am. J. Pharm. Res. 2: 572-581.
Hassan, S.T.S., Berchová, K., Majerová, M., Pokorná, M. and Švajdlenka, E., 2016, In vitro synergistic effect of Hibiscus sabdariffa aqueous extract in combination with standard antibiotics against Helicobacter pylori clinical isolates, Pharm. Biol. 54: 1736-1740.
Hemaiswarya, S. and Doble, M., 2009, Synergistic interaction of eugenol with antibiotics against gram negative bacteria, Phytomedicine 16: 997-1005.
Houghton, P. and Raman, A., 1998, Laboratory Handbook for the Fractionation of Natural Extracts, Chapman & Hall, London.
Huang, J., Amaral, J., Lee, J.W., Larrayoz, I.M. and Rodriguez, I.R., 2012, Sterculic acid antagonizes 7-ketocholesterol-mediated inflammation and inhibits choroidal neovascularization, Biochem. Biophys Acta 1821: 637-646.
Hussain, S.S., Janarthan, M., Anusha, S.K. and Ranjani, M., 2014, Preclinical evaluation of antidiabetic and antihyperlipidemic activity of methanol extract of Sterculia foetida leaves by using wistar albino rats, Indian J. Res. Pharm. Biotechnol. 2: 1430-1438.
Khatoon, A., Mohapatra, A. and Satapathy, K.B., 2016, Studies on in vitro evaluation of antibacterial and antioxidant activities of Sterculia foetida L. bark, Int. J. Pham. Sci. Res. 7: 2990-2995.
Manekeng, H.T., Mbaveng, A.T., Nguenang, G.S., Seukep, J.A., Wamba, B.E.N., Nayim, P., Yinkfu, N.R., Fankam, A.G. and Kuete, V., 2018, Anti-staphylococcal and antibiotic-potentiating activities of seven Cameroonian edible plants against resistant phenotypes, Investigational Med. Chem. Pharm. 1(1): 7.
Mari, K., Vadivu, R. and Radha, R., 2016, Phytochemical screening on the successive extracts of bark of Sterculia foetida Linn., Imperial J. Interdisciplinary Res. 2: 288-294.
María, R., Shirley, M., Xavier, C., Jaime, S., David, V., Rosa, S. and Jodie, D., 2018, Preliminary phytochemical screening, total phenolic content and antibacterial activity of thirteen native species from Guayas province Ecuador, J. King Saud Univ. Sci.
30: 500-505.
Odunbaku, O.A., Ilusanya, O.A. and Akasoro, K.S., 2008, Antibacterial activity of ethanol leaf extract of Ficus exasperata on Escherichia coli and Staphylococcus albus, Sci. Res. Essay 3: 562-564.
Raja, T.A.R., Reddy, R.V.R. and Rao, K.U.M., 2014, Evaluation of anticonvulsant effect of Sterculia foetida (pinari) in Pentylenetetra zole (PTZ) and mes induced convulsions in albino rat, World J. Pharm. Pharm. Sci. 3: 1898-1907.
Sedlarik, V., Galya, T., Sedlarikova, J., Valasek, P. and Saha, P., 2010, The effect of hydrolysis degree on the properties of antibacterial polymeric films based on poly(vinyl alcohol) and zinc sulphate for biomedical applications, J. Biomat. Sci. Polym. Edit. 21: 1421-1440.
Shamsundar, S.G. and Paramjyothi, S., 2010, Preliminary pharmacognostical and phytochemical investigation on Sterculia foetida Linn. Seeds, Afr. J. Biotechnol. 9: 1987-1989.
Thabet, A.A., Youssef F.S., El-Shazly, M. and Singab, A.N.B., 2018, Sterculia and Brachychiton: A comprehensive overview on their ethnopharmacology, biological activities, phytochemistry and the role of their gummy exudates in drug delivery, J. Pharm. Pharm. 70: 450-474.
Vital, P.G., Velasco, Jr.R.N., Demigillo, J.M. and Rivera, W.L., 2010, Antimicrobial activity, cytotoxicity and phytochemical screening of Ficus septica Burm and Sterculia foetida L. leaf extracts, J. Med. Plants Res. 4: 58-63.
