การศึกษาคุณภาพน้ำทิ้งจากกระบวนการย้อมผ้าคราม: กรณีศึกษาวิสาหกิจชุมชนย้อมผ้าคราม จังหวัดสกลนคร

บทคัดย่อ

ผ้าครามธรรมชาติเป็นผลิตภัณฑ์ภายใต้โครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) ของจังหวัดสกลนครที่มีชื่อเสียงและได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก การผลิตผ้าย้อมครามจะนำเส้นด้ายไปย้อมกับเนื้อครามและนำมาล้างทำความสะอาดให้สีส่วนเกินหลุดออก ก่อให้เกิดน้ำเสียในกระบวนการย้อมและล้างผ้าย้อมคราม งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณภาพน้ำทิ้งจากกระบวนการย้อมผ้าครามเทียบกับเกณฑ์มาตรฐานน้ำทิ้งจากประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่องกำหนดมาตรฐานควบคุมการระบายน้ำทิ้งจากสถานประกอบการขนาดเล็กที่ผลิตสินค้าหรือให้บริการบางประเภท พ.ศ. 2564 โดยเก็บตัวอย่างน้ำทิ้งจากกลุ่มวิสาหกิจชุมชนที่มีการย้อมผ้าครามในพื้นที่จังหวัดสกลนคร ใน 8 อำเภอ จำนวน 40 ตัวอย่าง ผลการศึกษาพบว่าปริมาณออกซิเจนที่ละลายน้ำ (DO) มีค่าเฉลี่ย 2.51±1.68 mg/l ค่าพีเอช 8.84±1.15 การนำไฟฟ้า (EC) 1,019.63±1088.81 µS/cm สี 1,732.29±2338.41 PCU ค่าบีโอดี 2.04±1.58 mg/l ค่าซีโอดี 397.20±633.42 mg/l ปริมาณของแข็งรวมทั้งหมด (TS) 1,442.33±1831.84 mg/l ปริมาณของแข็งแขวนลอยทั้งหมด (TSS) 535.15±941.82 mg/l ปริมาณของแข็งละลายน้ำทั้งหมด (TDS) 931.05±1,171.85 mg/l ตะกอนหนัก (Settable solids) 3.98±8.03 mg/l ปริมาณไนโตรเจนทั้งหมด (TN) 5.10±8.62 mg/l ปริมาณฟอสฟอรัสทั้งหมด (TP) 0.30±0.22 mg/l และปริมาณสารอินทรีย์ 238.03±337.92 mg/l เมื่อเปรียบเทียบกับมาตรฐานน้ำทิ้งของประเทศไทยพบว่าค่าสี ค่าซีโอดี ปริมาณของแข็งแขวนลอยทั้งหมด (TSS) และค่าตะกอนหนัก มีค่าเกินเกณฑ์มาตรฐานกำหนด