Xie, Y., Yang, W., Tang, F., Chen, X. and Ren, L., 2015, Antibacterial activities of flavonoids: Structure-activity relationship and mechanism, Curr. Med. Chem. 22: 132-149.
เต็ม สมิตินันทน์, 2557, ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทยฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2557, โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ, กรุงเทพฯ.
อุทธยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติโดยมหาวิทยาลัยมหิดล, แหล่งที่มา : https://www.pharmacy.mahidol.ac.th, 17 พฤษภาคม 2553.
Anyiin, T.A.T., Akpuaka, M.U. and Oluma, H.O.A., 2011, Phytochemical and antimicrobial studies on stem bark extract of Sterculia setigera, Del., Afr. J. Biotechnol. 10: 11011-11015.
Braga, A.A., Rodrigues, L.R., Medeiros, G.K., Gonçalves, G.F., Pessoa, H.L., Cardoso, J.D., Gadelha, C.A., da Silva, B.A. and Santi-Gadelha, T., 2015, Antibacterial and hemolytic activity of a new lectin purified from the seeds of Sterculia foetida L., Appl. Biochem. Biotechnol. 175:1689-1699.
Boutakiout, A., Elothmani, D., Hanine, H., Mahrouz, M., Le Meurlay, D., Hmid, I. and Ennahli, S., 2018, Effects of different harvesting seasons on antioxidant activity and phenolic content of prickly pear cladode juice, J. Saudi Soc. Agric. Sci. 17: 471-480.
Chung, P.Y., Navaratnam, P. and Chung, L.Y., 2011, Synergistic antimicrobial activity between pentacyclic triterpenoids and antibiotics against Staphylococcus aureus strains, Ann. Clin. Microbiol. Antimicrob. 10: 25.
Clinical and Laboratory Standards Institute, 2006, Performance Standard for Antimicrobial Susceptibility Testing, 16th Informational Supplement, Document M100S16, CLSI, Wayne, P.A.
Dey, D., Debnath, S., Hazra, S., Ghosh, S., Ray, R. and Hazra, B., 2012, Pomegranate pericarp extract enhances the antibacterial activity of ciprofloxacin against extended-spectrum -lactamase (ESBL) and metallo--lactamase (MBL) producing Gram-negative bacilli, Food Chem. Toxicol. 50: 4302-4309.
Dhama, K., Singh, S.D., Barathidasan, R., Desingu, P.A., Chakraborty, S., Tiwari, R. and Kumar, M.A., 2014, Emergence of avian infectious bronchitis virus and its variants need better diagnosis, prevention and control strategies: A global perspective, Pak. J. Biol. Sci. 17: 751-767.
Dzotam, J.K. and Kuete, V., 2017, Antibacterial and antibiotic-modifying activity of methanol extracts from six Cameroonian food plants against multidrug-resistant enteric bacteria, BioMed Res. Int. 2017: 1583510.
Dzoyem, J.P., Hamamoto, H., Ngameni, B., Ngadjui, B.T. and Sekimizu, K., 2013, Antimicrobial action mechanism of flavonoids from Dorstenia species, Drug Discov. Ther. 7: 66-72.
El-Sherei, M.M., Ragheb, A.Y., Kassem, M.E.S., Marzouk, M.M., Mosharrafa, S.A. and Saleh, N.A.M., 2016, Phytochemistry, biological activities and economical uses of the genus Sterculia and the related genera: A review, Asian Pac. J. Trop. Dis. 6: 492-501.
Fair, R.J. and Tor, Y., 2014, Antibiotics and bacterial resistance in the 21st century, Perspect. Med. Chem. 6: 25-64.
Galla, N.R., 2012, In vitro antioxidant activity of Sterculia foetida seed methanol extract, Am. J. Pharm. Res. 2: 572-581.
Hassan, S.T.S., Berchová, K., Majerová, M., Pokorná, M. and Švajdlenka, E., 2016, In vitro synergistic effect of Hibiscus sabdariffa aqueous extract in combination with standard antibiotics against Helicobacter pylori clinical isolates, Pharm. Biol. 54: 1736-1740.
Hemaiswarya, S. and Doble, M., 2009, Synergistic interaction of eugenol with antibiotics against gram negative bacteria, Phytomedicine 16: 997-1005.
Houghton, P. and Raman, A., 1998, Laboratory Handbook for the Fractionation of Natural Extracts, Chapman & Hall, London.
Huang, J., Amaral, J., Lee, J.W., Larrayoz, I.M. and Rodriguez, I.R., 2012, Sterculic acid antagonizes 7-ketocholesterol-mediated inflammation and inhibits choroidal neovascularization, Biochem. Biophys Acta 1821: 637-646.
Hussain, S.S., Janarthan, M., Anusha, S.K. and Ranjani, M., 2014, Preclinical evaluation of antidiabetic and antihyperlipidemic activity of methanol extract of Sterculia foetida leaves by using wistar albino rats, Indian J. Res. Pharm. Biotechnol. 2: 1430-1438.
Khatoon, A., Mohapatra, A. and Satapathy, K.B., 2016, Studies on in vitro evaluation of antibacterial and antioxidant activities of Sterculia foetida L. bark, Int. J. Pham. Sci. Res. 7: 2990-2995.
Manekeng, H.T., Mbaveng, A.T., Nguenang, G.S., Seukep, J.A., Wamba, B.E.N., Nayim, P., Yinkfu, N.R., Fankam, A.G. and Kuete, V., 2018, Anti-staphylococcal and antibiotic-potentiating activities of seven Cameroonian edible plants against resistant phenotypes, Investigational Med. Chem. Pharm. 1(1): 7.
Mari, K., Vadivu, R. and Radha, R., 2016, Phytochemical screening on the successive extracts of bark of Sterculia foetida Linn., Imperial J. Interdisciplinary Res. 2: 288-294.
María, R., Shirley, M., Xavier, C., Jaime, S., David, V., Rosa, S. and Jodie, D., 2018, Preliminary phytochemical screening, total phenolic content and antibacterial activity of thirteen native species from Guayas province Ecuador, J. King Saud Univ. Sci.
30: 500-505.
Odunbaku, O.A., Ilusanya, O.A. and Akasoro, K.S., 2008, Antibacterial activity of ethanol leaf extract of Ficus exasperata on Escherichia coli and Staphylococcus albus, Sci. Res. Essay 3: 562-564.
Raja, T.A.R., Reddy, R.V.R. and Rao, K.U.M., 2014, Evaluation of anticonvulsant effect of Sterculia foetida (pinari) in Pentylenetetra zole (PTZ) and mes induced convulsions in albino rat, World J. Pharm. Pharm. Sci. 3: 1898-1907.
Sedlarik, V., Galya, T., Sedlarikova, J., Valasek, P. and Saha, P., 2010, The effect of hydrolysis degree on the properties of antibacterial polymeric films based on poly(vinyl alcohol) and zinc sulphate for biomedical applications, J. Biomat. Sci. Polym. Edit. 21: 1421-1440.
Shamsundar, S.G. and Paramjyothi, S., 2010, Preliminary pharmacognostical and phytochemical investigation on Sterculia foetida Linn. Seeds, Afr. J. Biotechnol. 9: 1987-1989.
Thabet, A.A., Youssef F.S., El-Shazly, M. and Singab, A.N.B., 2018, Sterculia and Brachychiton: A comprehensive overview on their ethnopharmacology, biological activities, phytochemistry and the role of their gummy exudates in drug delivery, J. Pharm. Pharm. 70: 450-474.
Vital, P.G., Velasco, Jr.R.N., Demigillo, J.M. and Rivera, W.L., 2010, Antimicrobial activity, cytotoxicity and phytochemical screening of Ficus septica Burm and Sterculia foetida L. leaf extracts, J. Med. Plants Res. 4: 58-63.
Xie, Y., Yang, W., Tang, F., Chen, X. and Ren, L., 2015, Antibacterial activities of flavonoids: Structure-activity relationship and mechanism, Curr. Med. Chem. 22: 132-149.
